تدوین راهبردهای توسعه توریسم روستایی به روش SWOT (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان خرم‌آباد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه کشاورزی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران

2 فارغ التحصیل کارشناسی ارشد توسعه روستایی واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران

چکیده

صنعت گردشگری باعث توسعه روستایی پایدار در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و محیطی و همچنین باعث افزایش اشتغال، بالا رفتن سطح زندگی، جلوگیری از مهاجرت روستاییان و کاهش رشد حاشیه‌نشینی در شهرها می‌شود. با توجه به موارد مطرح‌شده، تحقیق حاضر با هدف شناخت پتانسیل‌ها، نقاط قوت و ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای موجود در منطقه، به دنبال ارائه راهبردها و استراتژی‌هایی برای توسعه پایدار گردشگری در منطقه مطالعاتی و برخورداری از منافع حاصل از آن می‌باشد. این پژوهش کیفی – کمی، از شاخه پژوهش‌های کاربردی و از نوع پژوهش‌های توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری شامل خبرگان، کارشناسان گردشگری و مدیران منطقه هستند که با استفاده از روش نمونه‌گیری قضاوتی هدفمند اعضای نمونه آن انتخاب شده‌اند. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه و پرسشنامه است. پژوهش حاضر در سه فاز کلی صورت پذیرفت در فاز اول، پس از مصاحبه با خبرگان، تعداد هشت نقطه قوت، ده نقطه ضعف، ده فرصت و هشت تهدید شناسایی شد.در فاز دوم، بعد از تشکیل جداول ارزیابی عوامل داخلی و خارجی و پس از انجام محاسبات آماری و غلبه نقاط قوت بر نقاط ضعف و همچنین غلبه فرصت­ ها بر تهدیدها، راهبرد تهاجمیبه‌عنوان بهترین راهبرد مطرح گردید و در فاز سوم، جهت عملیاتی سازی این راهبرد، استراتژی‌های زیر تدوین گردید: اقدام در جهت ثبت روستاهای شهرستان خرم­آباد در لیست روستاهای هدف گردشگری با استفاده از ظرفیت­های موجود مانند وجود بناهای تاریخی، غذاهای محلی، مناطق شکاری، مناطق معدنی و گیاهان دارویی؛ ایجاد برنامه تور گردشگری برای گردشگران؛ تلاش در جهت جذب افراد تحصیل‌کرده روستایی در جهت توسعه توریسم روستایی؛ ایجاد کسب و کارهای نوپا با محوریت بازارچه­های فروش صنایع دستی، محصولات دامی و باغی و گیاهی روستاها و برنامه­ریزی راهبردی جهت پیاده‌سازی گردشگری طبیعی و فرهنگی.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing Rural Tourism Development Strategies Using SWOT Method (Case Study: Central Part of Khorramabad County)

نویسندگان [English]

  • N Osooli 1
  • M Valinejad 2
1 Assistance professor, Department of Agriculture, Khorramabad branch, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran
2 Graduated with a Master's Degree in Rural Development from Khorramabad Branch, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran.
چکیده [English]

The tourism industry promotes sustainable rural development in economic, cultural and environmental dimensions, as well as increasing employment, raising living standards, preventing rural migration, and reducing the growth of suburbanization in cities. Accordingly, this study aims to identify the potentials, strengths and weaknesses, opportunities and threats and seeks to provide strategies and strategies for sustainable tourism development in the study area and enjoy the benefits. Qualitative-quantitative research in from of applied research and descriptive and survey was the research method. The statistical population includes experts, tourism experts and regional managers who have been selected using purposive judgmental sampling method. Data collection tools are interviews and questionnaires. The present study was conducted in three general phases. In the first phase, after interviewing the experts, eight strengths, ten weaknesses, ten opportunities and eight threats were identified. In the second phase, after compiling evaluation tables of internal and external factors and after performing statistical calculations and overcoming strengths over weaknesses as well as overcoming opportunities over threats, offensive strategy was proposed as the best strategy and in the third phase, to implement this strategy, the following strategies were developed: Action to register the villages of Khorramabad county in the list of villages targeted for tourism using the existing capacities such as the existence of historical monuments, local food, hunting areas, mineral areas and medicinal plants; Creating a tourist tour program for tourists; Efforts to attract educated rural people to develop rural tourism; Creating start-up businesses focusing on markets selling handicrafts, livestock, garden and plant products of villages and strategic planning for the implementation of natural and cultural tourism

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural development
  • Rural tourism
  • Khorramabad county
  • SWOT method
ابراهیم ­زاده، ع.، و آقاسی ­زاده، ع. (1388). ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﮔﺴﺘﺮش ﮔﺮدﺷﮕﺮی در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ چابهار ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل راﻫﺒﺮدی  SWOT. مجله ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و پژوهش‌های ﺷﻬﺮی و منطقه ­ای. شماره 1، صص 128-107.
ابراهیم ­زاده، ع .، کاظمی ­زاده، ش.، و اسکند‌ر ثانی، م. (1390). برنامه­ریزی استراتژیک توسعۀ گردشگری، با تأکید بر گردشگری مذهبی (مطالعۀ موردی: شهر قم). مجله پژوهش ­های جغرافیای انسانی، شماره 76، صص 141-115.
ابطحی، ح.، و اعرابی، م.، و جعفری‌نیا، ش.، و نجاری، ر. (1387). استراتژی‌های مدیریت منابع انسانی (بررسی موردی). تهران: انتشارات پویند، آزادمهر.
اعرابی، م.، و رضوانی، ح. ر. (1395). مبانی مدیریت استراتژیک. مؤلفان: تامس ویلن، جی. دیوید هانگر. چاپ ششم. تهران: نشر دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
افتخاری، ر.، و قادری، ا. (1381). نقش گردشگری روستایی در توسعه روستایی (نقد و تحلیل چهارچوب‌های نظریه‌ای). نشریه برنامه‌ریزی و آمایش فضا،  دوره 6، شماره 2، صص 41-23.
اعظمی، م.، هاشمی امین، ن.، و سروش مهر، ه. (1394). تدوین استراتژی گردشگری روستایی پایدار با استفاده از تکنیک SWOT (مطالعه موردی: روستای نوره شهرستان سنندج). فصلنامه فضای گردشگری، شماره 17، صص 108-83.
پاسدار، پ.، و گروسی، ا. (1394). تدوین استراتژی های منابع انسانی با ماتریس SWOT. کنفرانس بین المللی مدیریت و اقتصاد در قرن 21. ایران، تهران، 12 اسفند. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <https://www.sid.ir>
جعفریان، م. ح.، اسکندریان، ا.، و سلیمی سبحان، م. ر. (1395). راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT (مورد مطالعه روستای لاسجرد شهرستان سمنان). فصل­نامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، دوره 8، شماره 30، صص 183-159.
حسنوند، ا.، و حسنوند، ا. (1390). امکان‌سنجی گردشگری روستایی و آثار آن بر توسعه روستایی (بررسی موردی منطقه کهمان در شهرستان سلسله). ماهنامه توسعه محلی (روستایی - شهری)، دوره 3، شماره 2، صص 200-187.
خاتون‌آبادی، ا.، و راست‌قلم، م. (1390). شناسایی علل و عوامل تله محرومیت در جوامع روستایی استان ایلام: مطالعه موردی مناطق برنج‌کاری شهرستان شیروان و چرداول. مجله روستا و توسعه ، سال15 ، شماره 3، صص 108-79.
دانایی‌فرد، ح.، و الوانی، م.، و آذر، ع. (1393). روش‌شناسی پژوهش کمی در مدیریت: رویکردی جامع چاپ نهم. تهران: انتشارات صفار.
رضایی، ع.، و جلیلیان، س. (1398). بررسی عوامل راهبردی مدیریت گردشگری روستایی با استفاده از تکنیک SWOT و تشکیل ماتریس QSPM در استان کرمانشاه. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 2 –50، شماره 1، صص 218-201.
کشاورز، م.، قدیری معصوم، م.، عیاشی، ا.، و سرپرست، ح. (1395). تحلیل راهبردهای توسعه گردشگری پایدار بر اساس مدل «ماتریس داخلی– خارجی» و تحلیل استراتژیک سوات (SWOT) (مطالعه موردی: شهرستان خرم آباد). فصلنامه علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، سال شانزدهم، شماره 54، صص 46-21.
شریف‌زاده، ا.، و مرادنژاد، ه. (1381). توسعه پایدار و توریسم روستایی. فصلنامه ترویج کشاورزی و توسعه روستایی جهاد، شماره 250 و 251، صص 63-52.
عطائی، پ.، ایزدی، ن.، و یعقوبی فرانی، ا. (1395). سازه های تعیین کننده جذب گردشگران در مناطق روستایی از دیدگاه جامعه میزبان روستای اسفیدان، شهرستان بجنورد. فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی. جلد 3، شماره 1، صص 125-113.
عنابستانی، ع. ا.، و سعیدی، ع.، و درویشی، ح. (1391). بررسی آثار اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست‌محیطی توسعه گردشگری در سکونتگاه‌های روستایی از دیدگاه گردشگران و روستاییان (مطالعه موردی: دشت ارژن-فارس). مجله برنامه‌ریزی فضایی سال 2، شماره 2، صص 20-1.
قنبری، ی.، و انصاری، ر. (1394). شناسایی و تبیین عوامل اجتماعی و اقتصادی مؤثر بر توانمندسازی زنان روستایی (مطالعه موردی: شهرستان رستم). مجله پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی. سال 4، شماره 3، صص10-1.
منافیان، ه.، و دانشور عامری، ژ. (1393). مطالعه کمبودهای خدماتی گردشگری روستای ابیانه از دیدگاه گردشگران. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، سال 45، شماره 2، صص 350-343.
منشی‌زاده، ر. (1382). گردشگریروستایی. تهران: انتشارات منشی.
میرموسوی، ک. (1399). ماتریس SWOT چیست؟. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <https://www.ratin.agency/marketing-articles/swot-analysis>.
هادی زاده زرگر، ص.، و سخایی، ب. (1393). تحلیل زمینه­های توسعه گردشگری در سکونتگاه­های روستایی شهرستان ساری. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 3، شماره2، صص 53-39.
 
Aronsson, L. (1994) “Sustainable tourism system, example of sustainable rural tourism in Sweden”, In B. Bramwell and B. Lane (Eds.), Rural tourism and sustainable rural development, ( PP. 77-78) Clevedon, Channel, View Publication.
Barlybaev, A. A., Akhmetov, V. Ya., and Nasyrov, G. M. (2009). Tourism as a factor of rural economy diversification. Studies on Russian Economic Development, 20)6(, 639-643.
Dwyer, L., Edwards, D., Mistilis, N., Roman, C., and Scott, N. (2009). Destination and enterprise management for a tourism future. Tourism Management, 30(2), 63-74.
Nilsson, M. (2004) Research and advice on strategic environmental assessment. Journal of Environmental Assessment Policy and Management, 3(03), 305-327.
Institute Publications. Journal of Environmental Assessment Policy and Management. 3(03), 305-327
Rogerson, C. M. (1996). Urban tourismand small tourism enterprise development in Johannesburg, the case of township tourism. Journal Article, 60(3):249-257.
Start, D. (2001). Livelihood insecurity and social protection: A reemerging issue in rural development. Development Policy Review, 19(4), 507-519.
Sharifi, A. (2012) Islamic Azad University function analysis with using the SWOT model in order to provide strategic guidelines (case study: Faculty of humanities). 8th International Strategic Management Conference. Barcelona, Spain. 21-23 June, 58, 1535 –1543
Takano, S. E. (2010). Application of combined SWOT and analytic hierarchy process (AHP) for tourism revival strategic marketing planning: A case of Sri Lanka tourism. Journal of the Eastern Asia Society for Transportation Studies, 8, 954-969.