بررسی و تعیین عوامل و راهبردهای استقرار و نهادینه‏ سازی نظام تجاری‏ سازی دستاوردهای فن‏ آورانه (مورد مطالعه: مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

2 مدیر پژوهشی مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

چکیده

به واسطه هزینه ­بر بودن فعالیت‌های تحقیقاتی و آموزش­های مهارتی کشاورزی، عدم توجه به تجاری‌سازی فن‌آوری‌ها و دستاوردهای پژوهشی نوعی فرصت سوزی تلقی می­شود. تحقیق حاضر با هدف شناخت عوامل داخلی و خارجی تأثیرگذار و مهم‌ترین راهبرد­های استقرار و نهادینه ­سازی نظام تجاری­سازی دستاوردهای فن ‏آورانه در مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی به روش پیمایشی و با استفاده از الگوی سواتانجام شد. مدرسین و اعضای هیأت علمی که در پنج سال گذشته حداقل دارای دو طرح پژوهشی بودند، جامعه آماری تحقیق را تشکیل دادند. اعتبار ظاهری ابزار سنجش با اخذ نظرات 10 نفر از کارشناسان و پایایی آن نیز با اندازه ‏گیری ضرایب کرونباخ آلفا تأیید شد. یافته­ها نشان داد که جمع ضرایب نهایی «عوامل داخلی» کمتر از صفر (763/0-) است. در محیط درونی مراکز، ضعف‌ها حاکم بوده و نقش آن‌ها در استقرار نظام تجاری ­سازی در مراکز مورد بررسی، بیش از نقاط قوت‌ آن‌ها می‏ باشد. کمبود زیرساخت‌های فنی توسعه فن‌آوری، وابسته بودن شدید مراکز آموزشی و پژوهشی دولتی به اعتبارات دولتی، نبود تعامل مناسب بین مراکز و بخش خصوصیبه ترتیب جدی‌ترین نقاط ضعف مراکز در فرآیند فوق می‌باشند.نتایج تحلیل فضای بیرونی مراکز نشان داد که جمع ضرایب نهایی عوامل بیرونی کمتر از صفر (0/857-) بوده و در محیط بیرونی بیش از فرصت­ها، "تهدیدها" حاکم هستند. در این میان بیشترین تهدیدها عبارتند از: کمتر از 2 درصد تولید ناخالص داخلی بودن اعتبارات پژوهشی تخصیصی کشور، بی ‏ثباتی شرایط اقتصادی، اختلال در روابط بین ­المللی و محدودیت اعتبارات آموزش ضمن خدمت سازمان‌ها. به‌طور کلی موقعیت مراکز مورد مطالعه در شرایط اتخاذ "راهبردهای تدافعی" قرار دارد. اهم راهبردهای تدافعی عبارتند از: ایجاد ساختار سازمانی قوی و مطلوب با ردیف اعتباری و پست­ های سازمانی مناسب برای مدیریت متعالی نظام تجاری ­سازی در مراکز با حذف یا ادغام برخی واحدهای سازمانی کنونی، توسعه و تجهیز و همراهی با استانداردهای جهانی مزارع، آزمایشگاه ­ها و کارگاه­ های آموزشی-پژوهشی مراکز، حمایت دولت از بخش خصوصی برای خرید دستاوردهای فن‏آورانه بومی از مراکز، استفاده حداکثری از پتانسیل مراجع قانونی برای تصویب قوانین حامی مدرسین و محققین تولیدکننده دستاوردهای تجاری­سازی شده و درآمدزا از جمله سخت­گیری در حفظ مالکیت فکری ایده­ها و نوآوری­ ها، حضور مستمر در بازار فن‌آوری کشاورزی ملی و بین ­المللی و برگزاری رویدادهای شتاب، ایده تاب و استارتاپ.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determining Factors and Strategies of Establishment and Institutionalization of Commercialization Technological Achievements System (The Case of Ministry of Agriculture - Jahad’s Research and Education Centers)

نویسندگان [English]

  • S. Davood Hajimirrahimi 1
  • Abollah Mokhber Dezfuli 1
  • Mehrdad Teimouri 2
1 Faculty member of Imam Khomeini Higher Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization
2 Faculty member of Imam Khomeini Higher Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization
چکیده [English]

