بررسی دیدگاه کارشناسان مراکز ترویج و خدمات جهادکشاورزی نسبت به میزان اثربخشی مراکز: مورد مطالعه استان خراسان رضوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد،دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

چکیده

توسعه پایدار کشاورزی در عصر دانائی محور کنونی، مرهون بهره‌برداران توانمند و آگاه است. داشتن کشاورزان توانمند، نیازمند سازمان اطلاع رسان نظام یافته است که در بخش کشاورزی در قالب مراکز ترویج و خدمات جهادکشاورزی تبلور می‌یابد. واضح است که داشتن مراکز ترویج و خدمات جهادکشاورزی موثر، نیازمند کاوشگری عالمانه جهت شناخت عوامل موثر بر اثربخشی این نظام و تدبیر راهکارهای مناسب است. از این رو هدف کلی این پژوهش، بررسی دیدگاه کارشناسان مراکز ترویج و خدمات جهادکشاورزی نسبت به اثربخشی مراکز است. ابزار تحقیق، پرسشنامه‌ای با 85 گویه جهت بررسی عوامل موثر بر اثربخشی مراکز، نظیر نیروی انسانی، تجهیزات، قوانین، بودجه، برنامه‌ریزی، ارزشیابی، ارتباطات سازمانی و مشارکت بهره‌برداران بود که روایی آن توسط صاحبنظران مورد تایید قرار گرفت و با اجرای یک مطالعه راهنما، ضریب آلفای کرونباخ برای این ابعاد محاسبه شد. جامعه مورد مطالعه، شامل کلیه کارشناسان مراکز دراستان خراسان رضوی (142= n) بود. یافته‌ها نشان داد که از نظر اکثر کارشناسان (37/7%)، اثربخشی مراکز در سطح متوسط قرار دارد. تحلیل روابط بین عوامل با میزان اثربخشی مراکز نشان می‌دهد که رابطه معناداری بین نیروی انسانی، قوانین، بودجه، برنامه ریزی، ارزشیابی، ارتباطات سازمانی و مشارکت بهره‌برداران با اثربخشی مراکز وجود دارد.  آزمون رگرسیون چندمتغیره نشان داد متغیرهای برنامه‌ریزی، مشارکت بهره‌برداران و ارتباطات سازمانی مراکز به میزان 53 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می‌کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the Experts’ Viewpoint in Extension Centers and Agricultural Services on Effectiveness of Centers Case Study: Khorasan Razavi Province

نویسندگان [English]

  • Hoda Behboodi 1
  • Korosh Roosta 2
  • Javad Mohammad Gholinia 2
1
2
چکیده [English]

The stable promoting of agriculture in the current age of knowledge and technology is due to capable and informed beneficiaries. Having proficient farmers requires a systematic informative corporation which is realized under the extension centers and agricultural services. It is clear that having an effective extension centers and agricultural services requires carrying out a wide research in order to discern the influential factors on effectiveness of this system and also find the appropriate solutions. As a consequence, the overall goal of this study is to analyze the experts’ viewpoint in extension centers and agricultural services on effectiveness in centers. A research tool was a questionnaire with 85 items to assess the effective factors on effectiveness of centers such as labor, equipment, rules, budget, planning, evaluation, organizational communication and participation of the beneficiaries, which its validity was approved by the authorities and, the Cronbach's alpha coefficient for this scale was calculated by performing a preliminary study. The case study was all experts in centers in Khorasan Razavi Province (n =142). Results showed that the majority of experts (37.7) believed that the effectiveness of centers was stood at an intermediate level.  By analyzing the relationships between the factors and the effectiveness of centers, we infer that there is a significant relationship between workforce, legislation, funding, planning, evaluation, budget, planning, evaluation, organizational communication and participation of the beneficiaries with effectiveness of centers. In multiple linear regression, planning variables, participation of the beneficiaries and organizational communication of centers demonstrate 53% of changes in the dependent variable

کلیدواژه‌ها [English]

  • Extension Centers and Agricultural Services
  • Effectiveness
  • experts
آسایش، ح. (1388). بررسی آثار برنامه ریزی پیش از انقلاب اسلامی در روستاها. نشریه پژوهشهای جغرافیایی، شماره22، صص21-10.
بیژنی، م. و ملک محمدی، ا. (1387). ارزشیابی اثربخشی و بهره وری فعالیت‌های ترویج کشاورزی در طرح محوری گندم در شهرستان‌های شیراز و مرودشت استان فارس. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، جلد 4، شماره 2، صص78-67.
پاپ‌زن، ع. (1383). بررسی جایگاه مردم و تشکل‌های مردمی در شبکه ملی ترویج براساس تجارب سایر کشورها. وزارت جهادکشاورزی: معاونت ترویج و نظام بهره برداری.
زکی‌پور، ن. (1390). موانع و مشکلات مشارکت مردمی در طرح‌های توسعه. نشریه جغرافیای توسعه ناحیه‌ای، شماره21، صص32-12.
زمانی‌پور، 1. (1387). ترویج کشاورزی در فرآیند توسعه. مشهد: انتشارات تیهو، چاپ سوم.
سلطانی‌یار، س. (1379). قلمرو ارزشیابی در ایران: ارزیابی وضع موجود و ترسیم چشم انداز مطلوب. تهران: نشرنی، چاپ دوم.
سعیدنیا، ج. (1389). ارایه الگوی مفهومی برنامه ریزی سازمانی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات و سنجش میزان تناسب آن با نظام برنامه ریزی کشور. مطالعات برنامه سازمانی، شماره10، صص95-72.
سهرابی، م. (1380). عوامل انسانی در مهندسی سازمان، مجله علوم انسانی، شماره22، صص36-18.
شکوهی، م. (1388). ارزشیابی تمایل شرکتهای صنعتی به کسب دانش از دانشگاه با استفاده از مطلوبیت چند صفتی؛ مطالعه موردی شرکت‌های صنعت الکترونیک. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، شماره 12، صص104-71.
شیعه، م. (1379). ارزیابی برنامه‌ریزی اجتماعی در روستاهای ایران. پژوهش‌های علوم انسانی، شماره22، صص23-10.
فرهنگی، س. (1377). مبانی دانش ارتباطات سازمانی. تهران: نشرنو، چاپ اول.
عاقل، س. (1388). بودجه. نشریه اقتصاد ایران، شماره14، صص33-15.
گل محمدی، ف. (1389). آموزش بزرگسالان. نشریه جهاد، شماره112، صص25-36.
گراوندی، ع. و اظهری، م. (1388). بررسی نقش ارزشیابی در کارائی سازمان. پژوهشنامه اقتصاد، شماره21، صص100-80.
معصومی اشکوری، ا. (1380). چالشهای برنامه ریزی در سازمانهای دولتی. فصلنامه بررسی های اقتصادی، شماره20، صص32-20.
موحدی، ر. (1382). بررسی الگوها و شیوه‌های مدیریت مراکز ترویج و خدمات جهاد کشاورزی با استفاده از تجارب سایر کشورها. تهران: دفتر مطالعات و طراحی ترویج و نظام بهره برداری، معاونت ترویج و نظام بهره برداری، وزارت جهادکشاورزی.
محمدقلی‌نیا، ج. (1381). طرح ساماندهی، تجهیز و توسعه مراکز خدمات ترویجی بخش کشاورزی و روستایی(ساماندهی شبکه ملی ترویج). وزارت جهادکشاورزی: دفتر مدیریت تجهیز نیروی انسانی و پشتیبانی شبکه ترویج.
مرکز آمار ایران.(1389). برگرفته از: http://www.sci.org.ir
ورمزیاری، ح. (1386). تنگناهای ترویج و آموزش در مراکز ترویج و خدمات جهاد کشاورزی. نشریه جهاد، شماره 276، صص 212-199.