نگرش زنان روستایی نسبت به پیامدهای تولید ورمی کمپوست در استان فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

2 دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه شیراز

چکیده

با توجه به وضعیت نامناسب مواد آلی در خاک‌های کشور، فناوری تولید ورمی‌کمپوست، راهی بسیار مناسب برای استفاده بهینه از پسماند‌های آلی است. در این راستا، به منظور تامین ماده آلی مورد نیاز بخش کشاورزی و نیز اشتغالزایی برای زنان روستایی، طرح تولید ورمی‌کمپوست در استان فارس در حال اجراست. این پژوهش با هدف بررسی نگرش زنان روستایی نسبت به پیامدهای اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی و زیست‌محیطی تولید ورمی‌کمپوست در استان فارس انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کلیه زنان تولیدکننده ورمی‌کمپوست استان فارس تشکیل می‌دهند. نمونه‌گیری به روش تصادفی طبقه‌بندی شده در 40 سایت و در بین 151 نفر و با ابزار پرسشنامه انجام گرفت که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ (بین 0/67 تا 0/95) محاسبه گردید. یافته‌ها نشان داد زنان روستایی نسبت به تولید ورمی‌کمپوست نگرش مطلوبی دارند. متغیرهای نگرش نسبت به تولید ورمی‌کمپوست، انگیزه تولید ورمی‌کمپوست، تعداد اعضای سایت و فاصله تا اولین میدان تره‌بار، اثر مثبت، مستقیم و معنی‌داری بر نگرش زنان نسبت به پیامدهای تولید ورمی‌کمپوست دارند. نتایج بیانگر آن است که افرادی که چهار دوره تولید در سال دارند، درآمد بیشتری از تولید ورمی‌کمپوست کسب می‌کنند و بر این اساس میانگین نگرش نسبت به پیامدهای اقتصادی بالاتری نسبت به افرادی دارند که دو و یا سه دوره در سال تولید دارند. همچنین میانگین نگرش زنان عضو تشکل نسبت به پیامدهای اجتماعی و بهداشتی تولید ورمی‌کمپوست بیشتر از افرادی است که در سایت‌های خصوصی فعالیت می‌کنند. میانگین نگرش افرادی که فقط از کودهای دامی استفاده می‌کنند، نسبت به پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی تولید ورمی‌کمپوست به طور معنی‌داری بیشتر از میانگین نگرش افرادی است که هم از کودهای دامی استفاده می‌کنند و هم از دیگر مواد آلی. در پایان پیشنهادهای کاربردی برای بهبود تولید ورمی‌کمپوست از جمله ایجاد بینش در زمینه مدیریت پسماند‌ها و نیز شناسایی مناطق از نظر شرایط مناسب برای اجرای طرح ارائه شده است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Rural Women's Attitudes Towards the Consequences of Vermicompost Production in Fars Province

نویسندگان [English]

  • Leila Nematpour 1
  • Korosh Rezaei-Moghaddam 2
1
2
چکیده [English]

Vermicompost production technology is the best way to optimize the use of organic wastes, due to the poor organic matter. In order to supply organic matter for agricultural sector and creating employment for rural women, vermicomposting project in Fars province was established. This study was conducted to investigate attitude of rural women to the social, economical, environmental and health impacts of vermicompost production in Fars province. The study population included all women involved producing vermicompost in Fars province. Questionnaire was used for data gathering. Stratified random sampling was used to collect data from of 40 sites and 151 rural women producing vermicompost. The Cronbach’s Alpha coefficients were obtained between 0.67 to 0.95.The findings showed that rural women have a favorable attitude towards the production of vermicompost. Attitude towards the production of vermicompost, vermicompost production’ motives, the number of members and the distance to the vegetables fields variables have been positive, direct and significant effects on women’s attitudes towards women vermicompost impacts. Results revealed that the average attitude of producers with four production periods in a year towards the economic is more than producers who have 2 or 3 production periods in a year because they earn more income from vermicompost production. Women who work in organized production system have higher positive attitude toward social and health impacts of vermicompost production than those who work in private site. The results indicated that the average attitude of women who only use animal manure for vermicompost production toward social, economic and environmental impacts of vermicompost production significantly higher than the average attitude of women who are using animal manure and other organic materials. Finally, practical recommendations have been provided for improving the production of vermicompost especially establishment of the attitude in management of wastes and identifying appropriate with suitable conditions to implementation the projects. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vermicompost
  • association
  • Rural Women
  • Fars province

مراجع

آجیلی، ع. ع.، منجم زاده، ز.، و اشرفی، پ. (1388). بررسی مسائل و مشکلات تعاونی‌های زنان استان خوزستان و راه‌های ارتقای کمی و کیفی آنها. تعاون، سال 20، شماره 208 و 209، ص 79-63.‌
اکبری‌نیا، ا.، قلاوند، ا.، طهماسبی سروستانی، ز. ا.، شریفی عاشورآبادی، ا.، و بانج شفیعی، ش. (1383). تاثیر سیستم‌های مختلف تغذیه بر خواص خاک، جذب و غلظت عناصر توسط گیاه دارویی زنیان و عملکرد آن. پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، شماره 62.
باقری، ا.، و شاه‌پسند، م. ر. (1389). بررسی نگرش کشاورزان سیب‌زمینی کار دشت اردبیل نسبت به عملیات کشاورزی پایدار. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 2-41، شماره 2، ص 242-231.
پاداریامچی، س.، و صدیقی، ح. (1383). بررسی نیازهای آموزشی و نگرشی دامداران پیرامون تلقیح مصنوعی در گاوهای شیری: مطالعه موردی در شهرستان مرند. پایان نامه کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
پرورش، ع. ر.، موحدیان عطار، ح.، و حمیدیان، ل. (1383). بررسی کیفیت شیمیایی و ارزش کودی ورمی کمپوست تهیه شده از لجن فاضلاب شهری اصفهان. فصلنامه آب و فاضلاب، شماره 50، ص 33-29.
توحیدیان‌فر، س. و رضائی مقدّم، ک. (1392). واکاوی پیامدهای زراعی طرح تسطیح لیزری: مطالعه موردی شهرستان سپیدان. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 9(1): 139-115.
حاجیلو، ف.، و خانی، ف. (1387). بررسی تأثیر نگرش مردان بر ایجاد گروه‌های مستقل زنان روستایی، مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی. فصلنامه روستا و توسعه، سال ۱۱، شماره 1، ص 171-151.
حسینی، س. م.، فهام، ا.، و درویش، ا. ک. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت جوامع محلی در مدیریت پایدار منابع آب و خاک در حوزه آبخیز حبله‌رود (مطالعه موردی روستای آرو). بازیابی شده از .http://www.frw.org.ir/files/hable/faham.pdf
رحیمی، ح. (1380). نقش توانمندسازی مالی زنان در توسعه پایدار روستایی. مجموعه مقالات همایش اعتبارات خرد زنان روستایی و عشایر، ص 333- 319.
زندسلیمی، س.، مصدقی، م. ر.، محبوبی، ع. ا.، رشیدیان، م.، و فیروزمنش، م. (1386). کودهای دامی و آلودگی محیط‌زیست. دهمین همایش ملی بهداشت محیط، همدان: 10-8 آبان‌ماه.
سماوات، س. (1390). نقش کودهای آلی در کشاورزی پایدار. کارگاه آموزشی آشنایی با کمپوست و ورمی‌کمپوست: چاپ نشده. شیراز، مدیریت جهاد کشاورزی، 13 اردیبهشت‌ماه.
سماوات، س. (1391). کارگاه آموزشی آشنایی با کمپوست و ورمی­کمپوست. شیراز، مدیریت جهاد کشاورزی، 13 اردیبهشت­ماه.
شاهورانی، س. ا.، و صحرائی، م. (1388). نقش کود آلی بیولوژیک ورمی کمپوست در اصلاح بافت خاک و افزایش راندمان آبیاری در مسیر اشتغال زایی. همایش علمی اصلاح الگوی مصرف در بخش کشاورزی، سمنان: 15 اسفندماه.
صفری‌شالی، ر. (1380). نقش توانمند‌سازی اقتصادی و اجتماعی زنان در توسعه پایدار روستایی، مجموعه مقالات همایش اعتبارات خرد زنان روستایی و عشایر، ص 138- 113.
عزیزی‌خالخیلی، ط.، و زمانی، غ. ح. (1389). سازه‌های موثر بر مشارکت کشاورزان در مدیریت آبیاری: کاربرد تحلیل مسیر. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی)، جلد 24، شماره 1، ص90-83.
عموئی، ع. ا.، اصغرنیا، ح. ع.، و خدادادی، ع. (1388). بررسی کیفیت کود کمپوست تولیدی از پسماند‌های روستایی در شهرستان بابل. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دوره 19، شماره 74، ص 61-55.
غلامحسینی، م.، قلاوند، ا.، و جمشیدی، ا. (1387). تاثیر رژیم‌های آبیاری و تیمارهای کودی بر عملکرد دانه و غلظت عناصر در برگ و دانه آفتابگردان. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی، شماره 79.
کرمی، غ. ح. (1389). عوامل موثر بر نگرش بهره‌برداران و مجریان نسبت به اثرات طرح‌های بیابان‌زدایی در استان بوشهر.  پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه شیراز.
مجتهد، ا.، و حسن‌زاده، ع. (1380). پایش و ارزیابی طرح‌های یکپارچه توسعه روستایی، مطالعه موردی حوزه آبریز حبله­رود. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال نهم، شماره 36، ص 74- 45.
منتی‌زاده، م. (1389). بررسی رفتارهای زیست‌محیطی زارعان شهرستان شیراز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه شیراز.
نادری، ع. ا.، و سیف‌نراقی، م. (1390). روش‌های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی (با تاکید بر علوم تربیتی). تهران: نشر ارسباران.
 
Ahmadvand, M., and Karami, E. (2009). A social impact assessment of the floodwater spreading project on the Gareh-Bygone plain in Iran: A causal comparative approach. Environmental Impact Assessment Review, 29, 126–136.
Blazy J.M., Carpentier, A., & Thomas, A. (2011). The willingness to adopt agro-ecological innovations: Application of choice modeling to Caribbean banana planters, Ecological Economics, 72, 140-150.
Edwards, S., Egziabher, T.B.G., and Araya, H. (2010). Successes and challenges in ecological agriculture: Experiences from Tigray, Ethiopi. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO).
Fenton, M., Gregor, C. M., and Cary, J. (2000). Work and review of capacity and motivation for change to sustainable management practices. Final Report, Theme6: Project 6.2.1.
Lichtenberg, E., and Zimmerman, R. (1999). Information and farmers, attitude about pecticides, water quality, and related environmental effects. Agriculture Ecosystems and Environment, 73 (3), 227- 236.
Rezaei-Moghaddam, K., Karami, E., and Gibson, J. (2005). Conceptualizing sustainable agriculture: Iran as an illustrative case. Journal of Sustainable Agriculture, 27(3), 25-56.
Wauters, E., Bielders, C., Poesen, J., Govers, G., and Mathijs, E. (2010). Adoption of soil conservation practices in Belgium: An examination of the theory of planned behaviour in the agri-environmental domain. Land Use Policy, 27 (1), 86- 94.
Yadav, A., and Garg, V.K. (2011). Recycling of organic wastes by employing Eisenia fetida. Bioresource Technology, 102, 2874–2880.
 
علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران
دوره 9، شماره 2
آذر 1392
صفحه 15-39

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار