تحلیل رابطه ی کیفیت زندگی کاری با عملکرد وظیفه ای و زمینه ای کارشناسان ترویج کشاورزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه زابل

2 دانشجوی دکتری بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز

3 استاد گروه ترویج و اموزش کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

نظام ترویج کشاورزی یکی از نهادهای اساسی در فرآیند تحول نهادی و انسانی جامعه روستایی بوده؛ از این‏رو، نیروی انسانی شاغل در بخش ترویج، یک عامل کلیدی در فرآیند توسعه روستایی و کشاورزی به‏شمار‏ می‏رود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه‏ی کیفیت زندگی کاری با عملکرد وظیفه‏ای و زمینه‏ای کارشناسان ترویج کشاورزی می‏باشد. جامعه‏ی آماری این پژوهش، 180 نفر از کارشناسان بخش ترویج کشاورزی استان کرمان بوده که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و ضریب اطمینان یک درصد، تعداد نمونه پژوهش 123 نفر برآورد گردید. روش نمونه‏گیری این مطالعه، روش طبقه‏ای با انتساب متناسب بود. ابزار پژوهش، پرسشنامه‏ای‌ بوده که روایی صوری آن با استفاده از پانل متخصصان دانشگاه تهران به‏دست‏آمد، همچنین پایایی مقیاس‏های پرسشنامه پس از انجام پیش‏آزمون و با استفاده از آماره‏ی آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. داده‌های حاصل به وسیله نرم‌افزارهای SPSSwin20 و LISREL8.5 تجزیه و تحلیل گردیدند. نتایج پژوهش نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‏داری بین تمامی ابعاد کیفیت زندگی کاری با عملکرد وظیفه‏ای و زمینه‏ای کارشناسان ترویج کشاورزی استان کرمان در سطح یک درصد وجود دارد. همچنین نتایج مدل‏سازی معادلات ساختاری نشان داد که کیفیت زندگی کاری به ترتیب توانایی تبیین 44% و 34% از تغییرات عملکرد وظیفه‏ای و زمینه‏ای کارشناسان ترویج کشاورزی مورد مطالعه را دارا می‏باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing The Relationship Between Quality of Work Life and Agricultural Extension Experts' Task and Contextual Performance

نویسندگان [English]

  • Hamid Karimi Goughari 1
  • Shobeir Karami 2
  • Ahmad Rezvanfar 3
چکیده [English]

Extension service is the  main institution in the process of rural’s institutional and human change. Thus, human resources of extension system are a key factor in the process of rural and agricultural development. The main purpose of this study was to investigate the relationship between quality of work life and extension experts’ task and contextual performance in Kerman Province, Iran. The statistical population of the study included agricultural extension experts who worked in the Jihad-e-Keshavarzi in Kerman Province. A sample of 123 experts from target population was selected according to Krejcie and Morgan’s Table by considering one percent confidence coefficient. A proportional stratified random sampling method was used. Data were collected using a questionnaire developed for the study. Validity of the questionnaire was approved by panel of experts. In order to measure the reliability of questionnaire, Cronbach's Alpha coefficient was calculated. In order to analyze data, SPSSwin20 and LISREL8.5 were applied. Results showed that there was a positive and significant relationship between all components of quality of work life and task along with contextual performance among extension experts (P<0.01). Furthermore, results related to structural equation modeling (SEM) showed that quality of work life could explain 44% and 34% of variations of extension experts’ task and contextual performance, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • quality of work life
  • job performance
  • Agricultural extension experts
  • Kerman province
براتی، ه.، عریضی، ح.ر. و نوری، ا. (1388). رابطة ساده و چندگانة عدالت سازمانی با عملکرد شغلی در شرکت ذوب آهن اصفهان. فصلنامه چشم انداز مدیریت بازرگانی. سال 8، شماره 33، صص 28-9.
براتی‏احمد‏آبادی، ه.، عریضی، ح.ر. و نوری، ا. (1389). رابطة بین جوّ سازمانی و وجدان کاری با عملکرد شغلی. فصلنامه روان‏شناسی کاربردی. فصلنامه روان‏شناسی کاربردی، سال 4، شماره 1، صص 81-65.
پرداختچی، م.حسن.، احمدی، غ.ع. و آرزومندی، ف. (1388). بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری و فرسودگی شغلی مدیران و معلمان مدارس شهرستان تاکستان. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، سال 3، شماره 3، صص 50-25.
حسین‏زاده، د. و میرزایی‏نوبری، س. (1386). کیفیت زندگی کاری و تاثیر آن بر بهره‏وری. مدیریت، سال 18، شماره 124-123، صص 20-17.
حسینی، م.س.، نادریان، م.، همایی، ر. و موسوی، ز. (1388). رابطة بین کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی کارکنان ادارة کل تربیت بدنی استان اصفهان. مدیریت ورزشی، شماره 2، صص 181-167.
حیدری، ع.ق.، حسینی، س.م. و شهبازی، ا. (1385). مقایسه ویژگی‏های عاملین ترویج در وزارت‏خانه‏های کشاورزی و جهاد سازندگی (سابق) به منظور تعیین و اولویت‏بندی ویژگی‏های مطلوب برای نظام ترویج وزارت جهادکشاورزی. فصلنامه علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، سال 2، شماره 2، صص 29-17.
خاقانى‏زاده، م.، عبادى، ع.، سیرتى‏نیر، م.، و رحمانى، م. (1387). بررسى رابطه استرس شغلى و کیفیت زندگى کارى پرستاران شاغل در بیمارستان‏هاى منتخب نیروهاى مسلح. طب نظامی، شماره 10، صص 184-175.
خدایاریان، م.، ونکی، ز.، ناوی‏پور، ح. و واعظی، ع .ا. (1387). بررسی تاثیر به‏کارگیری برنامه ارتقای صلاحیت بالینی بر کیفیت زندگی کاری پرستاران واحد مراقبت‏های ویژه قلبی. دو ماهنامه دانشور پزشکی، سال 15، شماره 75، صص 26-15.
خرازیان، ز.، میرکمالی، س.م. و بازرگان، ع. (1385). بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری با عملکرد مدیران زن دبیرستان‏های دخترانه شهر تهران. پایان‏نامه ارائه شده به دانشکده روان‏شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد.
خوشبختی، ج.، احسانی، م.، اسدی، ح. و کاظم‏نژاد، ا. (1384). رابطه سبک‏های رهبری و کیفیت زندگی کاری کارکنان با میزان اثربخشی مدیران دانشکده‏ها و گروه‏های آموزشی تربیت بدنی دانشگاه‏های دولتی کشور. مجله حرکت، شماره 24، صص 149-129.
دهقان‏نیری، ن.، صالحی، ت. و اسدی‏نوقابی، ا.ع. (1387). کیفیت زندگی کاری و بهره‏وری پرستاران بالین و ارتباط آن با یکدیگر. مجله پژوهش پرستاری ایران، جلد 3، شماره 9، صص 37-27.
رحیمی، ح.، رجائی‏پور، س. و سلیمی، ق.ع. (1385). میزان کیفیت زندگی کاری اعضای هیأت علمی دانشگاه‏های دولتی شهر اصفهان. فصلنامه دانش و پژوهش در علوم تربیتی، جلد 1، شماره 12. صص 54-41.
رحیمیان، ح.، فیروزی، ع. و ظهری، ب. (1389). مقایسه کیفیت زندگی کاری کارکنان شرکت‏های مناطق دو و چهار عملیات انتقال گاز و بررسی رابطه آن با عملکرد سازمانی. فصلنامه مدیریت منابع انسانی در صنعت نفت، سال 4، شماره 10، صص 89-71.
ساعدی، س.، خلعتبری، ج. و موری‏نجف‏آبادی، ن. (1389). رابطه کیفیت زندگی کاری و سلامت سازمانی با خوشنودی شغلی. فصلنامه تازه‏های روان‏شناسی صنعتی/ سازمانی، سال 1، شماره 4، صص 64-55.
سلام‏زاده، ی.، منصوری، ح. و فرید، د. (1387). بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و بهره‏وری نیروی انسانی در مراکز خدمات درمانی (مطالعه موردی: پرستاران بیمارستان شهید صدوقی یزد). دو ماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، سال 6، شماره 2، صص 70-60.
شریف‏زاده، ف. و خیراندیش، م. (1388). تجزیه و تحلیل رابطه بین کیفیت زندگی کاری (QWL) و عملکرد کارکنان در شرکت ایران خودرو دیزل. نشریه پژوهش‏های مدیریت، دوره 2، شماره 3، صص 52-29.
شکری، ن.، داشکرزاده، خ. و یوسف‏پور‏مقدم، م. (1390). بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری و عملکرد کارکنان اداره کل زندان‏های استان تهران. ماهنامه اصلاح و تربیت، سال 10، شماره 110، صص 6-3.
شهبازی، ب.، واعظی، م. و ثنایی‏پور، ه. (1388). تبیین رابطه کیفیت زندگی کاری و عملکرد مدیران گروه‏های آموزشی دانشگاه اصفهان. فصلنامه مدیریت دولتی، سال 1، شماره 3، صص 84-69.
صمدی، ع. و سوری، م. (1389). تأثیر توانمندسازی نیروی انسانی در عملکرد کارکنان اداره کل تعاون استان همدان. فصلنامه تعاون و کشاورزی، سال 21، شماره 1، صص 154-143.
صیادی‏تورانلو، ح.، جمالی، ر. و منصوری، ح. (1388). بررسی رابطه‏ی بین کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی: (مطالعه موردی: کارکنان آموزش و پرورش یزد). مجله علوم تربیتی (علوم تربیتی و روانشناسی)، دوره 5، شماره 1، صص 136-113.
ضیایی‏بیگدلی، م.ت. (1389). بررسی نقش جو اجتماعی سازمان کار بر کیفیت زندگی کاری کارگران کارخانه‏های صنعتی (مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی). فصلنامه جامعه‏شناسی کاربردی، سال 21، شماره 1، صص 122-105.
عارفی‏کیا، ا.، واعظی، م. و غلامعلی‏لواسانی، م. (1387). بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری دبیران و اثربخشی دبیرستان‏های دولتی شهر سبزوار. پایان‏نامه ارائه شده به دانشکده روان‏شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد.
علم‏بیگی، ا.، ملک‏محمدی، ا.، زارعی ب. و اسدی، ع. (1390). تبیین نقش تحقیق و توسعه کارآفرینانه مبتنی بر ترجمان دانش در موفقیت انتقال فناوری کشاورزی. نشریه توسعه کارآفرینی، سال 3، شماره 11، صص 126-107.
عنایتی، ت.، صالحی، م. و خوش‏باور‏رستمی، ر. (1389). بررسی کیفیت زندگی کاری کارکنان آموزش و پرورش. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، سال 1، شماره 3، صص 175-159.
غلامی، ع.ر. (1388). عوامل موثر بر کیفیت زندگی کاری در سازمان. دو ماهنامه توسعه انسانی پلیس. سال. 6، شماره. 24، صص 100-79.
فرنیا، م.ع. و شجاعی، خ. (1388). بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری مدیران با بهره‏وری آنان در مدارس شهرستان سردشت در سال تحصیلی 1388-1387. مجله علوم تربیتی، سال 2، شماره 5، صص 184-161.
قلاوندی، ح.، رجایی‏پور، س.، مولوی، ح. و شریف، س.م. (1389). بررسی رابطه‏ی کیفیت زندگی کاری و لنگرهای مسیر شغلی با منظرهای عملکرد سازمانی اعضای هیأت علمی دانشگاه‏ها. فصلنامه پژوهش‏های نوین روانشناختی، سال 5، شماره 19، صص 138-117.
کریمی، د. (1388). بررسی رابطه بین ویژگی‏های شخصیتی و عملکرد شغلی نیروهای پلیس. فصلنامه توسعه انسانی پلیس، سال 6، شماره 24، صص 39-25.
کسایی، م. (1385). نگرش کارکنان به کیفیت زندگی کاری و رابطه‏ی آن با عملکرد، فصلنامه تحول اداری، سال 7، شماره 47، صص 132-119.
منجم‏زاده، ز. و برادران، م. (1388). تحلیل عوامل مؤثر بر رابطه بین کیفیت زندگی کاری و عملکرد کارکنان دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره ۲-40، شماره 3، صص 47-39.
مهدی‏زاده‏اشرفی، ع. و ایلکا، ح.ع. (1389). بررسی رابطه بین کیفیت زندگی کاری (QWL) و عملکرد کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه بر‏اساس مدل والتون. (پژوهشگر) فصلنامه مدیریت، سال 7، شماره 20، صص 8-1.
میرزائی، ر.، صدیقی، ح. و فلسفی، پ. (1386). ارزیابی نظام ترویج کشاورزی ایران. فصلنامه علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، سال 3، شماره 2، صص 67-57.
هاشمی‏مطلق، ش. احمدمظفری، س.ا. (1389). مقایسه مهارت‏های ارتباطی و کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی فعال و غیرفعال حرکتی دانشگاه‏های آزاد اسلامی استان آذربایجان شرقی. مجله فراسوی مدیریت، سال 3، شماره 12، صص 32-7.
هومن، ح.ع. (1388). مدل‏یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‏افزار لیزرل. ت‍ه‍ران: س‍ازم‍ان‌ م‍طال‍ع‍ه‌ و تدوین ک‍ت‍ب‌ ع‍ل‍وم‌ انسانی‌ دان‍ش‍گ‍اه‏ه‍ا (س‍م‍ت‌)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی‏‫. چاپ سوم. 339 ص.
یاوری، ی.، امیر‏تاش، ع.م. و تندنویس، ف. (1388). مقایسه کیفیت زندگی کاری و خرده مقیاس‏های آن در بین اعضای هیأت علمی دانشکده‏ها و گروه‏های آموزشی تربیت بدنی دانشگاه‏های دولتی. دو فصلنامه علوم حرکتی و ورزش، سال 7، شماره 13، 109-99.
 
Aziz, A.R., Nadzar, F.M., Husaini, H., Maarof, A., Radzi, S.M., and Ismail, I. (2011). Quality of work life of librarians in government academic libraries in the Klang Valley, Malaysia. The International Information & Library Review, 43: 149-158.
Beh, L.S., and Che-Rose, R. (2007). Linking QWL and job performance: Implications for organizations. Performance Improvement, 46(6): 30-35.
Chien, M.S., Lawler, J.S., and Uen, J.F. (2010).  Performance-based pay, procedural justice and job performance for R&D professionals: Evidence from the Taiwanese high-tech sector. The International Journal of Human Resource Management, 21(12): 2234–2248.
Gefen, D., Strub, D., and Boudrean, M. (2000). Structural equation modeling and regression: Guidelines for research practice. Communication of AIs, 7: 1-78.
Griffin, M., Neal, A., and Neale, M. (2000). The contribution of task performance and contextual performance to effectiveness: investigating the role of situational constraints. Applied Psychology, 49(3): 517–533.
Hayrol-Azril, M.S., Jegak, U., Asiah, M., Noor Azman, A., Bahaman, A.S., Jamilah, O., and Thomas, K. (2010). Can quality of work life affect work performance among government agriculture extension officers? A case from Malaysia. Journal of Social Sciences, 6(1): 64-73.
Hosseini, S.M., Jorjafki, G.M., and Ashrafi, A.M. (2010). Quality of work life (QWL) and its relationship with performance. Advanced Management Science (ICAMS), 2010 IEEE International Conference on 9-11 July 2010. 1: 559-562.
Johnson, S.K., Holladay, C.L., and Quinones, M.A. (2009). Organizational citizenship behavior in performance evaluations: distributive justice or injustice? Journal of Business Psychology, 24: 409-418.
Johnsrud, L.K., and Rosser, V.J. (2002). Faculty members' morale and their intention to leave: a multilevel explanation. Journal of Higher Education, 73(4): 518-542.
Kahya E. (2009). The effects of job performance on effectiveness. International Journal of Industrial Ergonomics, 39: 96–104.
Lau, R.S.M. (2000). Quality of Work Life and Performance: An ad Hoc Investigation of Two Key Elements in the Service Profit Chain Model. International Journal of Service Industry Management, 11(5): 422-437.
Layer, J.K., Karwowski, W., and Furr, A. (2009). The effect of cognitive demands and perceived quality of work life on human performance in manufacturing environments. International Journal of Industrial Ergonomics, 39(2): 413-421.
Lees, M., and Kearns, S. (2005). Improving work life quality: a diagnostic approach model, Bluewater health foundation. MCB university press. Countries, Cambridge M.A: Harvard University press.
Luthans, F. (1998). Organizational behavior. Eighth edition. Irwin McGraw-Hill international edition.
Markland, D. (2006). Latent variable modeling: An introduction to confirmatory factor analysis and structural equation modeling. University of Wales, Bangor. From http://www.bangor.ac.uk/~pes004/resmeth/lisrel/lisrel.htm, [15-Jan.-2007].
Martel, J.P., and Dupuis, G. (2006). Quality of work life: theoretical and methodological problems, and presentation of a new model and measuring instrument. Social Indicators Research, 77(2): 333-368.
Mirkamali, S.M., and Narenji-Thani, F. (2011). A study on the quality of work life (QWL) among faculty members of university of Tehran (UT) and Sharif university of Technology (SUT). Procedia - Social and Behavioral Sciences, 29: 179-187. (International Conference on Education and Educational Psychology (ICEEPSY 2011)
Pot, F.D., and Koningsveld, E.A.P. (2009). Quality of working life and organizational performance– two sides of the same coin? Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 35(6): 421-428.
 Qin, X., and Jiang, Y. (2011). The impact of natural disaster on absenteeism, job satisfaction, and job performance of survival employees: an empirical study of the survivors in Wenchuan earthquake. Frontiers of Business Research in China, 5(2): 219-242.
Shahbazi, B., Shokrzadeh, S., Bejani, H., Malekinia, E., and Ghoroneh, D. (2011). A survey of relationship between the quality of work life and performance of department chairpersons of Esfahan University and Esfahan Medical Science University. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30: 1555-1560. (WCPCG-2011).
Tuttle, S., Lindner, J.R., and Dooley, K.E. (2009). Historical and current extension systems in Dr. Arroyo, Northeastern Mexico. Proceedings of 22nd Association for International Agriculture and Extension Education Annual Conference. Clearwater Beach, Florida. 658-668.
Walton, R.E. (1975). Criteria for quality of working life. In Davis, L.E., Cherns, A.B. and Associates (Eds.) The quality of working life, The Free Press, New York, NY, 1: 91-104.
Yu, M.L., Hamid, S., ljab, M.T., and Soo, H.P. (2009). The e-balanced scorecard (e–BSC) for measuring academic staff performance excellence. Higher Education, 57: 813–828.