Due to the cost of research activities and agricultural skills training,lack of attention to commercialization of technologies and research achievements, should be considered as loss of opportunities.The present research did by survey method and SWOT Model, in order to understand the internal and external factors affecting the establishment and institutionalization of the commercialization of technological achievements in the agricultural research and education centers of Agriculture - Jahad Ministry. The statistical population consisted of those faculty members who had at least two research projects in the last five years. The face validity of the measuring instrument was confirmed by 10 experts and its reliability was measurd by the coefficients of Cronbach alpha.The findings showed that the sum of the final coefficients of "internal factors" is less than zero (-0.763). In the interior, centers of weaknesses are dominant and their role in establishing and institutionalization the commercialization system in the investigated centers is more than their strengths. Lack of technical infrastructure development technology, dependence of Governmental Education and Research Centers on government grants and lack of proper interaction between centers and private sector were the most serious weaknesses of the centers are in the above process. The results of external space analysis of centers showed that the sum of final coefficients of external factors was less than zero          (-0.857) and in the external environment more than opportunities, the "threats" are dominant.The most threats are:Less than 2 percent of GDP, is allocated to research grants, instability of economic conditions, disruption of international relations, and the limitation of in-service training credits for organizations. In general, the locations of the centers studied are in the context of adopting "defensive strategies". The most important defensive strategies are:Creating a strong and desirable organizational structure with a credit line and suitable organizational posts for the superior management of the commercialization system in the centers by removing or integrating some of the existing organizational units, developing and equipping and complying with international standards for farms, laboratories and research and educational centers, the government's support from the private sector for purchasing indigenous technology gains from the centers,maximizing the potential of legal authorities for approval of the rules of sponsors of instructors and researchers producing commercialized and revenue-generating gains including hardcore intellectual property upholding ideas and innovations, continuous presence in the national and international agricultural technology market (fan market, research and technology exhibitions, etc.), and holding acceleration events, the idea of turning and startups.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Commercialization System
  • Technological Achievements
  • Agricultural Research and Education Centers
  • SWOT Model
آمار و اطلاعات فن‏آوری­های پژوهشی. (1397). تهیه شده توسط دفتر امور فن‌آوری معاونت پژوهش و فن‌آوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی، تهران.
آمار دانشجویان علمی-کاربردی مراکز آموزش جهاد کشاورزی. (1395). معاونت آموزشی و دانشجویی مؤسسه آموزش عالی علمی-کابردی جهاد کشاورزی، تهران.
آمار مراکز آموزشی و تحقیقاتی سازمان تات دارای دوره­های مقطع دار علمی-کاربردی کشاورزی. (1395). مؤسسه آموزش عالی علمی-کاربردی و مهارتی جهاد کشاورزی، تهران.
افتخاری، ع. ر.، و مهدوی، د.(1385). راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT  مورد: دهستان لواسان کوچک. فصلنامه برنامه­ریزی و آمایش فضا، دوره 10، شماره 2، صص 31-1.
اینانلو،پ.، ملک محمدی، ا.، و چیذری، م. (1396). نقش پیش برنده‌ها در افزایش نرخ انتقال یافته‌های طرح‌های تحقیقات کشاورزی. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، جلد 13، شماره 2، صص50-39.
بازرگان، ع.، سرمد، ز. و حجازی، ا. (1388). روش­هایتحقیقدرعلومرفتاری. تهران: انتشارات آگاه.
بحرینی، م. ع.، و شادنام، م.، ر. (1386). تجاری‌سازیفناورییاچگونگیخلقثروتازتحقیقوتوسعه. تهران: انتشارات بازتاب.
بندریان، ر. (1384). توانا سازهای تجاری­سازی در سازمان­های تحقیقاتی. سومین کنفرانس بین­المللی مدیریت، 29 آذر، تهران.
پورعزت، ع. ا.، قلی­پور، آ.، و ندیرخانلو، س. (1389).تبیین موانع کارآفرینی دانشگاهی و تجاری­سازی دانش در دانشگاه تهران، فصلنامه سیاست علم و فن‌آوری، شماره 4، صص 75-65.
حاجی­حسینی، ح. (1383). مبانی نظری توسعه‎‏ فناوری از دیدگاه مکاتب. فصلنامه توسعه تکنولوژی صنعتی، دوره 2، شماره 5، صص 14-5.
حاجی­میررحیمی، س.د. (1394). ترویج، آموزش و کارآفرینی کشاورزی. کرج: انتشارات نشر آموزش کشاورزی و نشر به آفرین.
حاجی­میررحیمی، س.د. (1391). دستاوردهای فن‏آورانه آموزش کشاورزی؛ موانع و راهکارهای تجاری­سازی آن‌ها. نشست تخصصی "تجاری­سازی دستاوردهای آموزشی" ، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران.
داودی، ه.، شعبانعلی فمی، ح.، و کلانتری، خ. (1390). بررسی موانع توسعه فن آوری­های کشاورزی در پارک علم و فن‌آوری دانشگاه تهران. فصلنامه سیاست علم و فن‌آوری، شماره 2، صص10-1.
«دبیرخانه اعضای هیأت علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی» (1395). آمار اعضای هیأت علمی سازمان، تهران.
رادفر، ر.، خمسه، ع.، و مدنی، ح. (1388). تجاری­سازی تکنولوژی عامل مؤثر در توسعه فن‌آوری و اقتصاد. رشد فناوری،  دوره 5، شماره 20،صص 33-40.
رویکردها و سیاست‌های کلان سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. (1393). سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ابلاغیه 200/15190 مورخ 19/3/1393، تهران.
سبحانی، س.م.،ج.، چیذری، م.، صدیقی، ح.، و علم بیگی، ا. (1397). بررسی تأثیر مؤلفه­های مدیریت استعداد بر بالندگی سازمانی در نظام آموزش عالی کشاورزی ایران. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، جلد 14، شماره 1، صص 65-53.
گلی­محمودی، ح. (1392). بررسی عوامل پیش برنده و بازدارنده تجاری‌سازی یافته‌های تحقیقاتی از دیدگاه محققان سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند.
زالی، ع.ع. (1395). طرح ایجاد مرکز فن‌آوری کشاورزی استان البرز. کرج: طرح مقدماتی ارائه شده در کمیته تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی استان البرز، سازمان جهاد کشاورزی استان البرز.
سلطانی گردفرامرزی، ح. (1390). تجاری­سازی؛ عاملی مؤثر در رشد بنگاه­های دانش بینان و توسعه اقتصاد ملی. پارک فن آوری پردیس، سال 9 ، شماره 26، صص 13-6 .
سلیمانپور، م .ر.، فرج­الله حسینی، س.ج.، میردامادی، س.م.، و سرافرازی، ع.م. (1391). شناسایی موانع تجاری‌سازی فن‌آوری نانو در بخش کشاورزی. مجموعه مقالات چهارمین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران، کرج، 2-1 شهریور، صص 79.
شریفی، م.، شریف‌زاده، م.ش.، و محمودی­سرای، ع. ر. (1393). آسیب‌شناسی کیفی تجاری‌سازی تحقیقات از طریق کارآفرینی دانشگاهی در آموزش عالی کشاورزی. دانشنامه کاربردی تجاری‌سازی فن‌آوری، مجموعه مقالات منتخب دومین کنفرانس بین‌المللی تجاری‌سازی فن‌آوری، پارک علم و فن‌آوری دانشگاه تهران، تهران، 3 اسفند.
شریفی، م.، رضوانفر، ا.، حسینی، س. م.، و موحدمحمدی، س. ح. (1391). شناسایی ضرورت­ها و ملزومات تجاری­سازی تحقیقات دانشگاهی در بخش کشاورزی. مجموعه مقالات چهارمین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران، کرج، ص 208.
شعبانعلی فمی، ح. (1391). مصاحبه حضوری. پارک علم و فن‌آوری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، کرج.
عباسی، ب.، قلی­پور، آ.، دلاور، ع.، و جعفری، پ. (1388). تحقیق کیفی پیرامون تأثیر رویکرد تجاری­سازی بر ارزش­های سنتی دانشگاه، فصلنامه سیاست علم و فن‌آوری، شماره 2، صص 76-63.
غلامی، ز.، آراسته، ح.ر.، نوه ابراهیم، ع.ر.، و زین‏آبادی، ح. (1397). طراحی الگوی کارکرد پژوهشی دانشگاه­ها با رویکرد صنعت یاری. فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، دوره8 ، شماره 27، صص 253-231.
کیارسی حیدر، پ. (1390). بررسی عملکرد تجاری­سازی فن­آوری در کشور طی برنامه­های دوم، سوم و چهارم توسعه. دومین کنفرانس مدیریت اجرایی، تهران، 2-1 تیرماه، صص 10-1.
گزارش عملکرد پژوهشی سال1390مرکز آموزش عالی امام خمینی. (1391). سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره)،معاونت پژوهشی و کارآفرینی، کرج.
گزارش پروژه­های فن‌آوری ارشد مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره). ( 1396). سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره)،معاونت پژوهشی و کارآفرینی، کرج.
ولدان، م.، و رضایی، ا. (1395). آمار طرح‌های تحقیقاتی و فن آوری­های تولیدی مؤسسات و مراکز تحقیقاتی و آموزشی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، معاونت پژوهش و فن‌آوری، دفتر تجاری‌سازی و انتقال فن‌آوری، تهران.
ویسی، ه.، رضوانفر، ا.، حجازی، س.ی.، و پیکانی، غ. (1389). واکاوی اثر عوامل سازمانی بر بازار محوری آموزش عالی کشاورزی. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ، جلد 6، شماره 2، صص72 -63.
 
Al Natsheh, A., Gbadegeshin, S.A., Rimpiläinen, A., Imamovic-Tokalic, I., and Zambrano, A.(2015). Identifying the challenges in commercializing high technology: A case study of quantum key distribution technology. Technology Innovation Management Review, 5(1), 26- 36.
Copley, A., Eckard, C., De Reus, A., and Mehta, K. (2013). Business strategies for agricultural technology commercialization. Proceeding of NCIIA’s 17th Annual Conference, March 22-23, Washington, DC, pp. 1- 17.
D'Este, P., Mahdi, S., Neely, A., and Rentocchini, F. (2012). Inventors and entrepreneurs in academia: What types of skills and experience matter?. Technovation, 32(5), 293-303.
Drysdale, L., and Gurr, D.(1998). The impact of the Victorian schools of the future se lf management reform on the measurement of school performance and the marketing of school. Australian Council of Educational Administration National Conference, September, 26-29, Gold coast.
Fakor, B. (2006). Research project of investigation of solutions of commercialization of research results.  Iranian Organization of Research on Scientific and Technology (IROST), Tehran.
Khandal, R.K. (2010). Challenges and opportunities of commercialization of high-tech process. Delhi Technological University (DTU).
Kruss, G., and Visser, M. (2017). Putting university–industry interaction into perspective: A differentiated view from inside South African universities. The Journal of TechnologyTransfer, 42(4), 884-908.
Lin, J. H., and Wang, M.Y. (2015). Complementary assets, appropriability, and patent commercialization: Market sensing capability as a moderator. Asia Pacific Management Review Journal, (4),1-7.
Mahdi, R.(2009). Evaluating science production strategies in technical- engineering discipline, Ph.D. Thesis, Shahid Beheshti University.
Mihaela, S., Adela, M., Adriana-Elena, T., and Monica, F. (2011). An organizational development program in the preschool educational institution. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 998-1002.
Muscio, A., and Vallanti, G. )2014(. Perceived obstacles to university–industry collaboration: Results from a qualitative survey of Italian academic departments. Industry and innovation. 21)5(, 410- 429.
Mijung J., Yi-beck L., and Heesang, L. (2015). Classifying and prioritizing the success and failurefactors of  technology commercialization of public R & Din South Korea: using classification tree analysis. J. Technology Transefer, 40, 877-898.
Rasmussen, E., Moen, Q., and Gulbrandsen, M. (2006). Initiatives to promote commercialization of university knowledge. Tec novation, 26, 518-33.
Toole, A.A., and Czarnitzki, D.(2007). Biomedical academic entrepreneurship through the SBIR Program. Journal of Economic Behavior and Organization; (63),16-38.
Weckowska, D, M. (2015). Learning in university technology transfer offices: Transactions-focused and relations-focused approaches to commercialization of academic research. Technovation. 4(42), 62- 74.
Wright, M., Clarysse, B., Mustar, P., and Lockett, A. (2007). Academic entrepreneurship in Europe. Cheltenham and Northampton: Edward Elgar.