بررسی اثرات اجتماعی احداث سد ایوشان بر مناطق روستایی

پیرداده بیرانوند, کبری; احمدوند, مصطفی; کرمی, آیت اله

بررسی اثرات اجتماعی احداث سد ایوشان بر مناطق روستایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

² استاد ترویج و توسعه کشاورزی، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

³ دانشیار اقتصاد کشاورزی، گروه مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی پیامدهای اجتماعی سد ایوشان بر روستاهای پیرامون بود. این تحقیق از نظر ماهیت کمّی و با توجه به هدف تحقیق، کاربردی، از لحاظ گردآوری داده‌ها در زمره تحقیقات توصیفی است که به شیوه ی پیمایش انجام پذیرفته است. جامعهی آماری پژوهش، 128 خانوار ساکن در روستاهای پیرامون سد ایوشان و حجم نمونه 90 خانوار بر اساس جدول بارتلت و همکاران بود که پس از توزیع متناسب حجم نمونه در چهار روستای پیرامون سد به صورت تصادفی انتخاب شدند. دامنه سنی افراد پاسخگو بین 24 تا 83 سال بود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای محقق ساخته بود که روایی صوری آن توسط متخصصان موضوعی مورد بازنگری و تأیید قرار گرفت و پایایی آن با انجام مطالعهی راهنما در خارج از محدوده تحقیق و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (0/623 تا0/879) به دست آمد. یافته ها نشان داد مؤلفه های بخش اجتماعی تحت تأثیر احداث سد قرار گرفته که میزان تأثیر پروژه از بین تمام مؤلفه های این بخش برای مؤلفه نزاع و درگیری محسوستر بوده و از دید پاسخگویان نسبت به گذشته نزاع و درگیری کمتر شده است (0/318-). مقایسه اثرات سد در روستاهای پیرامون حاکی از آن است که میزان تأثیر احداث سد بر هر یک از مؤلفه های اجتماعی در روستاهای پیرامون متفاوت بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Social Impacts of the Construction of Eyvashan Dam on Surrounding Rural Areas

نویسندگان [English]

K Pirdadeh-Beyranvand ¹
M Ahmadvand ²
A Karami ³

¹ Ph. D. student of Agricultural Development, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj, Iran.

² Professor of Agricultural Extension and Development, Faculty of Agriculture, Department Rural Development Management, Yasouj University, Yasouj, Iran.

³ Associate Professor of Agricultural Economics, Faculty of Agriculture, Department Rural Development Management, Yasouj University, Yasouj, Iran

چکیده [English]

This study aimed at investigating the social impacts of the Eyvashan Dam on the surrounding rural
areas. The methodology was quantitative in nature with the type of applied research and was
approached in a descriptive-survey manner. The statistical population of the study was 128
households living in the villages around Eyvashan Dam. Totally, 90 households were estimated as
sample size according to Bartlett and colleagues’ sample size table and were selected by performing a
random proportional distribution of the samples in four villages of Eyvashan, Chakmeh Siyah,
Goldareh, and Chaghalvandrud Olya. The research instrument was a researcher-made questionnaire
within which the face validity was confirmed by a panel of experts. The reliability of the
questionnaire was also confirmed by conducting a pilot study and calculating the Cronbach's alpha
coefficients (0.621 - 0.879). Findings showed that the Dam affected all social components across local
communities in the way that conflict was more noticeable among them, with a decrease compared to
the past (-0.318). Results also revealed the variety of diverse impacts among the surrounding villages.

کلیدواژه‌ها [English]

Friedman's test
Social impacts
Eyvashan
Dam construction
Local communities

مراجع

جوادی، آ.، محمدی کنگرانی، ح.، نوحه‌گر، ا.، و اکبریان، م. (1391). اثر احداث سد بر وضعیت اجتماعی بالادست و پایین دست سد خاکی لاور فین. پایان نامه کارشناسی ارشد آبخیزداری، پردیس دانشگاهی قشم، دانشگاه هرمزگان.

شرکت مدیریت منابع آب ایران. (1399). معاونت برنامهریزی و توسعه. جزئیات سدهای ایران فهرست سدها.

صادقی، ف.، شایان، ح.، جوان، ج.، و سجاسی قیداری، ح. (1396). بررسی و تحلیل نقش سدها در ناپایداری مناطق روستایی مطالعه موردی: حوضه صوفی چای. فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، دوره 8، شماره 30، صص 44-21.

طاهری صفار، م.، شاهنوشی، ن.، و ابوالحسنی، ل. (1394). ارزیابی اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی احداث سد بار نیشابور. نشریه علمی جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره 4، شماره 15-3، صص 146-127.

ملک حسینی، ا.، و میرکزاده، ع. ا. (1393). ارزیابی تأثیرات اجتماعی سد سلیمان‌شاه سنقر بر روستاهای تحت پوشش شبکۀ آبیاری و زهکشی سد. فصلنامه پژوهشهای روستایی، دوره 5، شماره 3-3 صص 310-580.

Bartlett, J. E., Kotrlik, J. W., and Higgins, C. C. (2001) Organizational research: Determining appropriate sample size in survey research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19(1), 43- 50.

Beckerm, H. (1997). Social impact assessment: Method and experiences in Europe, North America and the Third World. London: UCL Press.

Bhatti, N. B., Siyal, A. A., Qureshi, A. L., and Bhatti, I. A. (2019). Socio-economic impact assessment of small dams based on t-paired sample test using SPSS software. Civil Engineering Journal, 5(1), 153-164.

Burdge, R. J. (2002). Why is social impact assessment the orphan of the assessment process?. Impact Assessment and Project Appraisal, 20(1), 3-9.

Le Texier, M. A. R. I. E. (2013). Dam-induced migration in the Mekong Region. The State of Environmental Migration, 2013, 127-138.‏

Levy, B. S., and Sidel, V. W. (2011). Water rights and water fights:Preventing and resolving conflicts before they boil over. American Journal of Public Health, 101(5), 778-780.‏

Macnamara, J. R. (2005). Media content analysis: Its uses, benefits and best practice methodology. Asia Pacific public Relations Journal, 6(1), 1-34.‏

Malek Hosayni, A., Mirakzadeh, A. A., and Lioutas, E. (2017). The social impacts of dams on rural areas: A case study of Solaiman Shah Dam, Kermanshah, Iran. Journal of Sustainable Rural Development, 1(2), 189-198.‏

Tahmiscioğlu, M. S., Anul, N., Ekmekçi, F., and Durmuş, N. (2007). Positive and negative impacts of dams on the environment. International Congress River Basin Management, 22- 24 March- Antalya, Turkey, 759-769.

Tilt, B., and Gerkey, D. (2016). Dams and population displacement on China’s Upper Mekong River: Implications for social capital and social–ecological resilience. Global Environmental Change, 36, 153-162.

Windsor, J. E., and Mcvey, J. A. (2005). Annihilation of both place and sense of place: The experience of the Cheslatta T’En Canadian First Nation within the context of large‐scale environmental projects. Geographical Journal, 171(2), 146-165.