واکاوی مقایسه‌ای علل توسعه‌نیافتگی روستایی: مورد مطالعه روستاهای بخش مارگون در شهرستان بویراحمد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد توسعه روستایی، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج

2 دانشیار ترویج و توسعه‌ی کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج

3 استادیار ترویج و آموزش کشاورزی، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج

چکیده

هدف مطالعه‌ ی حاضر بررسی علل توسعه ‌نیافتگی مناطق روستایی بخش مارگون در شهرستان بویراحمد بود. برای این منظور، نخست با استفاده از روش اسکالوگرام گاتمن روستاهای توسعه ‌یافته و توسعه ‌نیافته بخش مارگون شناسایی و تفکیک شدند. آنگاه سه روستا با بیشترین سطح توسعه‌ یافتگی و سه روستا با کمترین سطح توسعه‌ یافتگی (توسعه‌ نیافته) گزینش شدند. سپس، 30 درصد از سرپرستان خانوارهای هر روستا به‌عنوان نمونه انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. به این ترتیب 225 سرپرست خانوار در این پژوهش شرکت داشتند. به‌منظور جمع ‌آوری داده‌ ها، از پرسش‌نامه و به‌منظور تجزیه و تحلیل آن‌ها از تحلیل عاملی، مقایسه میانگین‌ ها و تابع تشخیص بهره گرفته شد. در این زمینه ابتدا به‌منظور سنجش انسجام درونی داده‌ها برای بهره‌گیری از تکنیک تحلیل عاملی از آزمون KMO و آماره بارتلت استفاده شد. در این بررسی با توجه به ملاک کیسِر، دَه عامل با مقدار ویژه بالاتر از یک استخراج شدند که عامل‌های مدیریتی، اجتماعی، زمینه ‌ای، نگرشی، زیربنایی، رضایتی، فردی، مشارکتی، اخلاقی و مالی و اعتباری نام‌گذاری گردیدند. این عوامل در مجموع 73/21 درصد از واریانس کل عامل‌ ها را تبیین ‌نمودند. همچنین یافته ‌های حاصل از مقایسه میانگین ‌ها نشان داد که وضعیت عامل‌ های اجتماعی، مالی و اعتباری، مشارکتی، زیربنایی، اخلاقی و فردی در دو گروه روستاهای توسع ه‌یافته و توسعه ‌نیافته به‌ طور معناداری متفاوت بود. برای تعیین اهمیت و جایگاه هر یک از این عوامل در تفکیک دو گروه روستاهای توسعه‌ یافته و توسعه‌ نیافته از تابع تشخیص استفاده به عمل آمد که عامل‌ عمرانی با وزن تشخیص (0/662)، مالی و اعتباری (0/497) و مشارکتی (0/471) بیشترین سهم را در تفکیک روستاهای توسعه‏ یافته از توسعه‌ نیافته داشتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Analysis of the Causes of Rural Underdevelopment: The Case of Villages in Margoon District of Boyer-Ahmad County

نویسندگان [English]

  • Ali-Asghar Ahmadikish 1
  • Mostafa Ahmadvand 2
  • Maryam Sharifzadeh 3
1 Former M.Sc. Student of Rural Development, of Agricultural Extension and Development Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University
2 Associate Professor. of Agricultural Extension and Development , Yasouj University
3 Assistant Prof. of Agricultural Extension and Education, Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the causes of rural underdevelopment in Margoon district of            Boyer-Ahmad County. For this purpose, at the first step, developed and underdeveloped villages were identified using Scalogram technique. Then, three villages with high level and three villages with low level of development were chosen. In each selected village, 30 percent of heads of rural households were selected as responding group. Therefore, 225 heads of rural households had participated in this study. A questionnaire was used for gathering data and factor analysis, compare means and discriminant analysis were implemented to analyze the data. In this regard, factor analysis was used to measure internal consistency of the variables. The KMO index and Bartlett's test considered suitable for factor analysis. Factor analysis showed that 10 factors were extracted. Managerial, social, economic, attitude, fundamental, satisfaction, individual, participation, ethical, and financial factors. Factor analysis showed that the 10 factors accounted for 73.21 percent of the total variance. Also, compare means analysis showed that the status of social, financial, participation, fundamental, ethical and individual factors were significantly different between developed and under-developed villages. For determining the importance of each factor in separating two village groups, a discriminant analysis was used. Findings showed the fundamental (with weight of 0.662) and participation (0.471) factors had the most contribution to classify the two village groups.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural Extension
  • Rural Development
  • Underdevelopment
  • Factor analysis
  • Margoon
  • Boyer-Ahmad
احمدی­ کیش، ع. ا. (1392). علل توسعه نیافتگی مناطق روستایی شهرستان بویراحمد: مورد مطالعه بخش مارگون. پایان نامه کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشگاه یاسوج.
استانداری کهگیلویه و بویراحمد. (1393). سیمای استان کهگیلویه و بویراحمد. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی:
<http://www.kb.ir <.
افراخته، ح. (1385). نقش ادراک محیطی در توسعه ­نیافتگی روستایی شهرستان فومن. جغرافیا و توسعه، شماره 14، صص 175-157.
بهرامی، ر. (1386). چالش­های عمده توسعه پایدار. تحقیقات جغرافیا، شماره 98، صص 141-126.
جمعه پور، م. (1389). مقدمه­ای بر برنامه­ریزی توسعه روستایی دیدگاه­ها و روش­ها. تهران: انتشارات سمت.
حسینی، ع. (1375). مقایسه درجه توسعه­یافتگی مناطق روستایی استان­های کشور. فصلنامه جهاد، شماره 184، صص 56- 51.
رضائی­مقدم، ک.، و کرمی، ع. (1385). ترویج کشاورزی، فقر و کشاورزی پایدار: تحلیل مسیر (Path analysis). علوم ترویج و آموزش کشاورزی، جلد 2، شماره 2، صص 82-67.
سپهردوست، ح. (1390). عوامل مؤثر بر توسعه­یافتگی از دیدگاه شاخص­های سلامت. مجله مدیریت اطلاعات سلامت، شماره 2، صص 8-1.
سلمانی، م.، تقی­پور، ف.، رمضان­زاده، م.، و جلیلی، ز. (1389). بررسی ابعاد سرمایه اجتماعی در توسعه روستایی. فصلنامه علوم اجتماعی، سال 2، شماره 11، صص 40-19.
علیائی، م. ص. (1390). علل توسعه­نیافتگی روستایی از منظر سرمایه انسانی و اجتماعی. فصلنامه جغرافیای ایران، شماره 30، صص 161-145.
علیائی، م. ص.، و محمدی­نژاد، ب. (1389). بررسی نقش سرمایه اقتصادی در توسعه­نیافتگی روستایی ایران مطالعه موردی روستاهای شهرستان دیواندره. فصلنامه برنامه­ریزی رفاه و توسعه­ اجتماعی، شماره 18، صص 156-143.  
فتحی، ع. (1389). تحلیل سیستماتیک نقش عوامل جغرافیایی در توسعه روستاهای اردبیل. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، شماره 28، صص 39­- 19.
قالیباف، م. ب.، و میرزا زاده کوهشاهی، م. (1388). علل و موانع توسعه­نیافتگی جزیره ابوموسی. فصلنامه جغرافیا، دوره 7، شماره 20 و 21، صص23-10.
کریمی، م. ح.، و هاشمی، ا. (1388). نظرسنجی از روستاییان در مورد چالش­های توسعه پایدار روستایی در دهستان ساروق استان اراک. فصلنامه روستا و توسعه، شماره 2، صص 178- 155.
کلانتری. خ.، اسدی، ع.، شعبانعلی­فمی، ح.، و چوبچیان، ش. (1385). چالش­های عمده توسعه روستایی در ایران جهت دستیابی به توسعه پایدار. فصلنامه روستا و توسعه، شماره 62، صص 23-1
مختاری­حصاری، آ.، و دستگردی، ز. (1386). بررسی موانع و چالش­های توسعه روستایی در ایران از منظر برنامه­ریزی..مجله سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 18، صص 39-32.
مطیعی­لنگرودی، ح.، و سخایی، ف. (1388). مشارکت مردمی و توسعه ­یافتگی روستایی در دهستان سلگی شهرستان نهاوند. فصلنامه پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 70، صص 126-111.
موسی­پورمیاندهی، پ.، و استعلاجی، ع. ر. (1389). تحلیلی بر سطوح توسعه­یافتگی نواحی روستایی بندر انزلی. جغرافیایی سرزمین، شماره 26، صص 125-119.
میری، غ. ر.، جوان، ج.، افراخته، ح.، ولایتی، س.، و شایان، ح. (1389). نقش سرمایه اجتماعی در توسعه روستایی منطقه پشت آب سیستان. فصلنامه جغرافیا و توسعه­ی ناحیه­ای، شماره 14، صص 49- 29.
نوروزی، م.، و حیاتی، د. (1394). سازه­های مؤثر بر معیشت پایدار روستایی از دیدگاه کشاورزان استان فارس. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، جلد 11، شماره 1، صص 144-127.
یدقار، ع. (1383). روند تحول و چالش­های عمران و توسعه روستایی در ایران. فصلنامه پژوهش­های جغرافیایی، دوره 36، شماره 48، صص 90-71.
 
Aazami, M., Chrkhtabian, T., Nadery, K., and Pouyan, M. (2012). Management of rural disparity: A numerical taxonomy approach. International Journal of Agriculture, Research and Review, 2, 467-474.
Arthur, H. (1964). The raleaf regional development management in central city, revitalization. Journal of Planning Literature, 8(4), 45-55.
Talani, G.R. (2003). Rural area selection system for development. International institute for geo-information science and earth observation enschede. the Netherlands. M.Sc. thesis, ITC University.