تحلیل تأثیر سرمایه اجتماعی بر روی توانمندسازی روان‌شناختی زنان روستایی شهرستان سلماس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش ‏آموخته کارشناسی ارشد گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی دانشگاه زنجان

2 دانشیار گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی دانشگاه زنجان

3 استادیار گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی دانشگاه زنجان

چکیده

امروزه توانمندسازیزنانیکیازاهدافتوسعهاستوبهمعنایافزایش شناخت،قابلیتاعتماد،حقانتخاب،مهارتوقدرتکنترلبه‌وسیلهآنان می­باشد. بنابراین، این مطالعه با هدف تحلیل تأثیر سرمایه اجتماعی بر روی توانمندسازی روان‌شناختی زنان روستایی شهرستان سلماس انجام گرفت. روش تحقیق این مطالعه، توصیفی ـ همبستگی بود. تعداد جامعه آماری این پژوهش، 31996 زن روستایی بودند. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 382 نفر به دست آمد. برای انتخاب نمونه ­ها از روش نمونه­ گیری خوشه­ا ی چند­مرحله­ ای استفاده شد. ابزار تحقیق، پرسشنامه بود که روایی ظاهری و محتوایی آن با استفاده از نظرسنجی از متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه، از طریق محاسبه ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی مورد تأیید قرار گرفت. یافته ­های به دست آمده از مدل ­سازی معادلات ساختاری نشان داد که سرمایه اجتماعی اثر مثبت و معنی­داری بر روی توانمندسازی روان‌شناختی زنان روستایی مورد مطالعه داشت، به‌طوری که این متغیر 34 درصد از تغییرات توانمندسازی روان‌شناختی زنان روستایی را تبیین نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing Effect of Social Capital on the Psychological Empowerment of Rural Women in Salmas Township

نویسندگان [English]

  • Rahim Kazemi 1
  • Jafar Yaghoubi 2
  • Amir Naeimi 3
1 Former M.Sc. Student, Department of Extension, Communication and Rural Development, University of Zanjan
2 Associate professor, Department of Extension, Communication and Rural Development, University of Zanjan
3 Assistant Professor, Department of Extension, Communication and Rural Development Zanjan University
چکیده [English]

Nowaday, women's empowerment is one of the goals of development and it means increasing awareness, reliability, choice, skill and control power by them.  Therefore, this study was conducted to analyze the effect of social capital on the psychological empowerment of rural women in Salmas township. The research method was descriptive and correlation.The statistical population consisted of rural women in Salmas township located at West Azarbaijan. The statistical population of this study was 31996 rural women. The sample size calculated 382 via Krejcie and Morgan table. A multistage cluster sampling method was used to select the samples. The research instrument was a questionnaire which its face and content validity were confirmed by a panel of experts. The reliability of the questionnaire was confirmed via calculating the Cronbach's and the composite reliability coefficients. The findings of structural equation modeling (SEM) showed that social capital had positive and significant effect on the psychological empowerment of rural women. So that, this variable explained 34 percent of the variance in rural women's psychological empowerment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural Women
  • Psychological Empowerment
  • Social Capital
اعظمی، م.، عطائی، پ.، علی­آبادی، و.، و موسیوند، م. (1395). ارزیابی تأثیر مؤلفه­های توانمندسازی روانشناختی بر مشارکت اجتماعی زنان در سازمان­های اجتماع- محور: کاربرد معادلات ساختاری. فصلنامه‏ی زن و جامعه، دوره­ی 7، شماره 1، صص161 -143.
امینی، ع.، و طاهری، ع. (1395). تحلیلی بر نقش­پذیری زنان روستایی در فعالیت­های اقتصادی و عوامل مؤثر بر آن: مورد مطالعه مناطق روستایی بخش سیمکان در شهرستان جهرم. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، جلد 12، شماره 2، صص 51-37.
بورقانی­فراهانی، س.، آبدار‏زاده، پ.، فتوت، ب.، و پورحسینی، ص. (1395). نقش میانجی توانمندسازی روانشناختی و کیفیت زندگی کاری در تأثیر سرمایه اجتماعی بر رفتار شهروندی سازمانی (مورد مطالعه: رسانه­های چاپی-روزنامه­ی دنیای اقتصاد). فصلنامه­ی علوم مدیریت ایران، سال11، شماره­ی 41، صص 136- 117.
پورتس، ا.، و لندانت، پ. (1382). نقش سرمایه اجتماعی در توسعه، امیدها و دشواری­ها. ترجمه مصعب عبدالهی، مجله اندیشه صادق، شماره 11 و 12، صص 27-25.
جلیلیان، س.، و سعدی، ح. (1394). بررسی تأثیر مؤلفه‌های اجتماعی – اقتصادی بر روان‌شناختی زنان روستایی در شهرستان اسلام‌آباد غرب. فصلنامه­ی پژوهش­های روستایی، جلد 6، شماره 4، صص 767-745.
چرمچیان لنگرودی، م. (1395). نقش سرمایه اجتماعی بر زنان مرکبات کار شهرستان ساری. فصلنامه­ی علمی و پژوهشی زن و جامعه، شماره 7، دوره 1، صص 27- 1.
چرمچیان لنگرودی، م.، و علی­بیگی، ا. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر توانمندسازی روانشناختی زنان روستایی.فصلنامهعلمیپژوهشیزنوجامعه، شماره 4، دوره 1، صص 192-165.
حیدری­ساربان، و.، باختر، س.، و طالعی­حور، و. (1395). ارزیابی و تأثیر مؤلفه­های سرمایه اجتماعی بر توانمندسازی زنان روستایی مطالعه موردی: دهستان شیان، شهرستان اسلام آباد غرب. فصلنامه علمی - پژوهشی زن و جامعه، شماره 7، دوره­ی 4، صص 49-27.
حیدری­ساربان، و. (1397). نقش سرمایه اجتماعی در توانمندسازی زنان روستایی مشگین­شهر (مطالعه موردی: بخش مرکزی). فصلنامه علمی­-پژوهشی جغرافیا، سال 8، شماره 3، صص 253-239.
دعایی، ح.، یعقوبی، ن.، فیروزبخت، ز.، شیخه­پور، م.، و شیخه­پور، ز. (1393). توانمندسازی کارکنان به‌عنوان حلقه میانجی بین سرمایه فکری و کیفیت زندگی کاری. فصلنامه مطالعات کمی در مدیریت، دوره 5، شماره 2، صص106-92.
ده­حقی، س.، چیذری، م.، و صدیقی، ح. (1393). نقش تعاونی­های کشاورزی در اجتماعی زنان روستایی استان تهران.  فصلنامه­ی تعاون و کشاورزی، شماره 3، دوره­ی 11، صص 23- 1.
رستمی، ف.، محمدی، م.، علی­آبادی، و.، و کریمیان، ن. (1392). وضعیت سرمایه اجتماعی در بین زنان روستایی سرپرست خانوار. فصلنامه­ی علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 10، دوره­ی 51، صص 24-7.
رضائی، ر.، و زارعی، ش. (1393). بررسی دیدگاه زنان روستایی درباره­ی تأثیر مؤلفه­های سرمایه­ی اجتماعی بر توانمندسازی آنان (مورد مطالعه: روستای حسن­خان، شهرستان قروه). فصلنامه زن در توسعه و سیاست، شماره 12، دوره2، صص، 304-287.
رضائی­جندانی، م.، هویدا، ر.، و سماواتیان، ح. (1394). مفهوم توانمندسازی روانشناختی و رابطه آن با سرمایه روانشناختی معلمان. دو‏فصلنامه رویکردهای نوین آموزشی، سال 10، شماره 21، صص 82-67.
ریماز، ش.، مرادی، ی.، و ابوالقاسمی، ج. (1394). بررسی مؤلفه­های سرمایه اجتماعی در زنان سرپرست خانوار با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی. مجله علوم پزشکی رازی، دوره 22، شماره 135، صص 148-140.
زبیری، ه.، و کریمی­موغاری، ز. (1393). اثر انسجام اجتماعی بر توسعه اقتصادی.  فصلنامه پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، سال 4، شماره 14، صص 62-39.
شارع­پور، م.، رازقی، ن.، و غلامزاده، خ. (1389). بررسی رابطۀ انواع اعتماد با اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه مازندران. مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره 4، شماره 3، صص 53-40.
شانازی، ک.، و اعظمی، م. (1396). اثرات تالاب زریوار مریوان بر معیشت پایدار خانوارهای روستایی. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، جلد 13، شماره 2، صص 248-235.
شکوری، ع.، رفعت­جاه، م.، و جعفری، م. (1386). مؤلفه­های توانمندی زنان و تبیین عوامل مؤثر بر آن‌ها.  فصلنامه پژوهش زنان، دوره 5، شماره 1، صص 26-1.
فقیری، م.، زرافشانی، ک.، و علی­بیگی، ا. (1393). بررسی تأثیر صندوق­های اعتبارات خرد بر زنان روستایی استان کرمانشاه. فصلنامه روستا و توسعه، شماره 17، دوره 3، صص 22-1.
قدیری‏معصوم، م.، عینالی، ج.، سوری، ف.، و چراغی، م. (1393). نقش توانمندی شغلی زنان در توسعة اقتصادی نواحی روستایی )مطالعة موردی: بخش کونانی شهرستان کوهدشت(. مجله پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، دوره 3، شماره 6، صص 25-17.
قیصری، ح.، شاه‏ولی، م.، و رضائی­مقدم، ک. (1391). بررسی توانمندی روانشناختی اعضای تعاونی­های تولید روستایی استان فارس. مجله پژوهش­های روستایی، سال 3، شماره 2، صص 20-1.
قیومی، ع.، میرجعفری، ب.، و نادری شهمیرزادی، م. (1393). بررسی رابطه سرمایه فرهنگی و اجتماعی با توانمندسازی کارکنان روابط عمومی. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی:http://www.shara.ir> >.
کرمی دهکردی، ا.، و بابائی، ر. (1397). تحلیل نیازهای اطلاعاتی زنان روستایی جهت مدیریت پایدار منابع طبیعی (مطالعه موردی در حوزه آبخیز قزل­تپه استان زنجان). مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، جلد 14، شماره1، صص 184-163.
کشاورزی، ع. ح.، حسینی، ا.، حیدری­نسب، ل.، و آمده، ع. (1390). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و توانمندسازی روانشناختی کارکنان (مطالعه موردی: استانداری قم). دو ماهنامه علمی- پژوهشی دانشگاه شاهد، شماره 50، صص 344-329.
کیمیائی، س.ع. (1390). شیوه­های توانمندسازی زنان سرپرست خانوار. فصلنامه علمی ـ پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 11، شماره40، صص 92- 63.
مرکز آمار ایران. (1395). چکیده نتایج طرح آمار‏گیری عمومی نفوس و مسکن. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی:
<https://www.amar.org.ir>
مغنی‏دامغانی، ط.، باقری، م.، و مغنی­دامغانی، ف. (1394). بررسی نقش زنان در توسعه پایدار از بعد توانمند‏سازی مهارتی. چهارمین همایش ملی و سومین همایش بین المللی مهارت‌آموزی و اشتغال، تهران، 17 خردادماه، صص 1- 11.
موسوی، م.ط. (1386). مشارکت اجتماعی یکی از مؤلفه­های سرمایه اجتماعی. فصلنامه­ی علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 6، شماره 23، صص 92-67.
مهاجر امینی، ش.، مجردی، غ.، و بادسار، م. (1395). بررسی نقش عوامل اجتماعی و روانشناختی بر زنان روستایی سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد (مورد مطالعه: شهرستان عباس­آباد). مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 1، شماره 2، صص 225-211.
 
Abdul Jamal, M., Ayesha, R., Amatul, Kh., and Yasmeen Sultana, H. (2016). Empowerment of muslim women through microfinance and self help groups: A case study of Chennai city. Asian Business Review, 6(2), 117-124.
Abraham, J. (2011). Measurement of social empowerment of farmers in self-help groups: Evidence from India. International NGO Journal, 6(12), 255-261.
Acharya, S., Yoshino, E., Jimba, M., and Wakai, S. (2005). Empowering rural women through a community development approach in Nepal. Oxford University Press and Community Development Journal, 42(1), 34-46.
Ashish, J., Taylor, P., and Abbasi, K. (2016). Accelerating achievement of the sustainable development goals. The BMJ: Leading General Medical Journal, 3(2), 352-409.
 Beingen, J. (2010). Agricultural development policy and grassroots democracy in mail, the emergency of Mali farmer movement. African Rural and Urban Studies, 1(1), 57-61.
Beyramzadegan, S., and Rasouli Azad, M. (2015). The relationship social capital and empowerment in central libraries’ librarians of public universities in Tehran. Journal of Humanities And Social Science, 20(6), 60-64.
Bharathamma, G.U. (2005). Empowerment of rural women through income generating activities in gadagdistrict of north Karnataka. Ph.D. dissertation. University of Dharwad, India.
Blanchard, E.M. (2003). Gender, international relations, and the development of feminist security theory. The University of Chicago Press Journal, 28(4), 1289-1312.
Borghei, R., Jandaghi. G., Matin, H.Z., and Dastani, N. (2010). An examination of the relationship between empowerment and organizational commitment. International Journal of Human Sciences, 7(2), 63-79.
Dandona, A. (2015). Empowerment of women: A conceptual framework. The International Journal of Indian Psychology, 2(3), 34- 45.
Fredu, N., Mathijs, E., Deckers, J., and Tollens, E. (2009). Gender, social capital andempowerment in Northern Ethiopia. Munich Personal RePEc Archive. Available at: <https://mpra.ub.uni-muenchen.de/24629/1/social_capital_empowerment_and_gender.pdf>.
Gangadharappa, H.V., Pramod, K.T.M., and Shiva, K.H.G. (2007). Gastric floating drug delivery systems: A review. Indian Journal of Pharmaceutical Education and Research, 41, 295-305
Ghashghaeizadeh, N., Karimzadeh, S., and Nazem, F. (2015). The relationship between social capital and organizational learning with psychological empowerment in staff of Islamic Azad University of Khuzestan province. International Journal of Scientific Research, 6(2), 1-20.
Harknett, K. (2006). The relationship between private safety nets and economic outcomes among single mothers. Journal of Marriage and Family, 68(1), 172-191.
Hoque, M., and Itohara, Y. (2008). Participation and decision making role of rural women in economic activities: A comparative study for members and nonmembers of the micro-credit organizations in Bangladesh. Journal of Social Sciences, 4(3), 229-236.
Jacek, H. (2005). Psychological empowerment at the workplace as a predictor health. Personality and Individual Differences, 3(9), 1237-1248
Meng, L., Jin, Y., and Guo, Y. (2016). Mediating and/or moderating roles of psychological empowerment. Applied Nursing Research, 30, 104-110.
Mishra, A.K. (1996). Organizational responses to crisis: The centrality of trust. In R. M. Kramer & T.R. Tyler (Eds.), Trust in orgranizations: Frontiers of Theory and research, 261-287. Thousand Oaks, CA: Sage.
Mitra, S., and Kundu, A. (2012). Assessing empowerment through generation of social capital. Journal of Business and Social Research, 6, 72 -84.
Ozbas, A.A., and Tel, H. (2015). The effect of a psychological empowerment program based on psychodrama on empowerment perception and burnout levels in oncology nurses: Psychological empowerment in oncology nurses. Palliative and Supportive Care, 14(4), 393-401.
Ram, N.T. (2009). Rural women empowerment in India in empowerment of rural women in India. New Delhi: Kanishka Publishers.
Samad, S. (2007). Social structure characteristics and psychological empowerment: Exploring the effects of openness personality. Journal Academy of Business, 12(1), 70-76.
Sangeetha. V., Nishi, Sh., Wason, M., Premlata, S., and Padaria, R.N. (2016). Whether modular capacity building tools are effective in empowering self help groups. International Journal of Bioresource and Stress Management, 7(5), 1181-1185.
Seunghwan, M., and Hyungjun, S. (2016). Which type of social capital matters for building trust in government? looking for a new type of social capital in the governance era. Journal of Sustainability, 8 (322), 1-15.
Shahna, P., and Leonhauser, I.U. (2004). Empowerment of rural women in Bangladesh: A household level analysis. Conference on rural poverty reduction through research for development and transformation., October 5th-7th, Deutscher Trropentag-Berlin.
Spreitzer, G.M. (1995).Psychological empowerment in the workplace: Dimensions, measurment and validation. Academic of Manangement Journal, 38(5), 1442-1465.
Tayde, Vidya, V., and Chole, R.R. (2010). Empowerment appraisal of rural women in Marathwada region of Maharashtra state. Indian Research Journal of Extension Education, 10(1), 33-36.
Thomas, K. W., and Velthouse, B.A. (1990). Cognitive elements of empowerment: An interpretive model of intrinsic task motivation. Academy of Management Journal, 15(4), 666-681.
Wang, J.L., and Zhang, D.J. (2012). An exploratory investigation on psychological empowerment among Chinese teachers. Advances in Psychology Study, 1(3), 3-21.
World Bank (2012). Gender Equality And Development. Washington, DC. Available at: <http://www.worldbank.org/en/research/dime/brief/dime-gender-program>.
World Bank (2008). Agriculture for development. Washington, DC. Available at: <https://siteresources.worldbank.org/INTWDR2008/Resources/WDR_00_book.pdf>.