تحلیل شبکه تبادل اطلاعات و تعاملات در بین کنشگران فعال مدیریت فعالیت‏ های آبزی‏ پروری در حوضه سد البرز استان مازندران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری،گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیارگروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

3 استاد گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

4 دانشیار مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور

5 استادیارگروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تهران

چکیده

آبزی‌پروری از جمله زیر بخش‌های کشاورزی است که توسعه آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. در مدیریت آبزی­ پروری پایدار، ابعاد اجتماعی و اکولوژیکی به یکدیگر وابسته هستند و باید در قالب یک نظام مورد بررسی قرار گیرند. در تحقیق حاضر، فعالیت­ های مدیریتی با به‌کارگیری تحلیل شبکه اجتماعی در قالب سه شبکه تبادل اطلاعات، همکاری و مشارکت در بین 27 سازمان فعال در حوزه آبزی­ پروری در حوضه سد البرز در استان مازندران مورد مطالعه قرار گرفت. داده‌های لازم برای تحلیل شبکه اجتماعی از طریق پرسشنامه جمع‌آوری شد. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار  Ucinet 6 که یکی از پرکاربردترین نرم‌افزارها برای تحلیل داده‌های شبکه اجتماعی است، تحلیل شد. در این تحقیق، سازمان‌هایی همچون اداره کل شیلات استان، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی و فرمانداری در زمینه‏ ی دریافت و ارائه دانش و اطلاعات و همچنین همکاری و مشارکت با دیگر سازمان‌های ذی‌ربط، وضعیت مناسبی داشتند که نشان‌دهنده‌ی پویایی این سازمان­ ها در این شبکه می­ باشد. بر اساس نتایج تحقیق مشخص گردید سازمان‌های دولتی در شبکه تبادل اطلاعات، همکاری و مشارکت نسبت به سازمان‌های مردم‌نهاد و مردمی از مرکزیت (قدرت و اقتدار) بیشتری برخوردار می‌باشند. از سوی دیگر، بررسی مرکزیت‌های درجه خروجی (نفوذ اجتماعی) و ورودی (شهرت و اقتدار) سازمان‌های مردم‌نهاد نشان می‌دهد که مرکزیت درجه خروجی این سازمان‌ها از ورودی آن‌ها بیشتر می‌باشد که نشان‌دهنده این موضوع می‌باشد که سازمان‌های مردم‌نهاد کمتر مورد توجه سازمان‌های متولی در زمینه‏ی اخذ دانش و اطلاعات مرتبط با آبزی‌پروری قرار می‌گیرند. سازمان‌های متولی توجهی به اطلاعات و دانش برگرفته از سازمان‌های غیردولتی و مردمی که رابطه تنگاتنگی با آبزی پروران داشته، ندارند. نتایج حاصل از نقش کنشگران شبکه و تحلیل اندازه اثر بر محدودیت­ ها مشخص ساخت، اداره کل شیلات استان با جذب مشارکت و همکاری بالای دیگر سازمان­ های موجود در شبکه می­ تواند به‌عنوان یک تولیدکننده قوی اطلاعات به‌حساب آید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Information and Interaction Network among Active Actors in Aquaculture Activities Management in Alborz Dam Watershed in Mazandaran Province

نویسندگان [English]

  • Ehsan Gholifar 1
  • Enayat Abbasi 2
  • Gholam Hosein Pezeshki-Rad 3
  • صالحی صالحی 4
  • Abdolmotaleb Rezaei 5
1 Former Ph.D. Student, Department of Agricultural Extension and Education, Tarbiat Modares University (TMU)
2 Assistant Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Tarbiat Modares University (TMU)
3 Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Tarbiat Modares University (TMU)
4 Associate Professor, Iranian Fisheries Science Research Institute
5 Assistant Professor, Department of Agricultural Extension and Education, University of Tehran
چکیده [English]

Aquaculture is one of the agricultural sub-sectors, whose development is of great importance. In the sustainable aquaculture management, social and ecological dimensions are interdependent, and should be considered as a system. In present study, management activities in the form of information exchange, coordination and participation networks among 27 organizations, which are active in aquaculture in Alborz watershed in Mazandaran province are studied using social network analysis. The needed data for social network analysis was gathered through a questionnaire. The data were analyzed by using Ucinet6 which is one of the popular software for analyzing social network data. Based on the results, organizations such as the Mazandaran Fishery Department, Agricultural and Natural Resources Research Center and Governor had suitable situation in receiving and delivering information and knowledge, cooperation and participation with other organizations, which indicate mentioned organizations are active and dynamic in the network. In addition, the results showed that governmental organizations have more power and centrality (authority) in information exchange, cooperation and participation networks compared to Non-Governmental Organizations (NGOs). In the other side, investigating the NGOs’ out-degree (Social influence) and in-degree (reputation and authority) centralities showed that out-degree centrality is more than in-degree centrality, which indicate that responsible organizations haven’t paid attention to local and NGOs’ knowledge and information related to aquaculture. The results of the role of network activators and analysis of the effect size on restrictions represented that Mazandaran Fishery Department could be considered as a powerful knowledge and information producer with attracting participation and cooperation of other organizations in the network.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable Aquaculture
  • Information and Knowledge Exchange
  • Coordination
  • participation
  • Mazandaran Province

مراجع

خوان‌پایه، م.، و کرمی، ع. (1394). سازه‌های مؤثر بر نگرش کشاورزان نسبت به ابعاد پایداری مزرعه در شرایط آبیاری با پساب شهری: مورد مطالعه شهرستان مرودشت. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 11 (1)، صص 99-89.
جعفریان، چ. (1387). توسعه آبزی‌پروری پایدار با استفاده از پروبیوتیک در ایران. مجله شیلات، 4 (2)، صص 48-36.
رضایی، ع.، حسینی، س،م.، و اسدی، ع. (1394). تحلیل شبکه همکاری و تبادل اطلاعات در بین سازمان‌های فعال در مدیریت پایدار منابع طبیعی در حوضه سد البرز استان مازندران. مجله مرتع و آبخیز، 68 (1)، صص 79-65.
سازمان جهاد کشاورزی ایران. (1380). طرح مطالعاتی در مناطق داخلی ایران و دریای خزر. تهران: انتشارات سازمان شیلات ایران.
سازمان شیلات ایران. (1390). آمار سالیانه سازمان شیلات ایران، تهران، ایران.
شمس، ع.، ودادی، ا.، و احمدی، ز. (1394). سنجش نگرش کشاورزان شهرستان اسدآباد نسبت به کشاورزی پایدار و ارتباط آن با میزان مصرف نهاده‌های شیمیایی توسط آن‌ها. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، (1)، صص 210-197.
قربانی، م.، آذرنیوند، ح.، مهرابی، ع.، باستانی، س.، جعفری، م.، و نایبی، ه. (1391). تحلیل شبکه اجتماعی رویکردی نوین در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مدیریت مشارکتی مرتع. مجله مرتع و آبخیز، 65 (4)، صص568-553.
قربانی، م.، و ده‏بزرگی، م. (1393). تحلیل ذینفعان، تحلیل شبکه و قدرت اجتماعی در مدیریت مشارکتی در منابع طبیعی. مجله منابع طبیعی ایران، 67 (1)، صص 157-149.
میرزایی، خ. (1388). مقدمه‌ای بر تحلیل شبکه اجتماعی. تهران: انتشارات جامعه شناسان.
 
Berkes, F. (2008). Commons in a multi-level world. International Journal of the Commons, 2 (1), 1-6.
Bodin, Ö., and Crona, B.I. (2009). The role of social networks in natural resource governance: What relational patterns make a difference? Global Environmental Change, 19 (4), 366-374.
Bodin, O., and Prell, C. (2011). Social network in natural resources management, United Kingdom: Cambridge University Press.
Borgatti, S.P., Mehra, A., Brass, D.J., and Labianca, G. (2009). Network analysis in the social sciences. Science, 232, 892-895.
Boyd, D.E., Tucker, C., McNevin, A., Bostick, K., and Clay, J. (2007). Indicators of resource use efficiency and environmental performance in fish and crustacean aquaculture. Reviews in Fisheries Science, 15 (3), 327-360.
Bunting, S.W. (2013). Principles of sustainable aquaculture. Oxfordshire, England: Routledge press.
Carlsson, L., and Sandstrom, A. (2008). Network governance of the commons. International Journal of the Commons, 2(1), 33-54.
Costa-Pierce, B., and Bridger. C (2002). The role of marine aquaculture facilities as habitats and ecosystems. In R. Stickney and J. McVey. (Eds.) Responsible Marine Aquaculture. (pp. 105-144). Wallingford: CABI Publishing.
Decker, D.J., Schusler, T.M., Brown, T.L., and Mattfeld, G.F. (2000). Co-management: An evolving process for the future of wildlife management? Transactions of the 65th North American Wildlife and Natural Resources Conference, 24th -28th March , Rosemont, Illinoise.
Dietz, T., Ostrom, E., and Stern, P.C. (2003). The struggle to govern the commons. Journal of Science, 302 (10), 1907–1912.
Erickson, M., Cutts, T.A., Larson, B.B., Darby, E.K., Neff, K.J., M., Wutich, A., and Bolin, B. (2010). Spanning Boundaries in an Arizona Watershed Partnership: Information networks as tools for entrenchment or ties for collaboration? Journal of Ecology and Society, 15(3), 22.
FAO. (2004). The state of the world fisheries and aquaculture. Food and agricultural organization of the United Nations, Rome.
FAO. (2009). The state of world fisheries and aquaculture. Fisheries department. Food and agriculture organization of the United Nations, Rome.
Folke, C., Hahn, T., Olsson, P., and Norberg, J. (2005). Adaptive governance of social-ecological systems. Annual Review of Environment and Resources, 30 (3), 441-473
Janssen, M.A., and Ostrom, E., (2006). In Baland, J.M., Bardhan, P., and Bowles, S. (Eds.). Inequality, cooperation and environmental sustainability. (pp. 60-96). Princeton University Press.
Leeuwis, C., and Van den Ban, A.W. (2004). Communication for rural innovation: Rethinking agricultural extension. Oxford: Blackwell Science.
Mahon, R., and McConney, P. (2013). A network perspective on governing in interactions, In Bavinck M., Chuenpagdee, R.R., Jentoft, S., and Kooiman, J. (Eds.). Governability of fisheries and aquaculture: Theory and Applications. (pp. 1-11). Springer Press.
Pereira, C.S., and Soares, A.L. (2007). Improving the quality of collaboration requirements for information management through social networks analysis. Information Management, 27(2), 332-342.
Sandstorm, A., and Carlsson, L. (2008). The performance of policy networks: The relation between network structure and network performance. Policy Studies Journal, 36(4), 497-525.
Sandstorm, A., and Rova, C. (2010). Adaptive co-management networks: A comparative analysis of two fishery conservation areas in Sweden. Ecology and Society, 15(3), 14.
Scott J. (2000). Social network analysis. A handbook. London: SAGE.
Sequeira, A., Ferreira, J.G., Hawkins, A.J.S., Nobre, A., Lourenco, P., Zhang, X.L., Yan, X., and Nickell, T. (2008). Trade-offs between shellfish aquaculture and benthic biodiversity: A modelling approach for sustainable management. Aquaculture, 274(3), 313-328.
Stein, C., Ernstson, H., and Barron, J. (2011). A social network approach to analyzing water governance: The case of the Mkindo Catchment, Tanzania. Physics and Chemistry of the Earth, 36 (3), 1085-1092.
Weiss, K., Hamann, M., Kinney, M., and Marsh, H. (2012). Knowledge exchange and policy influence in a marine resource governance network. Global Environmental Change, 22(4), 178-188.
World Bank, (2007). Changing the face of the waters: The promise and challenge of sustainable aquaculture. The World Bank, Washington DC.
Wurts, W. (2000). Sustainable aquaculture in the twenty-first century. Reviews in Fisheries Science, 8, 141-150.
علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
دوره 14، شماره 1
خرداد 1397
صفحه 249-265

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار