تبیین امنیت معیشت کشاورزان در شرایط گرد و غبار در شهرستان شوش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

2 استادیار ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

3 دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

چکیده

ایران به دلیل واقع شدن در منطقه خشکو نیمه‌خشکجهان،به طور مکرردرمعرضگردوغبارقرارمی­گیرد. پیامدهای نامطلوب این پدیده به عنوان یک شوک محیطی، امنیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. طوفان­ های گرد و غبار، اثرات منفی بر سلامت، اقتصاد جامعه و محیط زیست داشته و منجر به خسارت­ های زیادی به بخش ­های مختلف به‌ویژه کشاورزی می‌شود. بر همین اساس، پژوهشی با هدف تبیین وضعیت امنیت معیشت کشاورزان در شرایط گرد و غبار در شهرستان شوش انجام گرفت. پژوهش در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول، نقشه ریسک (خطر) با استفاده از شاخص‌های شدت و رخداد ترسیم شد. داده ­های لازم برای این مرحله با تشکیل گروه متمرکز از کشاورزان خبره شهرستان شوش که به روش نمونه­ گیری هدفمند انتخاب شده بودند، جمع ­آوری شد. در مرحله دوم، یک مطالعه پیمایشی روی نمونه ­ای به حجم 254 نفر از کشاورزان شهرستان شوش با استفاده از پرسشنامه انجام شد. نتایج تحلیل نقشه ریسک نشان داد که از نظر پاسخگویان، شدیدترین اثرات گرد و غبار به ترتیب مربوط به بخش ­های اقتصادی، اجتماعی و زیست ­محیطی است در حالی که بیشترین تأثیرات آن به ترتیب به بخش ­های زیست­ محیطی، اجتماعی و اقتصادی مربوط است. نتایج پیمایش نیز تأییدکننده این یافته بود. همچنین، مشخص شد که کشاورزان مورد مطالعه از نظر امنیت‌ معیشت در سطح مطلوبی قرار ندارند. امنیت اجتماعی افراد، اهمیت بیشتری نسبت به امنیت‏ های اقتصادی و زیست محیطی آن ها دارد.نتایج تحلیل خوشه‌ای نیز نشان داد که کشاورزان بر اساس شدت و رخداد اثرات گرد و غبار به سه گروه (خوشه) قابل تقسیم هستند و اختلاف معناداری بین آن ها از نظر امنیت‌ معیشت وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Livelihood Security of Farmers under Dust in Susa County

نویسندگان [English]

  • Marziyeh Nazari 1
  • Masoumeh Forouzani 2
  • Masoud Yazdanpanah 3
  • Masoud Baradaran 3
1 Former M.Sc. Student, Department of Agricultural Extension and Education, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khuzestan
2 Assistant professor, Department of Agricultural Extension and Education, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khuzestan
3 Associate professor, Department of Agricultural Extension and Education, Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khuzestan
چکیده [English]

Iran is frequently exposure to dust emerging in terms of locating in dry and semi-dry areas of the world. Dust phenomenon is a form of atmospheric hazards which occurred with undesirable impacts and as an environmental shock threaten the livelihood security of the human. Dust storms usually have negative effects on the health, economy and environment as well as huge damages on different productive sectors especially agriculture. Accordingly, this study aimed to investigate the livelihood security of farmers under dust in Susa County. The study was conducted in two stages; the first stage involved mapping dust risks based on its severity and incidence. The required data of this stage was collected through a focus group discussion meeting with informant farmers who purposefully selected from Susa County. Findings of the first stage were used to conduct a survey at the second stage. The population of interest in this stage consisted of farmers living in Susa county (N: 5924) using cluster random sampling method and a sample of 254 farmers was selected based on Krejcie & Morgan Table. The instrument was a questionnaire. The risk mapping results showed that the most sever damages of dust were related to economic, social and environmental dimensions, respectively since the highest incidence of dust effects were associated to environmental, social and economic sectors. Similar and confirmatory results were observed through the survey part.  In addition, farmers’ livelihood security was not favorable. Social security of each individual was higher than his economic and environmental security. Based on the results of cluster analysis, the farmers could classified into three groups (clusters) due to the incidence and severity of the dust and there was significant difference between each group in terms of environmental, social and economic dimensions of security.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dust
  • Risk Map
  • Environmental Security
  • Economic security
  • Social security

مراجع

بوچانی، م. ح.، و فاضلی، د. (1390). چالش­هاى زیست‌محیطى و پیامدهاى ناشى از ریزگردها در غرب کشور ایران. فصلنامه ره‌نامه سیاست گذارى، سال2، شماره 3‌، صص 145-125.
 بیات، ف.، جمالی، ف.، و احمدیان، س. (1390). پدیده گرد و غبار و اثرات آن بر محصولات کشاورزی. اولین کنگره بین‌المللی پدیده گرد و غبار و مقابله با آثار زیان بار آن، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین. ملاثانی، 26-28 بهمن‌ماه. صص 139-133.
پوردیهیمی، ش. (1393). بررسی تأثیر جهت ساختمان بر کاهش آلودگی ناشی از ریزگردها در مجموعه­ های ساختمانی (مورد مطالعه: بناهای شهر دزفول). دو‏فصلنامه معماری ایران، شماره 6، صص 63-41.
خالدی،ک. (1392). زیان ­های اقتصادی طوفان­ های گرد و غبار بر استان‌های غربی ایران (مورد مطالعه: ایلام، خوزستان و کرمانشاه). فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال 7، شماره3، صص 125-105.
ززولی، م. ف.، وفایی نژاد، ع. ر.، خیرخواه زرکش، م. م.، و احمدی دهکاه، ف. (1393). پایش و تحلیل سینوپتیکی پدیده گرد و غبار با استفاده از سنجش از راه دور و GIS. فصلنامه علمی-پژوهشی اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، دوره 23، شماره91، صص80-69.
زنگنه، م. (1393). آب و هواشناسی توفان­ های گرد و غبار در ایران. دو فصلنامه آب و هواشناسی کاربردی، سال 1، شماره 1، صص 12-1.
شاهسونی، ع.، یاراحمدی، م.، جعفرزاده حقیقی فرد، ن.، نعیم آبادی، ا.، محمودیان،م. ح.، ساکی، ح.، صولت، م.ح.، سلیمانی، ز.، و ندافی، ک. (1389). اثرات طوفان‌های گرد و غباری بر سلامت و محیط زیست. مجلهدانشگاهعلومپزشکیخراسانشمالی، دوره 2‌، شماره 4/47، صص56-45.
طاوسی، ت.، خسروی، م.، و رئیس پور، ک. (1389). پدیده گرد و غبار، مهمترین بحران زیست‌محیطی در استان خوزستان. مجله سیاسی- اقتصادی. سال 24،  شماره 274-273، صص 177-166.
عزیزی خالخیلی، ط.، و زمانی، غ. (1392). ادراک کشاورزان نسبت به خطرپذیری (ریسک) کار کشاورزی در شرایط تغییرات اقلیمی: مورد مطالعه شهرستان مرودشت استان فارس. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 9 ، شماره 2، صص 52-41.
کفاش‌پور، آ.، و علیزاده زوارم، ع. (1391). به‏کارگیری فرآیند تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی (FDAHP) و تحلیل خوشه سلسله مراتبی (HCA) در مدل آر.اف.ام. (RFM) جهت تعیین ارزش دوره عمر مشتری. فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، سال 2، شماره 3، صص 68-51.
نوروزی، م.، و حیاتی، د. (1394). سازه­ های مؤثر بر معیشت پایدار روستایی از دیدگاه کشاورزان استان کرمانشاه. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 11، شماره 1، صص 144-127.
یاقوت حردانی، ه.(1391). ارزیابی اثرات پدیده گرد و غبار بر کیفیت زندگی روستاییان مطالعه موردی روستاهای حوزه نفوذ شهر اهواز (بخش حمیدیه). پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران. قابل دسترس در آدرس اینترنتی: <http://ganj.irandoc.ac.ir/articles/570518>
 
Arthi, V. (2014). The dust was long in settling: Human capital and the lasting impact of the American Dust Bowl (No. 129). Discussion Papers in Economic and Social History, University of Oxford.
Balgis, O.E. (2004). Sustainable livelihood approach for assessing community resilience to climate change: case studies from Sudan. Second international conference on climate impacts assessment (SICCIA), Grainau, Germany, 28 June – 2 July.
Bhandari, B.S., and Grant, M. (2007). Analysis of livelihood security: A case study in the Kali-Khola watershed of Nepal. Journal of environmental Management, 85(1), 17-26.‏
Chambers, R., and Conway, G. (1992). Sustainable rural livelihoods: Practical concepts for the 21st Century. Discussion Paper 296. IDS, Sussex.
Dilruba. Kh., and Bidhan C.R. (2013). Impact of rural livelihood diversification on livelihood security in West Bengal. Quarterly Journal of Economics, 58 (3), 183-191.
Dube, T., and Phiri, K. (2013). Rural livelihoods under stress: The impact of climate change on livelihoods in South Western Zimbabwe. American International Journal of Contemporary Research, 3(5), 11-25.
Ellis, F. (2000). Rural livelihood and diversity in developing countries. England: Oxford University Press.
Ellis, F., and Mdoe, N. (2003). Livelihoods and poverty reduction in Tanzania. World Development, 31(8), 1367–1384.
Emami Meibodi1, A., Abdoli, Gh., Taklif, A., and Morshedi, B. (2015). Economic modeling of the regional polices to combat dust phenomenon by using Game Theory. Procedia Economics and Finance, 24, 409 – 418, presented at the International Conference on Applied Economics, ICOAE 2015, 2-4 July 2015, Kazan, Russia.
Fox, J. (1997). The World Bank and social capital: Contesting the concept in practice. Journal of International Development, 9(7), 963-971.
Komnenic, V., Ahlers, R., and van der Zaag, P. (2009). Assessing the usefulness of the water poverty index by applying it to a special case: Can one be water poor with high levels of access? Physics, Chemistry of the Earth, 34, 219–224.
Lawrence, P., Meigh, J., and Sullivan, C. (2003). The water poverty index: An international comparison. Keele Economics Research Papers, KERP 2002/19, Centre for Economic Research, Keele University, United Kingdom.
Lindenberg, M. (2002). Measuring household security at the family and community level in the developing world. World Development, 30(2), 301–318.
Miri, A., Ahmadi, H., Ekhtesasi, M.R., Panjehkeh, N., and Ghanbari, A. (2009). Environmental and socio‐economic impacts of dust storms in Sistan region, Iran. International Journal of Environmental Studies, 66(3), 343-355.
Mubaya, C.P., Njuki, J., Mutsvangwa, E.P., Mugabe, F.T., and Nanja, D. (2012). Climate variability and change or multiple stressors? Farmer perceptions regarding threats to livelihoods in Zimbabwe and Zambia. Journal of Environmental Management, 102, 9-17.
Pimentel, D. (1996). Human demography and environmental resources. In: B. Nath, L. Hens and D. Devuyst (Eds.), Sustainable Development. PP. 111–136, Brussels, Belgium, VUB University Press.
Pramod, K., Singh, B., and Hiremath. N. (2010). Sustainable livelihood security index in a developing country: A tool for development planning. Ecological Indicators, 10, 442–451.
Pretty, J. (1999). Capital assets and natural resource improvements: Linkages and new challenges. Centre for Environment and Society. U K: University of Essex.
Quinn, C. H., Huby, M., Kiwasila, H., and Lovett, J.C. (2003). Local perceptions of risk to livelihood in semi-arid Tanzania. Journal of Environmental Management, 68(2), 111-119.‏
Saifuddin .A. (2009). Methods in sample surveys: Sample Size and Power. 3rd Quarter, 140.640, Bloomberg School of public health, Johns Hopkins University.
Zia-Khan, Sh., Spreer, W., Pengnian, W., Zhao, X., Othmanli, H., He, X., and Müller, J. (2016). Effect of dust deposition on stomata conductance and leaf temperature of cotton in northwest China. Water, 7, 116-131.
علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
دوره 13، شماره 2
آذر 1396
صفحه 153-169

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار