عوامل مؤثر بر ادراک ریسک اجتماعی دانشجویان کشاورزی نسبت به محصولات تراریخت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای توسعه کشاورزی، دانشکده‌ی کشاورزی، دانشگاه یاسوج

2 دانشیار ترویج و توسعه‌ی کشاورزی، دانشکده‌ی کشاورزی، دانشگاه یاسوج

3 استاد بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر ادراک ریسک اجتماعی در دانشجویان کشاورزی نسبت به ‏محصولات تراریخت بود که با روش پیمایش انجام شد. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته­ های بیوتکنولوژی کشاورزی و اصلاح نباتات در دانشگاه‌های دولتی ایران بودند (429=N) که حجم نمونه 210 نفر تعیین و به شیوه نمونه‌گیری طبقه‌ای دو مرحله‌ای و بر اساس سطح دانشگاه و رشته تحصیلی در بین دانشگاه­های منتخب توزیع گردید. ابزار گردآوری داده­ ها پرسشنامه­ ای بود که روایی ظاهری و محتوایی آن توسط متخصصان موضوعی و پایایی آن با استفاده از مطالعه راهنما و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. یافته­ ها نشان داد، ادراک دانشجویان مورد مطالعه نسبت به ریسک‌های اجتماعی مرتبط با مصرف محصولات تراریخت در سطح متوسطی بود. با استفاده از تحلیل خوشه‌ای و بر اساس میزان ادراک ریسک اجتماعی، دانشجویان مورد مطالعه به سه گروه (ادراک ریسک اجتماعی زیاد، متوسط و کم) تفکیک شدند. یافته‌ها نشان داد، دانشجویان با سطح بالای ادراک ریسک اجتماعی محصولات تراریخت، منافع کمتر و ریسک روانشناختی بیشتری را برای این محصولات قائل­اند و نگرش منفی‌تری نسبت به بکارگیری فن‌آوری‌های جدید داشته و تولید محصولات تراریخت را غیر‌اخلاقی دانسته ­اند. همچنین به‌منظور بررسی توانایی هر یک از متغیرهای مستقل تحقیق در تبیین ادراک ریسک اجتماعی دانشجویان در خوشه­ های سه ­گانه، از رگرسیون ترتیبی استفاده شد. یافته­ ها نشان داد، این متغیرهای مستقل توانسته‌اند در مجموع 20 درصد از واریانس ادراک ریسک اجتماعی دانشجویان مورد مطالعه را تبیین نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Factors Affecting Agricultural Graduate Students Social Risk Perception of Genetically Modified Crops

نویسندگان [English]

  • Sedigheh Ghasemi Tazangi 1
  • Mostafa Ahmadvand 2
  • Ezat Allah Karami 3
1 Ph.D. Student, Deptartment of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University
2 Associate Professor., Deptartment of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University
3 Professor, Department of Agricultural Extension and Education, College of Agriculture, Shriaz University
چکیده [English]

The main purpose of present study was to identify the social risk perception of agricultural students toward GM crops and factors affecting it. This study used a survey research to collect data from a sample of the population of biotechnology and plant breeding graduate students of public agricultural colleges of Iran (N = 429). Using a two-stage stratified random sampling 210 students were selected for the study. A questionnaire was used to collect data. The face validity and reliability of the questionnaire were confirmed by experts and calculating Cronbach’s alpha coefficient. Results revealed that respondents had moderate perception of GM crops' social risks. Using cluster analysis, respondents were divided to three groups, high, moderate, and low social risk perceivers. Regression analysis results showed that high-risk perceivers of GM crops had lower perceived benefits, more psychological risk, and had higher level of negative attitude toward the use of new technologies and believed in immorality of producing GM crops. Ordinal regression analysis revealed that 20 percent of variation in dependent variable was predicted by independent variables. Finally, some suggestions for promotion of GM crops were provided.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Risk Perception
  • Health Risks
  • Socio-ethical Risks
  • Genetically Modified Crops

مراجع

غیاثوند‌‏غیاثی، ف.، میرک­زاده، ع .ا.، و شیری، ن. (1394). عوامل مؤثر بر نگرش مصرف‏کنندگان به محصولات غذایی تراریخته (مورد مطالعه: شهرستان قزوین). مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی، دوره 46، صص 438-427.
مهراب قوچانی، ا.، غنیان، م.، و برادران، م. (1395). واکاوی عوامل اثرگذار بر نگرش متخصصان نسبت به برنج تراریخت ایرانی. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، جلد 12، شماره 2، صص 72-53.
معاونت آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. (1395). طرح سطح‌بندی و رتبه‌بندی دانشگاه‌های دولتی در سال 1395. قابل دسترس در آدرس اینترنتی: < https://edu.msrt.ir/fa/news/543>.
نعیمی، ا.، پزشکی‌راد، غ.، و قره­یاضی، ب. (1388). بررسی نگرش متخصصان بیوتکنولوژی مراکز دانشگاهی استان تهران در مورد کاربرد گیاهان تراریخته. مجله علوم محیطی، جلد 7، شماره 2، صص 154-141.
یزدان‌پناه، م.، فروزانی، م.، و بختیاری، ز. (1395). بررسی تمایل کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی خوزستان نسبت به محصولات کشاورزی تراریخت. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، جلد 12، شماره 2، صص 117-103.
 
Aerni, P. (2005). Stakeholder attitudes towards the risks and benefits of genetically modified foods in South Africa. Environmental Science and Policy, 8(5), 464-476.
Amin, L., Azad, M.A.K., Gausmian, M.H., and Zulkifli, F. (2014). Determinants of public attitudes to genetically modified salmon. PloS ONE, 9(1), 1-14.
Angulo, A.M., and Gil, J.M. (2007). Spanish consumers’ attitudes and acceptability towards GM food products. Agricultural Economics Review, 8(1), 50-63.
Aven, T., and Renn, O. (2010). Risk management and governance: Concepts, guidelines and applications. Berlin: Springer, 276, 195-198.
Balzekiene, A., Telesiene, A., and Butkeviciene, E. (2014). Food risk perceptions and purchasing behaviour in Lithuania: Towards a culture of fear?. Journal of Sociology and Social Policy, 5(1), 61–88.
Barlett, J.E., Kotrlik, J.W., and Higgins, C.C. (2001). Organizational research: Determining appropriate sample size in survey research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19 (1), 43-50.
Bazuin, S., Azadi, H., and Witlox, F. (2011). Application of GM crops in Sub-Saharan Africa: Lessons learned from green revolution. Biotechnology Advances, 29(6), 908-912.
Chen, M.F., and Li,H.L. (2007). The consumer’s attitude toward genetically modified foods in Taiwan. Food Quality and Preference, 18(4), 662-674.
Connor, M., and Siegrist, M. (2010). Factors influencing people’s acceptance of gene technology: The role of knowledge, health expectations, naturalness, and social trust. Science Communication, 32(4), 514-538.
David, K. (2008). Socio-technical analysis of those concerned with emerging technology, engagement and governance. In David, K., Thompson, P., (Eds), what can nanotechnology learn from biotechnology: social and ethical lessons from the debate over agricultural biotechnology and GMOs, PP. 1-30, Academic Press: NewYork.
Finucane, M., and Holup, J. (2005). Psychosocial and cultural factors affecting the perceived risk of genetically modified food: An overview of the literature. Social Science and Medicine, 60(7), 1603-1612.
Frewer, L.J., Van der Lans, I., Fischer, A.R.H., Reinders, M.J., Menozzi, D., Zhang, X., Van den Berg I., and Zimmermann, K.L. (2013). Public perceptions of agri-food applications of genetic modification–A systematic review and meta-analysis. Trends in Food Science and Technology, 30(2), 142-145.
Gaskell, G., Allum, N., and Stares, S. (2003). Europeans and biotechnology in 2002, Euro barometer 58.0. A report to the directorate general for research from the project "Life sciences in European society". European Commission, Brussels.
Ghanian, M., Ghoochani, O.M., Kitterlin, M., Jahangiry, SH., Zarafshani, K., Van Passel, S., and Azadi, H. (2015). Attitudes of agricultural experts toward genetically modified crops: A case study in southwest Iran. Science and Engineering Ethics, 21(4), 1-16.
Ghasemi, S., Karami, E., and Azadi, H. (2013). Knowledge, attitudes and behavioral intentions of agricultural professionals toward genetically modified (GM) foods: A case study in Southwest Iran. Science and Engineering Ethics, 19(3), 1201-1227.
Guehlstorf, C. (2008). Understanding the scope of farmer perceptions of risk: Considering farmer opinions on the use of genetically modified (GM) foods as a stakeholder voice. Policy Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 21(6), 541-558.
Hall, C. (2010). Genetically modified food and crops: Perceptions of risks. PhD dissertation, The University of Edinburgh, UK.
Harrison, R.W., Boccaletti, S., and House, L. (2004). Risk perception of urban Italian and United States consumers for genetically modified foods. AgBioForum, 7(4), 195-201.
Hossain, F., Onyango, B., Schilling, B., Hallman, W., and Adelaja, A. (2003). Product attributes, consumer benefits and public approval of genetically modified foods. Consumer Studies, 27(5), 353-365.
International Service for the Acquisition of Agri-biotech Applications (ISAAA). (2017). ISAAA Briefs 52. Global Status of Commercialized Biotech/GMfoods: 2012: International Service for the Acquisition of Agri-biotech Applications. Available at:<Http://www.isaaa.org.>.
Ismail, K., Soehod, Kh., Vivishna, S., Khurram, W., Ramily, M. (2012). Genetically modified food and consumer purchase intentions: A study in Johor Bahru. International Journal of Business and Social Science, 3(5), 197-207.
James, C. (2016). Global status of commercialized biotech/GM foods: 2016 (ISAAA Brief No.52), International Service for the Acquisition of Agri-biotech Applications, Ithaca, NY. Available at: <Http://www. http://www.isaaa.org/resources/publications/briefs/53>.
Kaptan, G., Fischer, A.R.H., and Frewer, L.J. (2017). Extrapolating understanding of food risk perceptions to emerging food safety cases. Journal of Risk Research, 21(8), 996-1018.
Kim, R.B. (2012). Consumer attitude of risk and benefits toward genetically modified (GM) foods in South Korea: implications for food policy. Engineering Economics, 23(2), 189-199.
Lupton, D. (2006). Sociology and risk. In G. Mythen and S .Walklate (Eds.), Beyond the risk society: Critical reflections on risk and human security. London: open University press. Available at: <https://www.researchgate.net/publication/ 265568289 _Sociology _and_risk>.
Ng, R., and Rayner, S. (2010). Integrating psychometric and cultural theory approaches to formulate an alternative measure of risk perception. Innovation: The European Journal of Social Science Research, 23(2), 85-100.
Schwartzman, R., Ross, D.G., and Berube, D.M. (2011). Rhetoric and risk. Journal of Rhetorical Analysis and Invention, 7(1), 1-9.
Shiva, V., Barker, D., and Lockhart, C. (2011). The GMO emperor has no clothes: A global citizens report on the state of GMOs. False promises, Failed technologies. Navdanya international.‎
Siegrist. M. (2001). Poorer european countries are less concerned about biotechnology than richer countries. Risk, Health, Safety and Environment, 12, 29-39.
Traill, W.B., Jaeger, S.R., Yee, W.M., Valli, C., House, L.O., Lusk, J.L., and Morrow Jr, J.L. (2005). Categories of GM risk-benefit perceptions and their antecedents. AgBioForum, 7(4), 176-186.
Van der Linden, S. (2016). The social-psychological determinants of climate change risk perceptions, attitudes, and behaviours: A national study. Environmental Education Research, 22(3), 434-435.
Wheeler, S. (2005). Factors influencing agricultural professionals’ attitudes towards organic agriculture and biotechnology. Australia: University of South Australia. Available at: <http://een.anu. edu.au/e05prpap/wheeler.pdf>.
Wheeler, S. (2009). Exploring the influences on Australian agricultural professionals' genetic engineering beliefs: An empirical analysis. Technology Transfer, 34(4), 422-439.
علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
دوره 14، شماره 2
آذر 1397
صفحه 185-200

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار