ارزیابی اثربخشی برنامه‌های تلویزیونی کشاورزی از دیدگاه مخاطبان: مورد مطالعه استان فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز

2 کارشناس ارشد ترویج و آموزش کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی استان فارس

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی اثر‏بخشی برنامه‌های تلویزیونی کشاورزی از دیدگاه بهره‌برداران بخش کشاورزی استان فارس و تعیین سازه‌های مؤثر بر آن به اجرا در آمده است. پژوهش انجام‌گرفته، یک تحقیق کاربردی است که با روش پیمایشی اجرا گردیده است. جامعه آماری پژوهش ۲۸۰ هزار نفر بهره‌بردار کشاورزی استان فارس بوده‌اند که با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی تصادفی، تعداد 397 بهره‌بردار به‌عنوان نمونه، تعیین و موردمطالعه قرار گرفتند. ابزار سنجش، پرسشنامه بوده و روایی آن توسط پانل متخصصان، تأیید شد. برای تعیین پایایی پرسشنامه، مطالعه راهنما انجام گرفت و میزان ضرایب آلفای کرونباخ حاصل بین 0/60 تا 0/95 به دست آمد. در بررسی اثرات برنامه‌های تلویزیونی کشاورزی از مدل پرسی استفاده شد. نتایج نشان داد که درصد کمی از بهره‌برداران جزء مخاطبان این برنامه‌ها بودند. از دیدگاه مخاطبان، اثرات برنامه‌های تلویزیونی کشاورزی از نظر اثرات مستقیم، شرطی و کلی، در حد متوسط و از نظر اثرات انباشتی و شناختی، زیر متوسط بوده است. متغیرهای رضامندی از شبکه تلویزیونی استانی، اهداف فرد در توجه به برنامه و اعتماد به رسانه استانی بیشترین توانایی را در پیش‌بینی اثربخشی این برنامه‌ها داشته‌اند. در بررسی منابع کسب اطلاعات کشاورزی مخاطبان، مشخص شد که تلویزیون در جایگاه چهارم قرار دارد. در پایان به‌منظور ارتقاء اثربخشی این‌گونه برنامه‏ ها و همچنین جذب مخاطبان بیشتر، توصیه‌های کاربردی ارائه گردیده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Agricultural Television Programs as Perceived by Audiences: The Case of Fars Province

نویسندگان [English]

  • Dariush Hayati 1
  • Masoumeh Moaydi 2
1 Associate Prof., Dep. of Agricultural Extension & Education, Collage of Agriculture, Shiraz University
2 Senior Expert in Agricultural Extension & Education, Jihad Agriculture Organization
چکیده [English]

This study was conducted to evaluate the effectiveness of agricultural television programs based on farmers’ perspective in Fars province and to distinguish its effective factors. This was an applied research using survey technique. The study population included 280,000 farmers in Fars province that 397 of them were selected as research sample group based on stratified random sampling method. Questionnaire was used for collection of data. Its validity was approved by an expert’s panel. In order to determine reliability, a pilot study was conducted, which revealed that the Cronbach’s alpha coefficients for different scales used in the study to range from 0.6 to 0.95. Perse’s model was used to investigate effectiveness of provincial agricultural television programs. Findings revealed that low percent of farmers are as the programs audiences. According to the programs audiences, provincial agricultural television programs have been evaluated about medium level regarding direct, conditional and overall effects and they have been evaluated less than medium toward cumulative and cognitive effects. Variables that have had the most important roles in predicting audiences’ opinion toward effectiveness of the programs are: Satisfaction toward provincial television network; audiences’ goals to pay attention to programs; and trust in provincial programs. Findings revealed that among audiences’ agricultural information resources, television has the forth rank. Some applicable recommendations is presented at the end of article to enhance programs effectiveness and improve program attraction for audiences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agriculture
  • Effectiveness
  • Television Programs
  • Fars
ابراهیمی، ح.، و بیات، ع. (1382). گزارش نهایی طرح مطالعاتی ارزیابی برنامه تلویزیونی روستا- کشاورزی- توسعه پخش‌شده در سال 82-1381 در سازمان جهاد کشاورزی استان فارس.
احمدوند، م.، و کرمی، ع. (1386). نظام اطلاعات کشاورزی استان همدان: تعیین‌کننده‌های موفقیت. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 3، شماره 1، صص 96- 83.
 الهی سعدی، ح. (1384). میزان رضامندی روستاییان از برنامه­های تلویزیونی با تأکید بر برنامه‌های تولیدشده در سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها درباره مسائل کشاورزی و توسعه روستایی. فصلنامه پژوهش و سنجش، سال دوازدهم، شماره 44، صص 116-94.
 بیژنی، م.، ملک محمدی، ا.، و یزدانی، س. (1387). ارزشیابی اثربخشی و بهره‌وری فعالیت‌های ترویج کشاورزی در طرح محوری گندم در شهرستان‌های شیراز و مرودشت استان فارس. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 4، شماره 2، صص 79-67.
حیاتی، د.، و جاویدی، م. (139۳). واکاوی مدل ارزشیابی اثر­بخشی برنامه‌های رادیو و تلویزیون کشاورزی استان فارس: مقایسه وضعیت موجود و مطلوب. مجموعه چکیده مقالات پنجمین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایران و اولین کنفرانس بین‌المللی خدمات مشاوره‌ای روستایی در آسیا و اقیانوسیه، زنجان، ۱۳-۱۱ شهریور. صص 14-1.
خوشنویس، ن. (1389). مروری بر پاره‌ای نظریه‌ها پیرامون رسانه‌ها و چالش‌های تأثیرگذار بر مخاطبان. ماهنامه انجمن روابط عمومی ایران، شماره 72، صص 20-12.
 سعدی پور، ا. (1388). بررسی و مقایسه مدل‌های اثرات رسانه­ها. فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، سال شانزدهم، شماره 2، صص 152-121.
سعدی پور، ا.، خوش‌گویان فرد، ع.، و طالبی دلیر، م. (1390). اثر سنجی در حوزه رسانه با تأکید بر تلویزیون. تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
عابدی سروستانی، ا. (1390). چالش‌ها و راهکارهای ارزشیابی اثر بخشی برنامه‌های اجتماعی. نشریه پژوهش، سال سوم، شماره2، صص 155-139.
- عباسی، م. (1391). شناخت و کاربرد رسانه‌های آموزشی در آموزش کشاورزی. مجله سبزینه، سال هفتم، شماره 69، صص69-62.
 مرکز آمار ایران (1390). نتایج سرشماری کشاورزی سال 1382.قابل‌دسترسی در آدرس اینترنتی:
http://www.amar.sci.org.ir>.>
 مهدی زاده، ش. (1384). تلویزیون، مخاطب و نگرش نو. نشریه جامعه‌شناسی ایران، شماره 24، صص 211- 185.
 
Badodiya, S. k., Daipuria, O. P., Shakya, S. K., Garg, S. K., and Nagayach, U. N. (2010). Effectiveness of farm telecast in transfer of agricultural technology, indian research Journal of Extension Education 10 (1), 109-111.
 Macnamara, J. R. (2003). Mass media effects: a review of 50 year media effects research. Available at: <http://www.Masscom.com.au/book/papers>.
 Neisari, M., and Hejazi, R. (2013). The study of agriculture jihad radio and TV training programs effect on agriculture part exploiter behavior in Guilan province. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 4 (6), 1582-1586.
 Perse, E. (2001). Media effects and society. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, P.342.
 Prathap, P., and Ponnusamy, K. A. (2006). Effectiveness of four mass media channels on the knowledge gain of rural women. Journal of International Agricultural and Extension Education, 13 (1), 73- 81.
 Shahkat Ali, M.Sh., Salleh Hassan, M.d. , Abu Samah, B. and Mohamed Shaffril, H.A. (2010). Decision making in producing agricultural television programs in Malaysia. Paper presented at International Conference Future Imperatives of Communication and Information for Development and Social Change, Bangkok, December 20-22th. Available at:  < http://www.jcconference.co.cc>
Varghese, N.P. (2010). Media effect studies in the West and in India: an overview. Available at: <http://shodhganga.inflibnet.ac.in>