تحلیل عوامل مؤثر بر نظام دانش و اطلاعات کشاورزی زنان روستایی در زمینه فرآوری محصولات کشاورزی در شهرستان بروجن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

2 کارشناس ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، جهاد کشاورزی شهرستان بروجن، بروجن، ایران.

چکیده

بخش کشاورزی به­ عنوان مهم‌ترین و ضروری­ترین تأمین­ کننده مایحتاج زندگی انسان است و توسعه آن بدون دسترسی کشاورزان به دانش، اطلاعات و توجه به نظام دانش و اطلاعات کشاورزی تحقق ­پذیر نمی ­باشد. هدف کلی تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر نظام دانش و اطلاعات زنان روستایی در زمینه فرآوری محصولات کشاورزی است.جامعه آماری تحقیق، زنان روستایی فعال در زمینه فرآوری محصولات کشاورزی، بخش گندمان شهرستان بروجن بودند که بر اساس جدول مورگان تعداد 335 نفر از طریق روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ­ها، پرسشنامه ‏ای بود که روایی آن توسط اساتید ترویج کشاورزی مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن با با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای بخش های مختلف پرسشنامه برآورد شد. داده­ های به دست آمده توسط نرم‌افزار SPSS و smartPLS و آزمون‌های آماری مختلفی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد که میزان دانش و اطلاعات کشاورزی زنان روستایی بخش گندمان شهرستان بروجن بالاتر از حد میانگین متوسط می باشد. همچنین نتایج تحلیل عاملی نشان داد که روابط متغیرها در مدل نظام دانش و اطلاعات زنان روستایی در سطح یک درصد خطا معنی‌دار است. این نتیجه نشان می­دهد سؤالات از قدرت تبیین خوبی برخوردار بوده و برازش مدل ساختاری خوب می ­باشد. عوامل آموزشی با ضریب بتای (0/226) عوامل ترویجی با ضریب (0/206) عامل بازار با ضریب (0/188) و عامل حمایت‌ها با ضریب (0/138) قوی‎ترین تبیین‌کننده های نظام دانش و اطلاعات کشاورزی زنان روستایی شهرستان بروجن بوده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Factors Affecting Rural Women's Agricultural Knowledge and Information System (AKIS) about Agricultural Processing in Borojen County

نویسندگان [English]

  • R Movahedi 1
  • J Soleimanian-Borojeni 2
1 Associate Professor of Agricultural extension and education Department., Bu Ali Sina University, Hamedan, Iran.
2 M.Sc. on Agricultural Extension and education, Jihad-Agriculture Organization, Borojen, Charmahal-Bakhtiari, Iran.
چکیده [English]

Agricultural sector is regarded as the most important supplier of food for human beings and development of agriculture without farmers' access to information and knowledge as well as paying attention to AKIS is not possible. The purpose of present study was to investigate factors affecting rural women's AKIS in the field of processing agricultural products. The statistical population was active rural women in the field of processing agricultural products in Gandoman county of Borojen. Sample sized was estimated to be 335 women. They were selected using simple random sampling method. Data were collected using a questionnaire, whose validity were confirmed by the agricultural extension experts. The reliability of constructs was evaluated by Cronbach's alpha coefficients. The data were analyzed through SPSS, smart PLS, and other statistical tests. The results showed that the level of agricultural knowledge and information of the rural women in Gandoman county was higher than average mean. Furthermore, the results of factor analysis revealed that the relationships between the variables of rural women's AKIS are significant at one per cent of error. Such results demonstrate a suitable data-model fitness. Training (β= 0.23), extensional (β=0.21). Market (β=0.19), and supportive factors (β=0.14) were the most important determinants of rural women's AKIS in Borojen city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • AKIS
  • Rural women
  • Agricultural processing
  • Extension and Training

مراجع

اسدی، ع.، شریف زاده، ا.، اکبری، م.، و علم‌بیگی، ا. (1388)، "درآمدی بر رویکرد سیستمی در ترویج و توسعه کشاورزی با تأکید برنظام دانش و اطلاعات کشاورزی"، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران.
افشاری، ز.، آجیلی، ع.، و رضایی مقدم، ک. (1393)،" عوامل مؤثر بر دانش کشاورزی پایدار زنان و مردان پنبه‌کار استان اصفهان". مجله تحقیقاتاقتصادوتوسعهکشاورزیایران، دوره 45 ، شماره4، صص 714-703.
برقی، ح.، تقدیسی، ا.، تازیکی، ر.، و  نادرخانی، ز. (1392). "بررسی میزان مشارکت زنان روستایی در فعالیت های کشاورزی (دهستان استرآباد شمالی شهرستان گرگان)". برنامه ریزی فضایی (جغرافیا)، جلد 3، شماره، صص 174-155.‎
بندانی، م.، میرلطفی، م.، نوروزی، ن.، و برجورا، ک. (1394)،" بررسی روش‌های سنتی فرآوری محصولات کشاورزی بر ارتقای سطح زندگی روستاییان شهرستان کنارک". دومین همایش ملی افق‌های نوین در توانمندسازی و توسعه پایدار معماری، عمران، گردشگری، انرژی و محیط‌زیست شهری و روستایی، همدان. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <https://civilica.com/doc/408062/>
بوذرجمهری، خ. (1385). "دانش کشاورزی بومی جنسیتی و نقش آن در توسعه روستایی". زن در توسعه و سیاست، دوره 4،شماره 3، صص 116-97.
تقی‌زاده، س. (1394)، " نقش و اهمیت دانش بومی در توسعه روستایی با تأکید بر گردشگری". سومین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط‌زیست پایدار، همدان. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <https://civilica.com/doc/395765/>.
دین‌پناه، غ. (1398).  عوامل مؤثر بر نظام دانش و اطلاعات کشاورزی از دیدگاه کارشناسان ترویج استان گلستان. مجله پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 12، شماره 1، صص 25-15.
دین‌پناه، غ.، و عمویی، ح. (1391)."عوامل مؤثر بر نظام دانش و اطلاعات کشاورزی در استان قزوین". مجلهپژوهش‌هایترویجوآموزشکشاورزى، سال 5، شماره 3، صص 60-53 .
رستمی، ف. (1385)." اهمیت دانش بومی با تأکید بر نقش زنان روستایی در کاربرد آن". مجله پیام زن، شماره 170، صص57- 54
روشن‎نیا، د.، خادمی، ر.، کردی، ل.، و صلحی فام اصل، ژ. (1394)،" بررسی نقش زنان روستایی در توسعه و موانع و محدودیت‌های آنان"، ماهنامهاجتماعی،اقتصادی،علمیوفرهنگیکاروجامعه، شماره190، صص 98- 82.
زاهدی، س. م. (1392)،" تحلیل توسعه نظام دانش و اطلاعات کشاورزی"، اولین همایش سراسری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، تهران. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی:  < <https://civilica.com/doc/257464/
صبوری، م. ص.، ملک‌محمدی، ا.، چیذری، م.، و حسینی، س. م. (1390)،" جهت­گیری آتی نقش­های ترویج در توسعه کشاورزی از منظر کنشگران نظام دانش و اطلاعات کشاورزی". فصلنامه روستا و توسعه، سال 14، شماره4، صص26-1.
غلامعلی زاده، س.، و میرزا کاظمی، م. (1391)." اهمیت مشارکت زنان در کاهش ضایعات محصولات باغی پس از برداشت"، اولین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی و محیط سالم. همدان. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی:                     .<http://civilica.com/doc/190575>
کرمی‌دهکردی، ا.، و بابایی، ر. (1396)، " نیازهای دانشی و اجتماعی زنان روستای قزل­تپه علی قلی استان زنجان برای مدیریت جامع حوضه آبخیز". زن در توسعه و سیاست، دوره 15،شمار 2، صص 264-241.
مقدس‌فریمانی، ش.، حسینی، س. م.، و میردامادی، س. م. (1384)، "واکاوی شبکه ارتباطی کنشگران نظام دانش و اطلاعات مرتع‌داری مطالعه موردی استان فارس"، مجله علمی- پژوهشی علوم کشاورزی، سال 11، شماره4، صص 57-41.
 
Bachev, H. (2020). Diagnosis of the system for sharing knowledge, innovation and digitalization in agriculture (AKIS) in Bulgaria. Journal of Integrated Marketing Communications and Digital Marketing, 1, 1-17.
Bardsley, D. K., and Knierim, A. (2020). Hegel, Beck and the reconceptualization of ecological risk: The example of Australian agriculture. Journal of Rural Studies, 80, 503-512.
Behroozei, S., Haji, L., and Aghaabbasi, N. (2020). Analysis of factors influencing rural women participation in agricultural activities (Case study: Jiroft Township). Co-Operation and Agriculture, 8(32), 1-26.
Calvo-Iglesias, M. S., Crecente-Maseda, R., and Fra-Paleo, U. (2006).” Exploring farmer’s knowledge as a source of information on past and present cultural landscapes a case study from NW Spain”. Landscape and Urban Planning, 78, 334-343.
Carrasco, E. A. (2001).The role of extension in the Cuban agricultural knowledge and information system: The case of Havana city province". Ph.D. Dissertation. Iowa State University, Iowa, US.
Charles Nkomwa, E., Kalanda Joshua, M., Ngongondo, C., Monjerezi, M., and Chipungu, F. (2014). Assessing indigenous knowledge systems and climate change adaptation strategies in agriculture: A case study of Chagaka Village, Chikhwawa, Southern Malawi”. Physics and Chemistry of the Earth, 67–69.
Demiryurek, K., Erdem, H., Ceyhan, V., Atasever. S., and Uysal, O. (2008). “Agricultural information systems and communication networks: The case of dairy farmers in the Samsun province of Turkey”. Information research, 13(2), 1-25.
FAO. (2011). State of food and agriculture, women and agriculture: Closing the gender gap for development. Rome: FAO.
Getahun, A. A. (2020). Challenges and opportunities of information and communication technologies for dissemination of agricultural information in Ethiopia. International Journal of Agricultural Extension, 8(1), 57-65.
Lawrence, A., Deuffic, P., Hujala, T., Nichiforel, L., Feliciano, D., Jodlowski, K.,Lind, T., Marchal, D., Talkkaei, A., Teder, M., Vilkriste, L., and Wilhelmsson, E. (2020). Extension, advice and knowledge systems for private forestry: Understanding diversity and change across Europe. Land Use Policy, 94, 104522. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.104522
Nagel, U. (1980). Alternative approaches to organizing extension. Improving agricultural extension.FAO Publication, Rome: Italy.
Nkomwa, E. C., Joshua, M. K., Ngongondo, C., Monjerezi, M., and Chipungu, F. (2014). Assessing indigenous knowledge systems and climate change adaptation strategies in agriculture: A case study of Chagaka Village, Chikhwawa, Southern Malawi. Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, 67, 164-172.
Pascussi, S., and Magistris, T. (2011). The effects of changing regional agricultural knowledge and innovation system on Italian farmers’ strategies”. Agricultural Systems, 104 (9), 746-754.
Razeghi, S. M., Sadighi, H., and Chizari, M. (2020). Investigating challenges of agricultural knowledge and information systems (AKIS) in Iran with Delphi technique. International Journal of Agricultural Management and Development, 10(1). Available at: <http://ijamad.iaurasht.ac.ir/article_667032.html>.
Rivera, W. M. (2003). Agricultural extension, rural development and the food security challenge. Rome: FAO, ISBN 92-5-105035-X
Roling, N. (1988). Extension science: Information systems in agricultural development. Cambridge: Cambridge University Press.
Roling, N. G., and Engel, P. G. H. (1991). The development of the concept of agricultural knowledge and information systems (AKIS): implications for extension. In W. Rivera, & D. Gustafson (Eds.), Agricultural extension: Worldwide institutional ecolution and forces for change (pp. 125-139). Elsevier.
Rolls, M. J., Slavik, M., and Miller, I. (1999). Information systems in Czech agriculture: sources and transfers of information for small and large scale farmers, new cooperatives and company farms. Reading: AERDD, University of Reading. (Rural Extension and Education Research Report No.11).
Silberg, T. R., Renner, K., Olabisi, L. S., Richardson, R. B., Chimonyo, V. G. P., Uriona-Maldonado, M., Basso, B., and Mwale, C. (2021). Modeling smallholder agricultural systems to manage Striga in the semi-arid tropics. Agricultural Systems, 187, 103008. https://doi.org/10.1016/j.agsy.2020.103008
Swanson, B. E., Bentz, R. P., and Sofranko, S. J. (1998). Improving agricultural extension: A reference manual. Rome: FAO.
Takahashi, K., Muraoka, R., and Otsuka, K. (2020). Technology adoption, impact, and extension in developing countries’ agriculture: A review of the recent literature. Agricultural Economics, 51(1), 31-45.
Thomas, J. (2006). Property rights, land fragmentation and the emerging structure of agriculture in Central and Eastern European countries. eJADE: Electronic Journal of Agricultural and Development Economics, 3, 225-275.
Van den Ban, A. W. (1998). Supporting farmers, decision making by agricultural extension. Journal of Extension Systems, 14, 55-67.
Zahran, Y., Kassem, H. S., Naba, S. M., and Alotaibi, B. A. (2020). Shifting from fragmentation to integration: A proposed framework for strengthening agricultural knowledge and innovation system in Egypt.  Sustainability, 12(12), 5131, https://doi.org/10.3390/su12125131.
Zwane, E. (2020). The role of agricultural innovation system in sustainable food security. South African Journal of Agricultural Extension, 48(1), 122-134.
علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
دوره 17، ویژه نامه
خرداد 1400
صفحه 89-103

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار