تحلیل وضعیت اکوسیستم کارآفرینی مؤثر بر توسعه فعالیت‌های کارآفرینانه روستایی: بینش‌هایی از یک پیمایش در میان شالیکاران چندکاره حوضه آبریز دشت هراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 استاد گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

وجود اکوسیستم کارآفرینی مناسب در مناطق روستایی تا حدود زیادی تضمین‌کننده پایداری کسب و کارهای روستایی است. هدف اصلی این تحقیق، تحلیل شکاف وضعیت موجود و مطلوب اکوسیستم کارآفرینی روستایی در حوضه آبریز دشت هراز بود. تحقیق حاضر به روش پیمایشی انجام گرفته و داده‌ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر مدل اکوسیستم کارآفرینی آیزنبرگ جمع‌آوری شده است. جامعه آماری تحقیق را شالیکاران چندکاره در حوضه آبریز دشت هراز تشکیل داده‌اند که تعداد 182 نفر با بهره‌گیری از نمونه‌گیری گلوله‌برفی شناسایی شدند. در بررسی وضعیت موجود اکوسیستم کارآفرینی روستایی نتایج نشان داد که مؤلفه‏ ی سرمایه‏ ی انسانی در اولویت اول قرار دارد. این در حالی است که مؤلفه‏ ها‏ی سیاست و تأمین مالی به ترتیب در پایین‌ترین اولویت قرار گرفتند. همچنین، نتایج نشان داد که در سنجش وضعیت مطلوب اکوسیستم کارآفرینی روستایی، مؤلفه‏ ی بازار در اولویت اول قرار دارد. این در حالی است که مؤلفه‌های تأمین مالی و سیاست به ترتیب در پایین‌ترین اولویت قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون ویلکاکسون نشان داد، عمیق‏ترین شکاف بین وضعیت مطلوب و موجود به مؤلفه‌های تأمین مالی و سیاست تعلق دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Entrepreneurial Ecosystem Situation Affecting the Development of Rural Entrepreneurial Activities: Insights from a Survey among Pluriactive Rice Farmers in the Watershed of the Haraz Plain, Iran

نویسندگان [English]

  • Hadi Moumenihelali 1
  • Hasan Sadighi 2
  • Mohammad Chizari 3
  • Enayat Abbasi 2
1 Ph.D. Student, Department of Agricultural Extension and Education, College of Agriculture, Tarbiat Modares University (TMU). Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Agricultural Extension and Education, College of Agriculture, Tarbiat Modares University (TMU). Tehran, Iran.
3 Professor, Department of Agricultural Extension and Education, College of Agriculture, Tarbiat Modares University (TMU). Tehran, Iran.
چکیده [English]

Existing a desired entrepreneurial ecosystem in rural areas largely guarantees the sustainability of rural businesses. The main purpose of the study was to analyze the current and desired situation of the rural entrepreneurship ecosystem in the watershed of the Haraz plain. The research has been conducted using survey and required data were collected by a researcher-made questionnaire based on the Isenberg's Entrepreneurial Ecosystem Model. The statistical population of the study consisted of pluriactive rice farmers in the watershed of the Haraz plain. From whom 182 subjects were identified using snowball sampling. The results of the current situation of the rural entrepreneurship ecosystem showed that the human capital component is in ranked first. However, the policy and financial components were ranked lowest, respectively. Also, the results showed that in the desired situation of the rural entrepreneurship ecosystem, the market component is in the first rank. However, the policy and financial components were ranked lowest, respectively. The results of the Wilcoxon test showed that the deepest the gap between the desired and the current situation belongs to the policy and financial components.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural Entrepreneurial Activities
  • Isenberg Entrepreneurial Ecosystem Model
  • Watershed of the Haraz Plain

مراجع

اسکو، ت.، چیذری، م.، و رسولی، س. ­ف. (1387). بررسی تأثیر رهیافت مشارکتی مدرسه مزرعه کشاورز (FFS) بر دانش و نگرش شالیکاران پیرامون مبارزه بیولوژیک علیه کرم ساقه خوار برنج. مجله علوم کشاورزی ایران، دوره 2-38، شماره 3، صص، 119-109.
ایزدی، ب.، رضائی­مقدم، ک.، و اسداله­پور، ع. (1395). سازه­های موثر و موانع تحقق توسعه کارآفرینی در مشاغل خانگی بخش کشاورزی در مناطق روستایی شیراز. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 12، شماره 1، صص، 61-39.
بی‌نام. (1382). سند چشم­انداز 1404. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <http://www.yu.ac.ir/uploads/Sanad%20Cheshmandaz_971.pdf<.
جلیلی، م. (1396). کشت دوم برنج در مازندران: ظلم نابخشودنی در پایداری آبی. مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <https://b2n.ir/css.ir>
جوان، ج.، شایان، ح.، نوغانی، م.، و قاسمی، م. (1390). پایدارسازی جمعیتی سکونتگاه های روستایی شهرستان مشهد- با تأکید بر رویکرد متنوع‌سازی فعالیت‌های اقتصادی. مجله جغرافیا و توسعه‌ی ناحیه‌ای، شماره 16، صص 144-125.
جوان، ج.، و حیدری مکرر، ح. (1390). نقش چاهک ها در متنوع سازی اقتصاد روستایی. پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 76، صص، 66-49.
خنیفر، ح.، رحمتی، م. ح.، و گلدار، ز. (1389). تحلیل محیط در کارآفرینی. کرمان: انتشارات جهاد دانشگاهی استان کرمان.
داوری، ع.، سفیدبری، ل.، و باقرصاد، و. (1396). عوامل اکوسیستم کارآفرینی ایران بر اساس مدل آیزنبرگ. مجله توسعه کارآفرینی، دوره 10، شماره 1، صص120-100.
دفتر دیده­بان جهانی کارآفرینی ایران. (1394).ارزیابی شاخص­های کارآفرینی در ایران بر اساس مدل دیده­بان جهانی کارآفرینی (GEM). طرح تحقیقاتی. کارفرما: موسسه کار و تامین اجتماعی. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <https://b2n.ir/ent.ut.ac.ir>
رضایی، ب.، نادری، ن.، و رستمی، س. (1397). تحلیل راهبردی توسعه کارآفرینی سبز در بخش کشاورزی (مورد مطالعه شهرستان کرمانشاه). مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 14، شماره 1، صص، 51-37.
رضوانی، م. ر. (1383). مقدمه­ای بر توسعه روستایی در ایران. تهران: نشر قومس.
ریفکین، ج. (1379). پایان کار، (زوال نیروی کار جهانی و طلوع عصر پسا بازار). مترجم: حسن مرتضوی. تهران: نشر دانش ایران.
سجاسی‏قیداری، ح.، رکن­الدین افتخاری، ع.، و پورطاهری، م. (1393). تدوین و اعتبارسنجی شاخص­های توسعه کارآفرینی اکوتوریستی در مناطق روستایی. مجله چشم­انداز جغرافیایی در مطالعات انسانی، شماره 26، صص 70-45.
شرکت سهامی آب منطقه‌ای مازندران. (1397). شرکت سهامی آب منطقه‌ای مازندران. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <http://www.mzrw.ir/SC.php?type=component_sections&id=18<.
شریف‌زاده، م. ش.، و عبدالله‌زاده، غ. ح. (1396). ارزیابی تطبیقی پایداری کسب و کارهای کارآفرینانه کشاورزی و نظام‌های متعارف تولید کشاورزی در استان گلستان. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 13، شماره 2، صص 20-1.
شکربیگی، ع.، و قزوینه، ژ. (1396). روسپی‌گری زنان (مورد پژوهی روسپی‌گری زنان کولی در محله حکمت آباد کرمانشاه). مجله مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، دوره 15، شماره 3، صص 164-145.
شمس­الدینی، ع.، و حسینی، س. ن. (1390). نقش تعاونی­های صنایع کوچک در اشتغال­زایی و توسعه روستاها. مجله تعاون، دوره 22، شماره 6، صص 156-135.
صالحی امیری، س. ر.، و شاه­حسینی، ع. (1389). بررسی ویژگی­های کارآفرینی و اثربخشی مدیران واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی. مجله مدیریت فرهنگی، دوره 4، شماره 10، صص، 32-15.
طغرایی، م. ت.، رضوانی، م.، مبارکی، م. ح.، یداللهی ­فارسی، ج.، و میرزایی، ز. (1395). شناسایی عوامل محیطی مؤثر بر کارآفرینی فرهنگی در صنایع دستی عشایری. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 5، شماره 3، صص، 36-19.
عبدالله­زاده، غ. ح.، جزینی، ا.، و شریف­زاده، م. ش. (1393). عوامل مؤثر بر عملیاتی شدن ایده­های کسب­وکار مورد: کارآموزان پایگاه­های آموزش روستایی استان اصفهان. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 3، دوره 3، صص 129-111.
فراهانی، ح.، رسولی­نیا، ز.، و اصدقی سراسکانرود، ز. (1393). عوامل اثرگذار بر رشد کارآفرینی در نواحی روستایی مورد: دهستان جابرانصار در شهرستان آبدانان. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 3، شماره 3، صص 16-1.
قدیری معصوم، م.، مهدوی، م.، و اسماعیل­نیا، ح. (1383). توسعه‏ی اشتغال در نواحی روستایی (مطالعه‏ی موردی: شهرستان لاهیجان). مجله پژوهش­های جغرافیایی، شماره 48، صص 158-139.
قمبرعلی، ر.، آگهی، ح.، علی­بیگی، ا. ح.، و زرافشانی، ک. (1395). واکاوی محتوای سیاست­ها در تطابق با ابعاد اکوسیستم کارآفرینی. مجله توسعه کارآفرینی، دوره 9، شماره 1، صص 58-39.
محمدی ‌یگانه، ب.، و ولائی، م. (1393). تنوع‎بخشی به اقتصاد روستاها جهت تحقق توسعه پایدار مورد: دهستان مرحمت آباد شمالی شهرستان میاندوآب. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 3، شماره 2، صص، 70-54.
مرکز آمار ایران (1394الف). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشاورزی کل کشور. تهران: نشر مرکز آمار ایران دفتر ریاست، روابط عمومی و همکاری­های بین­الملل.
مرکز آمار ایران. (1394ب). آمارنامه کشاورزی سال 93؛ آمارهای موضوعی: زراعت. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <b2n.ir/amar.org>.
مرکز آمار ایران. (1394پ). آمارنامه کشاورزی سال 93. چاپ اول. تهران: نشر وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه­ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات.
مرکز آمار ایران. (1395الف). آمارنامه کشاورزی سال 1394. جلد 3. تهران: نشر وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه­ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات.
مرکز آمار ایران. (1395ب). داده‌ها و اطلاعات آماری. قابل دسترسی در آدرس اینترنتی: <https://b2n.ir/993259>
نوذری، ح. ‎ع. (1379). فلسفه تاریخ، روش­شناسی و تاریخ نگاری. تهران: انتشارات طرح نو.
نجفی کانی، ع. ا.، حسام، م.، و آشور، ح. (1394). سنجش وضعیت توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی مورد: دهستان استرآباد جنوبی در شهرستان گرگان. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 4، شماره 1، صص، 56-37.
 
Alvarez, C., Urbano, D., Coduras, A., and Ruiz-Navarro, J. (2011). Environmental conditions and entrepreneurial activity: A regional comparison in Spain. Journal of Small Business and Enterprise Development, 18(1), 120-140.
Christian, R. R. (2009). Concepts of ecosystem, level, and scale. Ecology, 1, 1-5.
DeRosa, M., McElwee, G., and Smith, R. (2019). Farm diversification strategies in response to rural policy: A case from rural Italy. Land Use Policy, 18, 291-301.
Dodd, S. D., and Anderson, A. R. (2007). Mumpsimus and the mything of the individualistic entrepreneur. International Small Business Journal, 25, 341-360.
Dries, L., Pascucci, S., and Gardebroek, C. (2011). Pluriactivity in Italian agriculture: Are farmers using interlinked strategies? EAAE 2011 Congress Change and Uncertainty, Challenges for Agriculture, Food and Natural Resources, ETH Zurich, Zurich, Switzerland, August 30 to September 2 , 1-15.
FAO. (2013). 2014 IYFF FAO concept note (Modified 9 May 2013). Available at: <http://www.fao.org/fileadmin/templates/nr/sustainability_pathways/docs/2014_IYFF_FAO_Concept_Note.pdf>.
Greve, A., and Salaff, J. (2003). Social networks and entrepreneurship. Entrepreneurship Theory and Practice, 28(1), 1–22.
Haugen, M. S. and Vik, J. (2008). Farmers as entrepreneurs: the case of farm-based tourism. International Journal of Entrepreneurship and Small Business, 6(3), 321- 336.
Insel, P. M., and Moos, R. H. (1974). Psychological environments: Expanding the scope of human ecology. American Psychologist, 29 (3), 179-188.
Isenberg, D. J. (2010). How to start an entrepreneurial revolution. Harvard Business Review. Available at: <https://b2n.ir/664574>.
Isenberg, D. J. (2011). The entrepreneurship ecosystem strategy as a new paradigm for economic policy: Principles for cultivating entrepreneurship. Institute of International European Affairs, Dublin, Ireland. Available at: <https://www.slideshare.net/DanIsenberg/the-entrepreneurship-ecosystem-strategy-for-economic-growth-policy-iiea-dublin-2011-1?from_action=save>.
Israel, G. D. (1992). Determining sample size. Program Evaluation and Organizational Development, IFAS, University of Florida, PEOD-6. Available at: <https://www.academia.edu/21353552/Determining_Sample_Size_1>.
Klyver, K., and Foley, D. (2012). Networking and culture in entrepreneurship. Entrepreneurship & Regional Development, 24(7-8), 561-588.
Lordkipanidze, M., Brezet, H., and Backman, M. (2005). The entrepreneurship factor in sustainable tourism development. Journal of Cleaner Production, 13(8), 787-798.
Lu, J., and Tao, Z. (2010). Determinants of entrepreneurial activities in China. Journal of Business Venturing, 25, 261-273.
Marshall, M. I., and Samal, A. (2006). The effect of human and financial capital on the entrepreneurial process: An urban-rural comparison of entrepreneurs in Indiana. No 06-13, Working Papers, Purdue University, College of Agriculture, Department of Agricultural Economics. Available at: <https://ageconsearch.umn.edu/bitstream/28651/1/wp060013.pdf>.
Mason, C., and Brown, R. (2014). Entrepreneurial ecosystems and growth oriented entrepreneurship. OECD Publishing. Available at: <http://www.oecd.org/cfe/leed/entrepreneurial-ecosystems.pdf>.
McElwee, G. (2008). A taxonomy of entrepreneurial farmers. International Journal of Entrepreneurship and Small Business, 6(3), 465-478.
McKague, K., Wong, J., and Siddiquee, N. (2017). Social franchising as rural entrepreneurial ecosystem development: The case of Krishi Utsho in Bangladesh. The International Journal of Entrepreneurship and Innovation, 18(1), 47-56.
Morales, M., and Velilla, J. (2018). The effect of cultural environment on entrepreneurial decisions. Munich Personal RePEc Archive (MPRA) Paper No. 83835. Munich Personal RePEc Archive. Available at: <https://mpra.ub.uni-muenchen.de/83835/>.
Morris, W., Henley, A., and. Dowell, D. (2017). Farm diversification, entrepreneurship and technology adoption: analysis of upland farmers in Wales. Journal of Rural Studies, 53, 132-143.
Movahedi, R., Samian, M., Yaghoubi Farani, A., and Mirzaei, K. (2017). Factors affecting the development and strengthening of rural women enterprises in Iran. International Journal of Agricultural Management and Development, 7(2), 155-164.
The Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2015). New approaches to SME and entrepreneurship financing: Broadening the range of instruments. OECD Publishing. Available at: <https://www.oecd.org/cfe/smes/New-Approaches-SME-full-report.pdf>.
Rantamaki-Lahtinen, L. (2009). The success of the diversified farm resource-based view. Dissertation of Faculty of Agriculture and Forestry. Finland: University of Helsinki, Helsinki.
Shao-quan, L., Hai-qin, Z., Fang-ting, X., and Shi-li, G. (2013). Current situation and influencing factors of pluriactivity in mountainous and Hilly rural areas of Sichuan province, China. Journal of Mountain Science, 10(3), 445-454.
Singh, A. S., and Masuku, M. B. (2014). Sampling techniques and determination of sample size in applied statistics research: An overview. International Journal of Economics, Commerce and Management, 2(11), 1-22.
Spigel, B. (2017). The relational organization of entrepreneurial ecosystems. Entrepreneurship Theory and Practice, 41(1), 49-72.
Stam, E. (2015). Entrepreneurial ecosystems and regional policy: A sympathetic critique. European Planning Studies, 23(9), 1759-1769.
Stam, E., and Spigel, B. (2016). Entrepreneurial ecosystems. Tjalling C. Koopmans Research Institute, Discussion Paper Series 16-13, 1-15. Available at: <https://www.uu.nl/en/file/55729/download?token=dzRMYt-t>.
Taber, K. S. (2017). The use of Cronbach’s Alpha when developing and reporting research instruments in science education. Research in Science Education, 48(6), 1273- 1296.
Vik, J. and McElwee, G. (2011). Diversification and the entrepreneurial motivations of farmers in Norway. Journal of Small Business Management, 49(3), 390-410.
Wolfe, D. A. (2005). The role of universities in regional development and cluster formation. In Glen A. Jones, Patricia L. McCarney, and Michael L. Skolnik (Eds.), Creating knowledge, strengthening nations: The changing role of higher education. (pp. 167–194). Toronto: University of Toronto Press.
World Economic Forum. (2013). Entrepreneurial ecosystems around the globe and company growth dynamics. Report Summary for the Annual Meeting of the New Champions 2013. Available at: <https://www.weforum.org/reports/entrepreneurial-ecosystems-around-globe-and-company-growth-dynamics>.
Yaribeigi, E., Hosseini, S. J., Lashgarara. F., Mirdamadi, S. M., and Omidi Najafabadi, M. (2014). Development of entrepreneurship ecosystem. International Journal of Advanced Biological and Biomedical Research, 2(12), 2905-2908.
علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
دوره 15، شماره 2
آذر 1398
صفحه 167-186

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار