عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری آبیاری نوین توسط کشاورزان (مورد مطالعه شهرستان بهبهان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

2 دانشجوی دکتری ترویج و آموزش کشاورزی، گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

3 دانش ‏آموخته ‏ی کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

امروزه،کمبودآببهیکنگرانیعمدهدرایرانبدلشدهاستوبه‌طورمشخص،کشاورزیدرکانوناصلیمشکل کمبودآب قراردارد. از آنجایی که بخش عظیمی از تلفات آب در مسیر انتقال آن به مزارع اتفاق می‏ افتد، به‏ کارگیری فناوری‏ های نوین آبیاری به‏ منظور استفاده بهینه از منابع آب کشور امری ضروری می‏ باشد. تحقیق حاضر با هدف اصلی بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری آبیاری نوین در شهرستان بهبهان انجام گرفت. این تحقیق، از نوع تحقیقات کاربردی بوده و گردآوری داده‌ها با استفاده از روش توصیفی-پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق را کشاورزان پذیرنده و نپذیرنده فناوری‌های آبیاری نوین شهرستان بهبهان تشکیل دادند. تعداد کل پذیرندگان فناوری‌های نوین آبیاری شامل 174 کشاورز بوده که به‌صورت سرشماری انتخاب گردیدند و از میان نپذیرندگانی که زمین‏های آن­ها در همسایگی کشاورزان پذیرنده بوده تعداد 100 نفر به‌صورت تصادفی به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‎ استاندارد استفاده گردید. به‌منظور تعیین قابلیت اعتماد ابزار تحقیق، پیش‌آزمون انجام شد که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای مقیاس­ های اصلی پرسشنامه در حد مناسب بود. به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم ‏افزار SPSS20 استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که توابع تشخیصی برای هر سه مدل نشر، تنگناهای اقتصادی و چندبعدی دارای قدرت ایجاد تمایز میان پذیرندگان و نپذیرندگان فناوری آبیاری نوین بودند. همچنین متغیر سن در مدل نشر و چندبعدی و متغیر فاصله زمین‌های کشاورزی تا مرکز خدمات در مدل تنگناهای اقتصادی، مهم‏ترین متغیرهای متمایزکننده دو گروه پذیرنده و نپذیرنده می ‏باشند. همچنین یافته‏ ها بیانگر آن است که الگوی چندبعدی، توانایی بالاتری برای طبقه‏ بندی کشاورزان پذیرنده و نپذیرنده فناوری آبیاری نوین دارد. لذا پیشنهاد می‏ شود سیاست‌گذاران با توجه به تابع به‏دست آمده از این الگو، احتمال پذیرش فناوری‏ های مدرن آبیاری را محاسبه نموده و بر اساس آن اقدام‏ه ای لازم را به عمل آورند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Factors Affecting Adoption of Modern Irrigation Technology by Farmers (The Case of Behbahan Township)

نویسندگان [English]

  • Masoud Yazdanpanah 1
  • Taheheh Zobaidi 2
  • Nafiseh Salahi-Moghaddam 2
  • Davood Rouzaneh 3
1 Associate Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan
2 Ph.D. Student of Agricultural Extension and Education, Department of Agricultural Extension, Communication and Rural Development, Faculty of Agriculture, University of Zanjan
3 Former M.Sc. Student of Agricultural Extension and Education, Department of Agricultural Extension and Education, Agricultural Sciences and Natural Resources, University of Khuzestan
چکیده [English]

Nowadays, water scarcity has become a concern in Iran, and agriculture, in particular, appears to be at the core of the water shortage problem. The results of various studies state that a large part of water waste is in the route of water transmission to the fields. Thus, it is essential to optimize the consumption of water by using modern irrigation technologies. The main purpose of this study was to investigate factors affecting the Adoption of modern irrigation technology in Behbahan township. This research was applied research and a descriptive- survey method was used for collecting data. Statistical population of the study consisted of adopters and non-adopters farmers of modern irrigation technology in Behbahan township. The total number of adopters of new irrigation technologies included 174 farmers who were selected by census and among of non-adopters farmers whose their lands were in the neighborhood of adopters by random sampling method were selected. The standard questionnaire was used to collect data. Content validity of the questionnaire was confirmed by a panel of faculty members. A pilot study was conducted to establish reliability of the instrument. Cronbach’s alpha coefficients for the main scales of the questionnaire were at the appropriate level. Collected data were analyzed using the SPSS20 software. The results showed that the discriminant function derived from three models of diffusion, economic constraints and combination model could categorize adopters and non- adopters of modern irrigation technology distance to agricultural services center variable in economic constraints model and farmers’ age variable in combination and diffusion models are the most important distinctive variables between adopters and non-adopters groups. Also, the finding indicated that combination model has a higher ability in classification of adopters and non- adopters of modern irrigation technology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water Management
  • Acceptance of Innovation
  • Modern Irrigation
  • Agricultural Extension
  • Behbahan township

مراجع

اصلانی، م. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر بکارگیری طرح‏های آبیاری تحت‏فشار توسط کشاورزان شهرستان فریدن استان اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه لرستان.
اعظمی، ا.، زرافشانی، ک.، دهقانی سانیج، ح.، و گرجی، ع. (1390). واکاوی نیازهای آموزشی بهره‏برداران سیستم‏های آبیاری تحت‏فشار در استان کرمانشاه (مطالعه موردی: شهرستان سنقر). فصلنامه آب و خاک، دوره 25، شماره 5، صص 1127-1119.
بهبهانی مطلق، م.، شریف‏زاده، م.، عبداله‏زاده، غ.ح.، و محبوبی، م. ر. (1396). واکاوی رفتار کشاورزان در پذیرش فناوری آبیاری تحت‌فشار در شهرستان دشتستان. فصلنامه علومترویجوآموزشکشاورزی، دوره 13، شماره 1، صص 103-89.
توحیدیان‏فر، س.، و رضائی‏مقدم، ک. (1392). الگوی مناسب پیش‏بینی پذیرش کانال‏های مدرن آبیاری (مورد مطالعه: منطقه سیاخ دارنجان در استان فارس). فصلنامه پژوهش‏های حفاظت آب و خاک، دوره 20، شماره 1، صص 55-29.
توکلی، ج.، و جمینی، د. (1394). تحلیل عوامل پیش‏برنده تجهیز اراضی زراعی به سیستم‏های آبیاری بارانی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان روانسر). فصلنامه جغرافیا و پایداری محیط، دوره 5، شماره 16، صص 100-89.
دنیای اقتصاد. (1395). تأمین آب کشاورزی در خوزستان، شماره روزنامه: ۳۸۹۸. شماره خبر: ۱۰۷۷۱۵۵.
رفیعی دارانی، ه.، و بخشوده، م. (1387). بررسی عوامل مؤثر بر توسعه و پذیرش آبیاری بارانی (مطالعه موردی استان اصفهان). فصلنامه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 39، شماره 1، صص 30-21.
علیقلی، ف.، آجیلی، ع.، یزدان‏پناه، م.، و فروزانی، م. (1395). بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش و عدم پذیرش کشت محصولات سالم در استان خوزستان. فصلنامه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 2، شماره 1، صص 180-169.
کرمی، ع.، رضائی مقدم، ک.، احمدوند، م.، و ابراهیمی، ح. ر. (1385الف). پیش‌بینی پذیرش آبیاری بارانی: مقایسه مدل‌ها. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، دوره 10، شماره 1، صص 89-71.
کرمی، ع.، رضائی مقدم، ک.، احمدوند، م.، و لاری، م. ب. (1385ب). پذیرش کشت توأم برنج و ماهی در استان فارسی. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 2، شماره 2، صص 44-31.
کرمی، ع.، زمانی، غ.ح.، و کشاورز، م. ( 1387). تعیین کننده‌های ادامه بیمه محصولات کشاورزی. مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 16، شماره ، صص81-53.
کرمی، ع.، و فنائی، ا. (1369). رسانش نوآوری‌ها: رهیافتی میان فرهنگی. شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
مجیدی، ف.، و بیژنی، م. (1394). ارزیابی بیمه محصولات کشاورزی. سومین همایش ملی انجمن‏های علمی- دانشجویی رشته‏های کشاورزی و منابع طبیعی. پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، تهران، 16-17 اردیبهشت.
محمدی، ن.، محتشمی، ت.، و کرباسی، ع. (1397). عوامل مؤثر بر توسعه سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار در منطقه تربت‌حیدریه از دیدگاه کارشناسان. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 14، شماره 1، صص 35-23.
مرکز آمار ایران. (1393). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشاورزی- استان خوزستان. قابل دسترس در آدرس اینترنتی:                    <https://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=2606>.
مستخدمی، ر.، و رزقی، م.ح. (1390). بررسی عوامل فردی، آموزشی و ترویجی مؤثر بر عدم پذیرش سیستم آبیاری قطره‌ای در باغداران شهرستان گرمسار. اولین کنفرانس ملی هواشناسی و مدیریت آب کشاورزی. تهران، 1-2 آذر‏ماه.
نظری، ع.، و منافی‏آذر، ر. (1393). بررسی تطبیقی عوامل و موانع پذیرش شیوه‏های نوین آبیاری در بین کشاورزان (مطالعه موردی: شهرستان میاندوآب). فصلنامه پژوهش‏های جغرافیای انسانی. دوره 46، شماره 3، صص 634-615.
 
Bagheri, A., and Ghorbani, A. (2011). Adoption and non-adoption of sprinkler irrigation technology in Ardabil province of Iran. African Journal of Agricultural Research. 6(5), 1085-1089.
Balali, M.R., Keulartz, J., and Korthals, M. (2009). Reflexive water management in arid regions: The case of Iran. Journal ofEnvironmental, 18(1), 91-112.
Banjara, R.K. (2016). Implication of diffusion model in the process of adoption & practices of organic farming in Nepal. Global Journal of Agricultural Research, 4(4), 17-28.
Bjornlund, H., Nicol, L., and Klein, K.K. (2009). The adoption of improved irrigation technology and management practices - A study of two irrigation districts in Alberta, Canada. Journal of Agricultural Water Management, 96(1), 121-131.
Chuchird, R., Sasaki, N., and Abe, I. (2017). Influencing factors of the adoption of agricultural irrigation technologies and the economic returns: A case study in Chaiyaphum province, Thailand. Journal of Sustainability, 9(9), 1-16.
Dadi, L., Burton, M., and Ozanne, A. (2004). Duration analysis of technological adoption in Ethiopian agriculture. Journal of Agricultural Economics, 55(3), 613-631.
Dykstra, A. (2015). Adoption of no-till agriculture: The role of information, technology perception, and farmer characteristics in the Ashanti region of Ghana. M.Sc.Thesis. Texas A&M University.
Kahil, M.T., Dinar, A., and Albiac, J. (2015). Modeling water scarcity and droughts for policy adaptation to climate change in arid and semiarid regions, Journal of Hydrology. 522, 95-109.‏
Khan, S., Hanjra, M.A., and Mu, J. (2009). Water management and crop production for food security in China: A review. Agricultural Water Management, 96(3), 349-360.
Kohansal, M.R., and Rafiei Darani, H. (2009). Choosing and ranking irrigation methods and the study of effective factors of adoption in Khorasan Razavi Province in Iran. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 15(1), 67-76.
Koundouri, P., Nauges, C., and Tzouvelekas, V. (2006). Technology adoption under production uncertainty: Theory and application to irrigation technology. American Journal of Agricultural Economics, 88(3), 657-670.
Michailidis, A., Koutsouris, A., and Nastis, S. (2011). Adoption of sustainable irrigation practices in water scarce areas. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 17(5), 579-591.
Namara, R.E., Hope, L., Sarpong, E.O., Fraiture, C.D., and Owusu, D. (2014). Adoption patterns and constraints pertaining to small-scale water lifting technologies in Ghana. Journal of Agricultural Water Management, 131, 194-203.
Napier, T.L., Robinson, J., and Tucker, M. (2000). Adoption of precision farming within three Midwest watersheds. Journal of Soil and Water Conservation, 55(2), 135-141.
Panahi, F. (2013). Analysis of factors affecting the adoption of modern methods of irrigation in the agricultural system of Iran. World Applied Sciences Journal, 21(11), 1552-1559.
Roudi-Fahimi, F., Creel, L., and De Souza, R.M. (2002). Finding the balance: Population and water scarcity in the Middle East and North Africa. Population Reference Bureau Policy Brief. Available at: <https://www.researchgate.net/publication/285042240_Finding_the_balance_Population_and_water_scarcity_in_the_Middle_East_and_North_Africa>.
Samiee, S., and Rezaei Moghaddam, K. (2015). The proposed alternative model to predict adoption of innovations: The case of no-till technology in Iran. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 16(3), 270-279.
Shahzadi, E. (2013). Investigating factors influencing adoption of pressurized irrigation systems by farmers case study: Garmsar county, Iran. American- Eurasian Journal of Agriculture andEnvironmental Sciences (JAES). 13(1), 115-120.
Simtowe, F. (2011). Determinants of agricultural technology adoption: The case of improved pigeonpea varieties in Tanzania. Available at: <http://mpra.ub.uni-muenchen.de/41329/>.
Uaiene, R.N., Arndt, C., and Masters, W.A. (2009). Determinants of agricultural technology adoption in Mozambique. Discussion papers. 67.
علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
دوره 15، شماره 1
خرداد 1398
صفحه 127-141

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار