تأثیر سازه‌های سرمایه اجتماعی بر سرمایه فکری در شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی در استان زنجان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، بخش ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

چکیده

هدف این تحقیق توصیفی- همبستگی بررسی تأثیر سازه‌های سرمایه اجتماعی بر سرمایه فکری در شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی بود. جامعه آماری تحقیق را 301 نفر از اعضای شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی در استان زنجان تشکیل می‌دادند که با توجه به جدول بارتلت و همکاران، یک نمونه 207 نفری از آنان از طریق روش نمونه‌گیری طبقه‌ای با انتساب متناسب انتخاب شد. برای سنجش سازه‌های سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری به ترتیب از پرسشنامه‌های استاندارد ناهاپیت و گوشال و استوارت استفاده شد. روایی صوری پرسشنامه با نظر پانلی از متخصصان مورد تأیید قرار گرفت و روایی سازه و پایایی ترکیبی ابزار تحقیق نیز از طریق برآورد مدل اندازه‌گیری و پس از انجام اصلاحات لازم به دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که هر سه فرضیه اصلی تحقیق مورد تأیید قرار گرفته و هر یک از سازه‌های سرمایه اجتماعی شامل ساختاری، رابطه‌ای و شناختی از اثر مثبت و معنی‌داری بر متغیر وابسته برخوردار بودند و در مجموع 39 درصد از واریانس سرمایه فکری در شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی استان زنجان را تبیین نمودند. با توجه به یافته‌های پژوهش، می‌توان نتیجه گرفت افزایش سرمایه اجتماعی به طور مستقیم منجر به تقویت و توسعه سرمایه فکری در شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Social Capital Components on Intellectual Capital in the Agricultural Consulting, Technical and Engineering Services of Zanjan Province

نویسنده [English]

  • Rohollah Rezaei
Associate Professor, Department of Extension, Communication and Rural Development, College of Agriculture, University of Zanjan
چکیده [English]

The main purpose of this descriptive- correlative research was to study the effect of social capital components on intellectual capital in the Agricultural Consulting, Technical and Engineering Services. The statistical population of the study consisted of 301 members of the Agricultural Consulting, Technical and Engineering Services of Zanjan Province. According to the Bartlett et al. Table, a sample size of 207 was selected using a proportionate stratified sampling method. The standardized questionnaires of  Nahapiet and Ghoshal and Stewart were used to measure components of social capital and intellectual capital, respectively. The content validity of the questionnaire was confirmed by a panel of experts. The construct validity and the composite reliability of the research instrument were tested by estimating the measurement model and they were satisfactory after making necessary corrections. The results showed that the three main research hypotheses were confirmed and the components of social capital including structural, relational and cognitive had a positive and significant effect on the dependent variable. The components totally explained about 39 percent of the variances of intellectual capital in the ventures. Based on the findings, it can be concluded that increasing social capital directly results in reinforcement and development of intellectual capital in the agricultural services ventures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Capital
  • intellectual capital
  • Agricultural Consulting
  • Technical and Engineering Services
  • Zanjan Province
احمدپور داریانی، م.، نیک‌بین، ح.، و کریمی، آ. (1390). عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی در شرکت‌های خدمات فنی، مهندسی و مشاوره‌ای کشاورزی استان زنجان. فصلنامه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره. 2-42، شماره. 4، صص 535- 546.
امانیان، ا.، و اسدی، پ. (1390). نقش سرمایه اجتماعی در انتشار دانش و تولید سرمایه فکری. مجله راهبرد یاس. شماره. 26، صص 142- 162.
ایمانی جاجرمی، ح.، اکرامی حصاری، م.، و خانجانی نژاد، ل. (1389). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر سرمایه فکری. مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت سرمایه فکری، زنجان، 14 و 15 مهر ماه 1389، صص 1- 11.
خیرخواه، ه. (1390). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و سرمایه فکری سازمان (مطالعه موردی ادارات آموزش و پرورش استان کردستان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.
رحمان سرشت، ح. (1386). تئوری‌های سازمان و مدیریت، از تجددگرایی تا پسا تجددگرایی. تهران: انتشارات دوران.
رحیمی، م.، زرافشانی، ک.، نوری، م.، عباسی‌زاده، ص. و رستمی، ف. (1391). ارزیابی عملکرد شرکت­های خدمات مشاوره­ای، فنی و مهندسی کشاورزی استان­های کرمانشاه و زنجان. فصلنامه پژوهش­های روستایی، دوره. 3، شماره. 4، صص 215- 240.
رضائی، ر.، قلی‌فر، ا.، و صفا، ل. (1390). شناسایی موانع توسعه کارآفرینی شرکتی در شرکت‌های خدمات مشاوره‌ای، فنی و مهندسی کشاورزی استان زنجان. فصلنامه توسعه کارآفرینی، دوره. 4، شماره. 14، صص 27- 46.
رضائی، ر.، قلی‌فر، ا. و غلامی، ح. (1392). بررسی عوامل تأثیرگذار بر رضایت کشاورزان از شرکت­های خدمات مشاوره­ای، فنی و مهندسی کشاورزی در شهرستان زنجان. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره. 44، شماره. 2، صص 221- 234.
سلاجقه، س.، و ملازاده، م. (1390). نقش سرمایه‌های اجتماعی در ایجاد سرمایه فکری (مطالعه موردی: شرکت سیمان کرمان و سیمان بعثت رفسنجان). مجموعه مقالات اولین همایش منطقه­ای حسابداری سرمایه فکری، گنبد کاووس، 1 اردیبهشت ماه 1390، صص 1- 8.
سلیمی، ق.، و راثیان، ز. (1390). ارایه چارچوب مفهومی ارزیابی سرمایه فکری در آموزش عالی: رهیافتی برای مراکز آموزش عالی فنی و مهندسی. فصلنامه آموزش مهندسی ایران. دوره. 13،شماره. 49، صص 19- 41.
شجاعی، ع.، و باغبانیان، م. (1388). بررسی ارتباط سرمایه فکری و عملکرد سازمانی صنعت بانکداری ایران: مطالعه موردی استان کردستان. فصلنامه مدیریت صنعتی. دوره. 4، شماره. 9، صص 108- 118.
قلیچ‌لی، ب.، و مشبکی، ا. (1385). نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه فکری سازمان (مطالعه دو شرکت خودروساز ایرانی). فصلنامه دانش مدیریت. دوره. 19، شماره. 75، صص 125- 147.
کریمی گوغری، ح.، ساداتی، ا.، رضوانفر، ا.، و حجازی، ی. (1391). تحلیل اثر عدالت سازمانی بر عملکرد وظیفه‌ای و زمینه‌ای کارشناسان ترویج کشاورزی. فصلنامه علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران. دوره. 8، شماره. 2، صص 19- 32. 
ناظم، ف.، و مطلبی، آ. (1390). ارایه الگوی ساختاری سرمایه فکری بر اساس یادگیری سازمانی در دانشگاه شهید بهشتی. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی. دوره. 2، شماره. 5، صص 29- 50.
نوری، م. (1391). طراحی ساختاری مناسب برای شرکت­های خدمات توسعه کشاورزی در استان زنجان با تأکید بر تقویت کارآفرینی و اثربخشی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد توسعه روستایی، گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه زنجان.
نوری‌پور، م.، و نوری، م. (1391). تحلیل نقش سرمایه اجتماعی در مشارکت آب‌بران شبکه آبیاری و زهکشی: مورد دشت لیشتر. فصلنامه علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران. دوره. 8، شماره. 1، صص 53- 70.
هاشمی، ح.، و نوروزی، م. (1388). مفهوم شناسی و بررسی تأثیر دولت بر سرمایه اجتماعی در جامعه. مجموعه مقالات همایش ملی سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی، سمنان، 5 اسفند ماه 1388، صص 419- 433.
Artburg, I., Rost, K., and Teichert, T. (2006). The Creation of social and intellectual capital in virtual communities of practice. Journal of Learning and Change, 1 (3), 299- 316.
Bartlett, J., Kotrlik, J., and Higgins, C. (2001). Organizational research: Determining appropriation sample size in survey research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19 (1), 43- 50.
Bolino, M., Turnley, W., and Bloodgood, J. (2002). Citizenship behaviour and the creation of social capital in organizations. Academy of Management Review, 27 (4), 505- 522. ‎
Bontis, N. (1999). Managing organizational knowledge by diagnosing intellectual capital: Framing and advancing the state of the field. International Journal of Technology Management, 18 (5/6), 433- 462.
Chen, J., Zhu, Z., and Xie, H. (2004). Measuring intellectual capital: A new model and empirical Study. Journal of Intellectual Capital, 5 (1), 195- 212.
Eduardo, B., Marí Paz, S., and Óscar R. (2004). The role of social capital in today's economy: Empirical evidence and proposal of a new model of intellectual capital. Journal of Intellectual Capital, 5 (4), 556- 574.
Hair, J., Black, C., Babin, J., and Anderson, E. (2010). Multivariate data analysis. USA: Prentice Hall Publisher.
Hashemi, M., and Hedjazi, Y. (2011). Factors affecting members’ evaluation of agri-business ventures’ effectiveness. Journal of Evaluation and Program Planning, 34 (1), 51- 59.
Leon, M. (2002). Intellectual capital: Managerial perceptions of organizational knowledge resources. Journal of Intellectual Capital, 3 (2), 149-166.
Levin, D., and Cross, B. (2003). The strength of weak ties you can trust: The mediating role of trust in effective knowledge transfer. Management Science, 50 (11), 25- 33.
Maditinos, D., Sevic, Z., and Tsairidis, C. (2009). Intellectual capital and business performance: An empirical study for the Greek listed companies. Proceeding of 7th International Conference on Accounting and Finance in Transition (ICAFT), 23-25 July 2009, Greenwich, London, pp. 1- 23.
Nahapiet, J., and Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23 (2), 242- 266.
Schumacker, R., and Lomax, R. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. New Jersey: Mahwan.
Srivihok A. (2008). Intellectual capital of enterprises in Thailand: Measurement model by baysean network algorithm. Communications of the IBIMA, 3 (1), 193- 199.  
Stewart, T. (1997). Intellectual capital: The new wealth of organization. USA: Doubleday Publishing Group.