تأثیر دلبستگی مکانی و عادت‌های فرهنگی بر رفتار زیبایی‌شناسی ‌زیست‌محیطی از دیدگاه روستاییان استان کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 استادیار گروه نوآوری وکارآفرینی، پژوهشکده مطالعات فناوری های نوین، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، تهران، ایران.

چکیده

امروزه بررسی مداخله‌گری‌ انسان در طبیعت و اثرات و پیامدهای ناشی از تأثیر رفتار انسانی بر محیط­ زیست طبیعی و مصنوعی به شدت مورد توجه قرار گرفته است. در این میان، توجه به بعد زیبایی‌شناسی ‌زیست­ محیطی در مقایسه با سایر ابعاد مرتبط با موضوعات منابع طبیعی، کمتر مورد توجه بوده است. هدف این مطالعه بررسی تأثیر دلبستگی مکانی و عادت ­های فرهنگی بر رفتار زیبایی‌شناسی محیط‌ زیستی از دیدگاه روستاییان استان کرمانشاه بود. این تحقیق از نوع علّی ـ رابطه‎ ای است که با استفاده از فن پیمایش انجام گرفت. جامعه‏ آماری، روستاییان استان کرمانشاه (1725956=N) بودند که تعداد 385 نفر از آن‏ ها با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه‏ گیری تصادفی طبقه ‎ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. یافته‎ ها حاکی از وجود رابطه‏ معنی ‏دار میان "رفتار زیبایی‏ شناسی زیست‏ محیطی" با متغیرهای "دلبستگی مکانی" و "عادت‌های فرهنگی زیست‌محیطی" بود. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که دلبستگی مکانی دارای بیشترین توانایی برای پیش ‎بینی رفتار زیبایی‏ شناسی محیط ‏زیستی است (0.398=ß). در این راستا، متغیرهای مستقل پژوهش، قادر به تبیین 30.5 درصد واریانس رفتار زیبایی ‏شناسی زیست‌محیطی بودند. با توجه به نتایج این پژوهش، می­ توان ادعا کرد تمرکز بر عادت­ های فرهنگی به‌ویژه در زمینه جلب مشارکت روستاییان در حفظ زیبایی طبیعی و بروز رفتارهای محیط­ زیست­ گرایانه به‌ویژه در کاهش آلودگی منظر، می ­تواند بسیار مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Place Attachment and Cultural Habits on Environmental Aesthetic Behavior as Perceived by Rural People in Kermanshah Province

نویسندگان [English]

  • Sahra Mohammadi-Mehr 1
  • Masoud Bijani 2
  • Negin Fallah Haghighi 3
  • Ali Faghani 1
1 Former M.Sc. Student, Department of Agricultural Extension and Education, College of Agriculture, Tarbiat Modares University (TMU), Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Agricultural Extension and Education, College of Agriculture, Tarbiat Modares University (TMU), Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Technology Development Studies (DTDS), Iranian Research Organization for Science and Technology (IROST), Tehran, Iran.
چکیده [English]

Today, the study of human intervention in nature and the effects and consequences of human behavior on the natural and artificial environment has received much attention. Among these, attention to the aesthetic dimension of the environment has received less attention than other dimensions related to natural resource issues. The purpose of this study was to investigate the effect of place attachment and cultural habits on the environmental aesthetic behavior from the perspective of villagers in Kermanshah province. This research is of causal-relational type which was done using survey technique. The statistical population was the villagers of Kermanshah province (N = 1725956), of which 385 people were selected using Krejcie and Morgan table and stratified random sampling method with proportional assignment. Findings indicated that there was a statistically significant relationship between "environmental aesthetic behavior" with the variables "place attachment" and "environmental cultural habits". The results of path analysis showed that place attachment has the highest ability to predict environmental aesthetic behavior (β = 0.398). In general, the independent variables of the study were able to explain 30.5% of the variance of environmental aesthetic behavior. According to the results, it can be claimed that focusing on cultural habits through attracting the participation of villagers might be very effective in maintaining natural aesthetic and the occurrence of pro-environmentalist behaviors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Behavior measurement
  • Aesthetics
  • Landscape pollution
  • Pro-environmentalist behavior
  • Causal analysis

مراجع

بدری­ گرگری، ر.، عباس ­زاده، م.، نصیری، ف.، حسینی ­اصل، م.، و علی­زاده ­اقدم، ف. (1390). بررسی تحلیل عاملی تأییدی و همسانی درونی مقیاس ارتباط و پیوستگی با طبیعت در دانشجویان (مقیاسی در حوزه جامعه­ شناسی و روانشناسی محیط‌زیست). فصلنامه جامعه شناسی کاربردی، دوره 44، شماره 4، صص 34ـ19.
بیژنی، م.، و حیاتی، د. (1392). کاربرد نگرش‌های ارزشی زیست‌محیطی‌ در واکاوی تضاد آب: مورد مطالعه شبکه آبیاری سد درودزن. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره 9، شماره 1، صص 102ـ83.
دبیرسیاقی، س، م. (1383). بحران محیط­ زیست. تهران: انتشارات حدیث امروز.
عزیزی‌خالخیلی، ط.، بخشی‌جهرمی، آ.، و بیژنی، م. (1390). رفتار حفاظت و پایداری خاک کشاورزان نقش رسانه‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی ترویج و آموزش. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره 7، شماره 2، صص 61ـ51.
فاضلی، م.، و جعفرصالحی، س. (1392). شکاف نگرش، دانش و رفتار زیست ­محیطی گردشگران. فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 8، شماره 22، صص 161-137.
کلانتری، خ. (1391). تجزیه و تحلیل و داده­ پردازی در تحقیقات اجتماعی ـ اقتصادی.  تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مرکز آمار ایران (1395). آمار جمعیت ایران در سال 1395. منتشر نشده.
مهدوی، س. م. ص.، و وزیری، ر. (1389). بررسی عوامل اجتماعی ـ فرهنگی مؤثر بر نگرش محیط­ زیستی دانشجویان علوم و تحقیقات در سال 1388. نشریه پژوهش اجتماعی، دوره 3، شماره 7، صص 45ـ19.
ولی­زاده، ن. (1393). زیبایی‌شناسی محیط‌زیست طبیعی: تحلیل نگرش زیبایی‌شناسی روستاییان شهرستان میاندوآب. سمینار کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی. (منتشر نشده)
ولی­ زاده، ن.، و بیژنی، م. (1395). کاربرد نظریه نیازهای مازلو در تحلیل نگرش زیبایی­ شناسی محیط‌زیستی روستاییان شهرستان میاندوآب. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره 12، شماره 2، صص 87-73.
ملکی، ا.، و علی­ پور، پ. (1393). سنجش عوامل مؤثر بر محیط ­زیست­ گرایی زنان ایرانی. فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره 12، شماره 4، صص 592ـ578.
Aytulkasapoglu, M., and Ecevit, M. C. (2002). Attitudes and behavior toward the environment: The case of Lake Burdur in Turkey. Environment and Behavior, 34(3), 363-377. https://doi.org/10.1177/0013916502034003005.
Ball, K., Bauman, A., Leslie, E., and Owen, N. (2001). Perceived environmental aesthetics and convenience and company are associated with walking for exercise among Australian adults. Preventive Medicine, 33(5), 434-440.‏ https://doi.org/10.1006/pmed.2001.0912
Dagher, G. K., and Itani, O. (2014). Factors influencing green purchasing behavior: Empirical evidence from the Lebanese consumers. Journal of Consumer Behavior, 13(3), 188-195. https://doi.org/10.1002/cb.1482
Davis, J. A. (1971). Elementary survey analysis. englewood cliffs. NJ: prentice Hall. 
Dearden, P. (1984). Factors influencing landscape preferences: An empirical investigation. Landscape Planning, 11(4), 293-306.‏ https://doi.org/10.1016/0304-3924(84)90026-1
Frantz, C., Mayer, F. S., Norton, C., and Rock, M. (2005). There is no “I” in nature: The influence of self-awareness on connectedness to nature. Journal of Environmental Psychology, 25(4), 427-436. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2005.10.002
Gosling, E., and Williams, K. J. (2010). Connectedness to nature, place attachment and conservation behaviour: Testing connectedness theory among farmers. Journal of Environmental Psychology, 30(3), 298-304. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2010.01.005
Howley, P. (2011). Landscape aesthetics: Assessing the general publics' preferences towards rural landscapes. Ecological Economics, 72, 161-169.‏ https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2011.09.026
Kalantari, K., Shabanali Fami, H., Asadi, A., and Mohammadi, H. M. (2007). Investigating factors affecting environmental behavior of urban residents: A case study in Tehran City-Iran. American Journal of Environmental Sciences, 3(2), 67-74. https://doi.org/10.3844/ajessp.2007.67.74
Krejcie, R. V., and Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610. https://doi.org/10.1177/001316447003000308
Lyons, E. (1983). Demographic correlates of landscape preference. Environment and Behavior, 15(4), 487-511. https://doi.org/10.1177/0013916583154005
Macia, A. (1979). Visual perception of landscape: Sex and personality differences. General Technical Report (GTR), 729-285. https://doi.org/10.1177%2F0013916583154005
Mahdavinejad, M., Bahtooei, R., Hosseinikia, S. M., Bagheri, M., Motlagh, A. A., and Farhat, F. (2014). Aesthetics and architectural education and learning process. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 4443-4448.‏ https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.963
Mainieri, T., Barnett, E. G., Valdero, T. R., Unipan, J. B., and Oskamp, S. (1997). Green buying: The influence of environmental concern on consumer behavior. The Journal of Social Psychology, 137(2), 189-204. https://doi.org/10.1080/00224549709595430
Nooripoor, M., Khosrowjerdi, M., Rastegari, H., Sharifi, Z., and Bijani, M. (2021). The role of tourism in rural development: Evidence from Iran. GeoJournl, 86(4), 1705-1719. https://doi.org/10.1007/s10708-020-10153-z
Porteous, J. D. (2013). Environmental aesthetics: Ideas, politics and planning. London: Routledge.
Sabzali Parikhani, R., Sadighi, H., and Bijani, M. (2018). Ecological Consequences of Nanotechnology in Agriculture: Researchers’ Perspective. Journal of Agricultural Science and Technology (JAST), 20(2), 205-219.
Salehi, S., Chizari, M., Sadighi, H., and Bijani, M. (2017). Assessment of agricultural groundwater users in Iran: A cultural environmental bias. Hydrogeology Journal, 26(1), 285-295. https://doi.org/10.1007/s10040-017-1634-9
Schultz, P. W., and Zelezny, L. (1999). Values as predictors of environmental attitudes: Evidence for consistency across 14 countries. Journal of Environmental Psychology, 19(3), 255-265. https://doi.org/10.1006/jevp.1999.0129
Scannell, L., and Gifford, R. (2010). The relations between natural and civic place attachment and pro-environmental behavior. Journal of Environmental Psychology, 30(3), 289-297.
Stern, P. C. (2000). Towards a coherent theory of environmentally significant behavior. Journal of Social Issues, 56(3), 407-424. https://doi.org/10.1111/0022-4537.00175
Thompson, C. W., Roe, J., Aspinall, P., Mitchell, R., Clow, A., and Miller, D. (2012). More green space is linked to less stress in deprived communities: Evidence from salivary cortisol patterns. Landscape and Urban Planning, 105(3), 221-229.‏ https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2011.12.015
Uzzell, D., Pol, E., and Badenas, D. (2002). Place identification, social cohesion, and environmental sustainability. Environment and Behavior, 34(1), 26-53. https://doi.org/10.1177%2F0013916502034001003
Valizadeh, N., Bijani, M., Karimi, H., Naeimi, A., Hayati, D., and Azadi, H. (2020). The effects of farmers' place attachment and identity on water conservation moral norms and intention. Water Research, 185, 116131. https://doi.org/10.1016/j.watres.2020.116131
Zhang, J. W., Howell, R. T., and Iyer, R. (2014). Engagement with natural beauty moderates the positive relation between connectedness with nature and psychological well-being. Journal of Environmental Psychology, 38, 55-63. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2013.12.013
Zube, E. H., Pitt, D. G., and Evans, G. W. (1983). A lifespan developmental study of landscape assessment. Journal of Environmental Psychology, 3(2), 115-128. https://doi.org/10.1016/S0272-4944(05)80151-3
Zube, E. H., Sell, J. L., and Taylor, J. G. (1982). Landscape perception: Research, application and theory. Landscape Planning, 9(1), 1-33. https://doi.org/10.1016/0304-3924(82)90009-0
علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
دوره 17، شماره 2
اسفند 1400
صفحه 165-178

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار