هنجارهای ذهنی انگورکاران پیرامون بکارگیری طرح اصلاح و بهبود باغ‌های انگور و عوامل تأثیرگذار بر آن در شهرستان خرمدره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای ترویج و آموزش کشاورزی، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشگاه زنجان

2 دانشیار گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشگاه زنجان

چکیده

هنجارهای ذهنی به‌عنوان یکی از عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر رفتار کشاورزان به شمار می‏روند و عامل مهمی در مدیریت اثربخش برنامه‌‌های آموزش و ترویج کشاورزی تلقی می‌گردند. پژوهش حاضر، با هدف شناخت هنجارهای ذهنی انگورکاران در بکارگیری طرح اصلاح و بهبود باغ‌های انگور به‌عنوان یک نوآوری و عوامل تأثیرگذار بر‌ آن انجام شده است. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه ساختارمند با 260 نفر از بین 3942 نفر انگورکاران شهرستان خرمدره، با روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای گردآوری شد. پس از تأیید روایی محتوای پرسشنامه، سنجش روایی و پایایی سازه‌های مورد بررسی با کمک تحلیل مؤلفه‌های اصلی داده‌های گروه‌بندی شده به دست آمد، نتایج نشان داد که هنجارهای ذهنی جامعه، موافق بکارگیری این نوآوری است و در بین انگورکاران پذیرنده یا عضو طرح نسبت به انگورکاران غیر عضو، این سطح موافقت بالاتر بود. همچنین نتایج نشان داد که متغیرهای نگرش نسبت به مزیت نسبی نوآوری، شرکت در دوره‌های آموزشی - ترویجی، منابع اطلاعاتی غیررسمی برون روستا و درون روستا، مداخله‌گری دولتی (در قالب طرح اصلاح و بهبود باغ‌های انگور)، میزان اعتماد به اطلاعات کارشناسان، تعداد اعضای خانوار، سن انگورکاران، میزان عملکرد در هکتار، در کل به‌طور مستقیم و غیرمستقیم 58 درصد از هنجارهای ذهنی پذیرش نوآوریرا تبیین می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Grape Farmers’ Subjective Norms about Implementing Vineyard Improving and Reforming Project and Factors Affecting It in Khoramdareh Township

نویسندگان [English]

  • Shirin Golbaz 1
  • Esmaeil Karamidehkordi 2
1 Ph.D. Student of Agricultural Extension and Education, Department of Extension, Communication and Rural Development, University of Zanjan
2
چکیده [English]

Subjective norms are recognized to be one of the main factors influencing individuals’ behavior. The purpose of this study was to investigate factors affecting grape farmers’ subjective norms regarding the utilization of innovations for improving and reforming their vineyards. The study was conducted in the Khoramdared Township, located in the Zanjan Province of Iran using a cross-sectional and descriptive-explanatory research design. The data were collected using a questionnaire through structured interviews with a sample of 260 out of 3942 grape farmers, who were randomly selected by a multi-stage sampling technique. The face and content validity of the questionnaire was confirmed by a panel of experts and the construct validity and reliability were tested using the Categorical Principle Component Analysis method. Moreover, the Theta Coefficient for the reliability test of different constructs was obtained between 0.75 and 0.96. The subjective norms for using this innovation tended to be high, but it was higher for the farmers who were covered by the government’s orchard improving plan. Farmers’ subjective norms for adopting this innovation were explained by various factors in that 58 percent of the variance of the subjective norm construct was determined directly and indirectly by the variables of farmers' attitude towards the relative advantage of this innovation, attending extension training courses, informal information sources inside and outside their rural communities, governmental interventions in terms of being covered by orchard improving plan, trust to the information of specialists, household size, farmers' age, grape production yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vineyard Improving and Reforming Project
  • Subjective Norms
  • Relative Advantage Attitude
  • Agricultural Innovation
  • Agricultural Extension

مراجع

آمارنامه کشاورزی. (1395). وزارت جهاد کشاورزی، دفتر آمار و فن‌آوری اطلاعات. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی:                <http.//www.agri-jahad.ir>.
آمارنامه کشاورزی. (1393). وزارت جهاد کشاورزی، دفتر آمار و فن‌آوری اطلاعات. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی:                <http.//www.agri-jahad.ir>.
باقری، م. (1390). بررسی تأثیر بازاریابی رابطه‏مند و ویژگی‌های محصول بر ادراکات و قصد پذیرش محصولات جدید. پژوهشنامه مدیریت اجرایی علمی‏– پژوهشی، شماره 3، صص 52-30.
بلالی، ح.، سعدی، ح.، و وحدت ادب، ر. (1395). عامل‌های اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر پذیرش فناوری آبیاری تحت‌فشار در گندم‌زارهای شهرستان همدان. فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، شماره 37، صص 96-85.
پزشکی راد، غ.، و کرمی دهکردی، ا. (1391). آمار اجتماعی و تحلیل داده‌ها در پژوهش‌های ترویج، توسعه و آموزش کشاورزی. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
جزنی، ن.، باقری، م.، حاجی کریمی، ع.، و عالم تبریز، ا. (1390). تبیین الگوی قصد پذیرش نوآوری در تعامل عناصر بازار و ادراکات پذیرندگان نوآوری. مجله چشم‏انداز مدیریت بازرگانی، شماره 5، صص 96 - 81.
حیدری، و.، و افتخاری، ع. (1390). عوامل مؤثر بر عضویت کشاورزان در تعاونی‌های تولید روستایی در قالب الگوی تلفیقی انتشار نوآوری‌ها. مجله توسعه روستایی، شماره 1، صص 168-150.
خونیکی درمیان، ط.، حسین‌قلی زاده، ر.، و کارشکی، ح. (1395). نقش واسط انگیزش، نگرش و هنجارهای ذهنی در رابطه میان ویژگی‌های شخصیتی و رفتار اشتراک دانش دبیران دوره دوم متوسطه. فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 123، صص 154-136.
شفیعی، ف. (1387).  تحلیل نگرش دانشجویان دختر و پسر نسبت به اشتغال در بخش کشاورزی (مطالعه موردی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران). مجموعه مقالات همایش ملی توسعه و کارآفرینی در آموزش‌های علمی کاربردی کشاورزی، مشهد، دی ماه، صص 192-173
صبور، ف.، رضائی مقدم، ک.، و منتی زاده، م. (1396). عوامل مؤثر بر پذیرش فعالیت‌های حفاظت خاک در بین کشاورزان شهرستان گرمسار. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 13، شماره 1، صص 73-59.
ظریفیان، ش.، دماوندی، ع.، و سعدی، ح. (1391). عوامل مؤثر بر پذیرش طرح یکپارچه‌سازی اراضی در روستاهای کبودر آهنگ استان همدان. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، شماره 26، صص 243 – 237.
قوچانی، ا.م.، غنیان، م.، و برادران، م. (1395). واکاوی عوامل اثرگذار بر نگرش متخصصان نسبت به برنج تراریخته ایرانی. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 12، شماره 2، صص 72-53.
معاونت تولیدات گیاهی. (1391). دستورالعمل فنی، توسعه، اصلاح، حذف و جایگزینی، وزارت جهاد کشاورزی.
منفرد، ن. (1393). سازه‌های مؤثر بر نگرش و تمایل رفتاری کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر نسبت به کاربرد فناوری آب. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 10، شماره 2، صص 104-91.
موسوی، م.، و آجیلی، ع. (1390). نقش ترویج و آموزش کشاورزی در کاهش میزان ضایعات محصولات کشاورزی. اولین همایش ملی راهبردهای دستیابی به کشاورزی پایدار، دانشگاه پیام نور استان خوزستان، خوزستان، خرداد ماه، صص 9-1.
یزدان پناه، م.، توکلی، ک.، و مرزبان، ا. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر نیت کشاورزان در رابطه با کاربرد ایمن سموم شیمیایی: کاربرد مدل اعتقادات سلامت. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 11، شماره 2، صص 29-21.
 
Ajzen, I. (2012). From intentions to actions: A theory of planned behavior. In J. Kuhl., & J. Beckmann, J. (Eds.). Action control: From cognition to behavior. Germany: Springer Science & Business Media.
Ajzen, I. (2011). Theory of planned behavior. In P.A.M. Van Lange, A. W. Kruglanski,  and E.T. Higgins (Eds.), Handbook of theories of social psychology, PP. 438-459. London: SAGE Publications Ltd.
Ajzen, I. (2006). Behavioral interventions based on the theory of planned behavior, brief description of the theory of planned behavior. Available at: <https://people.umass.edu/aizen/pdf/tpb.intervention.pdf>.
Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 179-211.
Al-Swidi, A., Mohammed Rafiul Huque, S., Haroon Hafeez, M., and Noor Mohd Shariff, M. (2014). The role of subjective norms in theory of planned behavior in the context of organic food consumption. British Food Journal, 116(10), 1561-1580.
Bakhsh, K., Hassan, I., Khurshid, W., and Hassan, S. (2012). Econometric analysis of adoption of water conservation practices. J. Agric, Res, 50, 445-455.
Bokusheva, R., Finger, R., Fischler, M., Berlin, R., Marin, Y., Perez, F., and Paiz, F. (2012). Factors determining the adoption and impact of a postharvest storage technology. Food Sec, 4, 279-293.
Brinkman, E., Seekamp, E., Davenport, M.A., and Brehm, J.M. (2012). Community capacity for watershed conservation: A quantitative assessment of indicators and core dimensions. Environmental Management, 50(4), 736-749
Fang, J., Shao, P., and Lan, G. (2009). Effects of innovativeness and trust on web survey participation. Computers in Human Behavior, 25, 144-152.
Food and Agriculture Organization. (2018). Agricultural biodiversity in FAO. Available at: <http://faostat3.fao.org/download/Q/QC/E>.
Greenland, S.J., Dalrymple, J., Levin, E., and O’Mahony, B. (2018). Improving agricultural water sustainability: Strategies for effective farm water management and encouraging the uptake of drip irrigation the goals of sustainable development (pp. 111-123): Springer.
Grootaert, C., Narayan, D., Jones, V., and Woolcock, M. (2004). Measuring social capital, working paper no. 18. The Word Bank: Washington, DC
Ham, M., Jeger, M., and Frajman Ivković, A. (2015). The role of subjective norms in forming the intention to purchase green food. Economic research-Ekonomska istraživanja, 28(1), 738-748.
Jarrett, F.G., and Anderson, K. (2017). Growth, structural change and economic policy in Papua New Guinea: Implications for agriculture: Canberra, ACT: National Centre for Development Studies, Research School of Pacific Studies, The Australian National University.
Jones, P.J., Marier, E.A., Tranter, R.B., Wu, G., Watson, E., and Teale, C.J. (2015). Factors affecting dairy farmers’ attitudes towards antimicrobial medicine usage in cattle in England and Wales. Preventive Veterinary Medicine, 121(1), 30-40.
Kafle, B. (2010). DeterminatS of adaption of improved maize varieties in developing countries: A revew. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 1, 1-7.
Krejcie, R.V., and Morgan, D.W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and psychological measurement, 30(3), 607-610.
Läpple, D., Renwick, A., and Thorne, F. (2015). Measuring and understanding the drivers of agricultural innovation: Evidence from Ireland. Food policy, 51, 1-8.
Lodorfos, G.N., and Dennis, J. (2008). Consumers’ intent: in the organic food market. Journal of Food Products Marketing, 14(2), 17-38.
Oching, J., Owuor, G., and Omedo, B. (2012). Determinants of adoption of management interventions in indigenous chicken production in Kenya. African Journal of Agricultural and Resource Economics,7, 39-50.
Quaddus, M., and Hofmeyer, G. (2007). An investigation into the factors influencing the adoption of B2B trading exchanges in small businesses. European Journal of Information Systems, 16, 202–215.
Rehman, F., Muhammad, S., Ashraf, I., Mahmood, K., Ruby, T., and Bibi, I. (2013). Effect of farmers’ socioeconomic characteristics on access to agricultural information: empirical evidence from Pakistan. The Journal of Animal & Plant Sciences, 23,324-32.
Sambodo, L.A., and Nuthall, P.L. (2010). A behavioural approach to understanding semi-subsistence farmers' technology adoption decisions: The case of improved paddy-prawn system in Indonesia. Journal of Agricultural education and extension, 16(2), 111-129.
Shin, Y.H., Im, J., Jung, S.E., and Severt, K. (2018). The theory of planned behavior and the norm activation model approach to consumer behavior regarding organic menus. International Journal of Hospitality Management, 69, 21-29.
Sinclair, J., Mazzotti, F., and Graham, J. (2003). Motives to seek threatened and endangered species information for land-use decisions. Science Communication, 25(1), 39-55.
Tarkiainen, A., and Sundqvist, S. (2005). Subjective norms, attitudes and intentions of Finnish consumers in buying organic food. British Food Journal, 107(11), 808-822.
Topa, G., and Moriano, J.A. (2010). Theory of planned behavior and smoking: Meta-analysis and SEM model. Substance Abuse and Rehabilitation, 1, 23-33.
Vermeir, I., and Verbeke, W. (2008). Sustainable food consumption among young adults in Belgium: Theory of planned behaviour and the role of confidence and values. Ecological economics, 64(3), 542-553.
Wauters, E., Bielders, C., Poesen, J., Govers, G., and Mathijs, E. (2010). Adoption of soil conservation practices in Belgium: An examination of the theory of planned behaviour in the agri-environmental domain. Land Use Policy, 27(1), 86-94.
علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
دوره 15، شماره 1
خرداد 1398
صفحه 89-109

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار