تبیین سناریو، راهبردها و سیاست های نهادینه سازی نظریه فراشناخت در نظام آموزش عالی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.

2 دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران.

3 دانشیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

روان­شناسان معتقدند یکی از عامل‌هایی که سبب نداشتن مهارت در فراگیران مراکز آموزش عالی و به‌ویژه آموزش عالی کشاورزی شده نا‏آگاهی نسبت به فراشناخت است. لذا پژوهش حاضر با هدف تبیین سناریو، راهبرد­ها و سیاست­ های نهادینه­ سازی نظریه فراشناخت در آموزش عالی کشاورزی به روش آمیخته انجام گرفت. اطلاعات از صاحب­نظران فراشناخت که به روش گلوله برفی انتخاب شدند گردآوری شد. به‌منظور تحلیل داده ­ها از تکنیک SWOT استفاده شد. در ابتدا مصاحبه با 15 نفر از صاحب­نظران فراشناخت در رشته ­ها­ی علوم تربیتی و کشاورزی به‌منظور شنا­سایی نقاط قوت، ضعف، فرصت­ها و تهدیدهای نظام آموزش عالی کشاورزی انجام گرفت. در گام دوم نقاط قوت، ضعف، فرصت­ ها و تهدیدها به‌صورت پرسشنامه در اختیار صاحب ­نظران قرار داده ­شد (روایی صوری به تأیید اعضای هیأت علمی رسید و آلفای کرونباخ برای قسمت‌های مختلف محاسبه گردید که بیانگر پایایی پرسشنامه بود) تا میزان اهمیت و وضع موجود هر گویه را مشخص نمایند. از نظر پاسخگویان، مهم‌ترین نقاط قوت نظام آموزش عالی کشاورزی جهت نهادینه­ سازی فراشناخت، توانایی تربیت نیروی انسانی خلاق، نقاد، نوآور، منتقد و متفکر، مهم‌ترین نقاط ضعف نظام، بی ­انگیزگی اعضای هیأت علمی برای تحقق نظریه و نبود امکانات، مهم‏ترین فرصت در آموزش عالی کشاورزی، آیین ­نامه­ ها و بخش­نامه ­هایی هستند که امکان پیاده ­سازی فراشناخت را فراهم می­ نمایند و تهدید مهم نظام آموزش عالی کشاورزی، نبود سابقه اجرای نظریه در نظام آموزشی کشور بود. بعد از تجزیه و تحلیل پرسشنامه­ ها در ماتریس عوامل داخلی، نقاط ضعف و در ماتریس عوامل خارجی، تهدیدها غلبه داشتند و الگوی تدافعی برای نهادینه­ سازی نظریه فراشناخت در آموزش عالی کشاورزی، از اولویت بالاتری برخوردار بود. با توجه به الگوی تدافعی، راهبردهایی مشخص گردید که در اختیار صاحب­ نظران جهت شناسایی سیاست­ ها و راهکارهای اجرایی نهادینه­ سازی فراشناخت قرار گرفت. راهکار­های ارائه شده می ­توانند به‌عنوان پیشنهادهای کاربردی، مورد استفاده مدیران آموزشی دانشکده‌های کشاورزی قرار گیرند که با استفاده از آن­ ها، سطح اطلاعات، بینش و مهارت­ های فراشناختی اعضای هیأت علمی را افزایش دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining of Scenarios, Strategies, and Policies of Meta-cognition Theory Institunalization in Agricultural Higher Education

نویسندگان [English]

  • Masoumeh Taghibaigi 1
  • Masoud Baradaran 2
  • Amir Hosein Alibaigi 3
1 Ph.D. Student of Agricultural Education, Department of Agricultural Extension and Education, Khuzestan Agricultural Sciences and Natural Resources University, Mollasani, Iran.
2 Associate Professor, Agricultural Economics, Department of Agricultural Extension and Education, Khuzestan Agricultural Sciences and Natural Resources University, Mollasani, Iran.
3 Associate Professor and faculty member of Agricultural and Natural Resources Campus of Razi University of Kermanshah. Kermanshah, Iran.
چکیده [English]

Psychologists believe that the lack of attention to implementation of the meta-cognition in higher education centersin general and agricultural higher education in particular is one of the important factors that leads to lack of skill in students. Therfore, present study was carried out using a qualitative method with the pourose of explaining scenarios, strategies, and policies for institutionalization of meta-cognition theory in agricultural higher education. Requaired data were collected from meta-cognition experts who were selected using snowball sampling method. The SWOT techniqe was employed to analyze the data. At the first step, 15 interviews with the experts of meta-cognition theory in agricultural and educational majors were carrid out. The purpose of these interviews was to identify the strengths, weaknesses, opportunites, and threats existing in agricultural higher education. At the second step, the identifical item for strength, weaknesses, opprotunities, and threats were given to a panel of experts in order to determine the importance and present situation of each item. Accordingly, the face validity of research tool was confirmed by faculty members and Alpha coefficient values were at acceptable level. According to the point of view of participants, the most important strenghths of agricutural higher education system were including its ability to train human resources with high creativity, critical thinking, innovative, and thoughtfulness. The most significant weakness of the system was lack of stimulus and facilities. Furthemore, instruction for implementing meta-cognition theory (by faculty members) and lack of previous evidences about employing meta-cognition theory in higher education were the most prominent opportunity and threat of agricultural higher education system, respectively. The result revealed that weaknesses in internal matrix and threats in external matrix were more salient and thus, defensive strategy for institutionalization of meta-cognition theory in agricultural higher education have priority over other strategies. Bsed on defensive strategy,some policy implications were highlighted. At the end, experts were asked to employ these policy implications in identification of policies and solutions for institutionalization of meta-cognition theory. Presented solutions as the practical recommendations can be used by educational managers of agricultural colleges. By doing so, the level of information, intelligence, and meta-cognition skills of faculty members will be increased.     

کلیدواژه‌ها [English]

  • Metacognition
  • Agricultural Higher Education System
  • Institutionalization of Meta-cognition

مراجع

امینی، م.، رحیمی، ح.، صمدیان، ز.، و غلامی علومی، ص. (1393). ارزیابی مهارت­های فراشناختی دانشجویان در دروس                                معارف­اسلامی، بازاندیشی در کارکردهای نظام آموزش عالی.مجله پژوهشدرمسائلتعلیموتربیتاسلامی، سال 21، دوره1، شماره 21، صص 120-103.
احمدی، ع، ر.، فتح اله، م.، و تاج‏الدین، ا.، (1391). نگرش جامع بر مدیریت استراتژیک.چاپ شانزدهم. تهران: انتشارات تولید دانش.
اعرابی، س. م.، و دهقان، ن. ا. (1389). روش­های تحقیق در مدیریت راهبردی. فصلنامه راهبردی، سال 20، شماره60، صص216-193.
اسلامی، ا.، عباسی، ع.، و بیژنی، م. (1395). ساز و کارهای توسعه مهارت­های تفکر انتقادی دانشجویان در نظام آموزش عالی کشاورزی. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره12، شماره 2، صص196-183.
الیاس‏پوریان، م. ک.، پورسعید، ع. ر.، و اشراقی سامانی، ر. (1393). بررسی تأثیر آموزش­های تخصصی با تأکید بر توانمندی شغلی منابع انسانی (مورد مطالعه در سطح سازمان جهاد کشاورزی استان ایلام). مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، جلد10، شماره 1، صص50-37.
آقا‏داود، س. ر.، حاتمی، م.، و حکیمی نیا، ب.(1389). بررسی عوامل مؤثر بر نوآوری سازمانی در میان مدیران، مطالعه موردی مدیران ارشد مخابرات استان اصفهان. فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال 4، شماره 11، صص 170-128.
برجسته، ل.، قاسم‏پورمقدم، ح.، و زندی، ب. (1389). بررسی تأثیر الگوی تدریس در پیشرفت انشاء­نویسی دانش­آموزان پایه اول راهنمایی مدارس ناحیه دو شهرستان ارومیه. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور تهران.
پرویز،ک.، و شریفی، م. (1390). رابطه راهبردهای شناختی و فراشناختی با میزان موفقیت تحصیلی دانش­آموزان شهری و روستایی مقطع متوسطه. فصلنامه راهبردهای آموزش، دوره 4، شماره 1، صص 6-1.
چالمه، ر.، و لطیفیان، م. (1391). ویژگی محیط یادگیری فراشناختی و پیشرفت تحصیلی، بررسی نقش واسطه­ای باورهای انگیزشی در دانش­آموزان. فصلنامه روانشناسی کاربردی، دوره23، شماره 3، صص 58-43.
جزایری، ع. ر.، و اسماعیلی،م. (1391). تأثیر آموزش راهبردهای فراشناخت بر عملکرد حل­مسأله. مجله رهیافت، دوره 3، شماره 3، صص32-27.
حاجی هاشمی، ز،. و موحدی،ر. (1395). آسیب­شناسی آموزش کشاورزی در دانشگاه پیام نور شهرستان شهرضا. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره47، شماره 4، صص941-929.
رستمی، ف.، و علی‌آبادی، و. (1393). تأثیر راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی در پیش‌بینی انگیزه­ی پیشرفت تحصیلی دانشجویان کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه. فصلنامه پژوهش مدیریت و آموزش کشاورزی، شماره30، صص 76-67.
سیف. ع، ا. (1387). روش‌های یادگیری و خواندن. چاپ دوم. تهران: نشر درنا.
شریف‌زاده، م. ش.، حسینی، س .م.، و احمدی گرجی، ح. (1395). زمینه­ها، ضرورت­ها و خط مشی­های دگرگونی نظام آموزش عالی کشاورزی در راستای الگوی اسلامی ایرانی. پنجمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ الگوی پایه پیشرفت، تهران، 30-29 اردیبهشت، صص16-1.
صالحی، م. (1392). فرا تحلیل یافته­های مربوط به اثربخشی آموزش‌های فراشناختی بر عملکرد تحصیلی. دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، سال 1، شماره 1، صص 87-75.
علی‏بیگی، ا .ح.، ایروانی، ه.، و شعبانعلی فمی، ح. (1384). طراحی الگویی برای تلفیق پایداری در آموزش عالی کشاورزی ایران.رساله دکتری، دانشگاه تهران.
قلتاش، ع.، اوجی‏نژاد، ا. ر.، و برزگر، م. (1389). تأثیر آموزش راهبردهای فراشناخت بر عملکرد تحصیلی و خلاقیت دانش‏آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی. فصلنامهروانشناسیتربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، دوره 1، شماره 4، صص135-119.
کوچکی، س. م.، کدیور، پ.، و صرامی، غ. ر. (1390). رابطه‌ی بین توانایی، خودکارآمدی و رویکردهای یادگیری با فراشناخت در دانش‌آموزان. یک تحلیل مسیر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه تربیت‌معلم.
موحد محمدی، ح.، گلی، ف.، و یوسفی، م. (1395). توسعه آموزش عالی کشاورزی با تأکید بر کارآفرینی پایدار. نشریه کارآفرینی در کشاورزی، جلد 3، شماره 1. صص77-55.
مقدسی فریمانی، ش.، و زمانی، غ. ح. (1385). رهیافت آموزش گزیداری برای دوره آموزش کشاورزی. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 3، شماره1، صص25-11.
محمدی احمدآبادی، ن.، باقری اتابک، م. ح.، جعفری ندوشن، ع.، و آزادنیا، ا. ا. (1391). تأثیر راهبردهای فراشناختی بر حل مسائل ریاضی در دانش­آموزان دوره اول دبیرستان شهر یزد. مجله پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، دوره 2، شماره 7، صص146-137.
مصطفایی، ع.، و محبوبی، ط. (1385). تفکروفراشناخت :مفاهیم،نظریه‌هاوکاربردآن. تهران :انتشارات پرسش.
ملکی، ب. (1384). تأثیر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر افزایش یادگیری و یادداری متون درسی مختلف. تازه‌های علوم شناختی، سال 7، شماره3. صص 50-42.
مرادقلی، م. (1388). بررسی ارتباط بین بکارگیری استراتژی فراشناخت و عملکرد دانش­آموزان دبیرستان شهرستان زاهدان در حل مسائل ریاضی. فصلنامه راهبردهای آموزش، دوره 3، شماره 4، صص 54-37.
ورمزیاری، ح.، غنیان،م.، و برادران، م. (1388). دیدگاه دانشجویان نسبت به وضعیت نظام آموزش عالی کشاورزی در ایران؛ چالش‏ها و راهکارها (مطالعه موردی: دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان). فصلنامه دانش کشاورزی، سال 18، شماره 4، صص 52-39.
 Abdullah, M. H. (2001). Self-directed learning (ERIC digest No. 169). Bloomington, IN: ERIC Clearinghouse on Reading, English, and Communication. Available at: <http ://www.auburn.edu/~ witteje/ ilsrj/ Journal%20>.
Demirel, M., and Arslan-Turan, B. (2010). Probleme dayalı öğrenmenin basarıya, tutuma, bilisötesi farkındalık ve güdüdü zeyine etkisi [The effects of problem-based learningon achievement, attitude, met cognitive awarenessand motivation]. Journal of Education,38, 55-66.
Efkliders, A. (2006). Metacognition and Affect: What can metacognitive experiences tell us about the learning process? Educational Research Review, 1, 3-14.
Flavell, J. H. (1988). Metacognitive spects of problem solving, INL. B. Rensich (ed.) The Nature of intelligence. Hill-Sdale, NJ: Erlbaum.
Helms, D. J., and Nixson, J. (2010). Not all metacognition is created equal. New Directons for Teaching And Learning, 95, 73-79.
Pilten, P., and Yener, D. (2010). Evaluation of metacognitive knowledge of 5th grade primary schoolstudents related to non-routine mathematical problems. Procardia Social and Behavioral Sciences 2, 1332-1337.
Stroos, R. E. (2008). Educational psychology: Theory and practice (8th ed). New York: Publisher pearson.
Shannon, H. D.(2008). The effectiveness of a rebt training program in increasing in mathematics. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy.16 (3), 197-209
Temur, T., Kargin, T ., Bayar, A. S., and Bayar, V. (2010). Metacognitive awareness of grades 6, 7 and 8 students in reading process . Procardia Social and Behavioral Sciences 2, 4193-4199.
Tobias, S., and  Everson, H. T. (2002). Knowing what you know and what you don’t: Further research on metacognitive knowledge monitoring. College Board Research Report 2002-3, New York: College Entrance Examination Board.
Veenman, M. V. J., and Spaans, M. A. (2005). Relation between intellectual and meta-cognitive skills: Age and task differences. Learning and Individual Differences, 15 (1 & 2).159-176.
Ulmer, J. D., and Torres, R. M. (2007). A comparison of the cognitive behaviors exhibited by secondary agriculture and science teachers. Journal of Agricultural Education, 48 (4), 106-116.
علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
دوره 15، شماره 2
آذر 1398
صفحه 141-165

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار