ساز و کارهای توسعه مهارت‏ های تفکر انتقادی دانشجویان در نظام آموزش عالی کشاورزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

هدف این پژوهش، شناسایی سازوکارهای توسعه مهارت‏های تفکر انتقادی و بررسی نقش هر یک از ارکان نظام آموزش عالی به منظور تقویت این مهارت ‏ها در دانشجویان کشاورزی بود. پژوهش از نوع توصیفی و علی ـ مقایسه‌ای بوده و از فن پیمایش برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان مقاطع مختلف تحصیلی دانشکده‏ های کشاورزی دانشگاه ‏های دولتی سراسر کشور بود که بر اساس جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه‏ گیری طبقه ‏ای تصادفی با انتساب متناسب، تعداد 386 نفر به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند.ابزار گردآوری داده‏ ها، پرسشنامه استاندارد تفکر انتقادی کالیفرنیا (فرم ب) و پرسشنامه محقق ساخته سازوکارهای توسعه تفکر انتقادی بود. روایی پرسشنامه سازوکارهای توسعه تفکر انتقادی به‌وسیله پانلی از اساتید ترویج و آموزش کشاورزی و پایایی آن به‌وسیله آزمون آلفای کرونباخ تأیید گردید. نتایج نشان داد که دانشجویان در سطح پایینی از تفکر انتقادی قرار داشته و بین دانشجویان دانشکده ‏های کشاورزی مورد مطالعه، به لحاظ نمره تفکر انتقادی، تفاوت معنی ‏داری وجود دارد. بر اساس بخش دیگری از نتایج تحقیق، سازوکارهای توسعه تفکر انتقادی در دانشکده‌ه ای کشاورزی به میزان کمی پیاده ‏سازی می‏شود. در مقایسه ارکان مختلف نظام آموزش عالی، آموزشگران نقش بیشتری را در پیاده ‏سازی سازوکارهای مختلف توسعه مهارت ‏های تفکر انتقادی داشتند و محیط، نقش کمتری را ایفا می‏ کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mechanisms of Developing Critical Thinking Skills among Students in Agricultural Higher Education System

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Eslami 1
  • Enayat Abbasi 2
  • Masoud Bijani 2
1 Former M.Sc. Student, Department of Agricultural Extension and Education, Tarbiat Modares University (TMU)
2 Assistant Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Tarbiat Modares University (TMU)
چکیده [English]

The purpose of this study was to identify mechanisms of critical thinking skills development and investigate the role of each of higher education pillars in improving students’ critical thinking skills. The research was a kind of descriptive-correlation and ex-post facto used survey technique for collecting data. The research population consisted of all students in different levels in agricultural colleges of public universities. By using Krejcie and Morgan’s Table and proportional stratified random sampling method 386 students were selected as sample group. California standard critical thinking questionnaire (form B), and a researcher made questionnaire were the main tools for data collecting. Content and face validity of the questionnaire were confirmed by a panel of agricultural extension and education specialists and its reliability was confirmed by calculating Cronbach’s alpha. Findings showed that students are in low level of critical thinking and there were significant difference among agricultural colleges regarding students’ critical skills score. Based on another part of research results, implementation of critical thinking mechanisms were in low level in agricultural colleges. In comparison with different pillars of higher education system, instructors and environment have high and low roles in implementation of critical thinking mechanisms, respectively.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critical Thinking
  • Agriculture Higher Education System
  • Student
آنجفی، ف.، زراعت، ز.، سلطان‏محمدی، ز.، قابچی‏پور، ک.، و کهن، ف. (1388). مهارت تفکر انتقادی دانشجویان فنی ـ مهندسی و علوم انسانی. مجله راهبرد‏های آموزش، جلد 2، شماره 1، صص 22ـ19.
احمدوند، م.، نوری‌پور، م.، و شریف‌زاده، م. (1393). تعیین‌کننده‌های موفقیت تحصیلی: واکاوی مقایسه‌ای دانشجویان کارشناسی کشاورزی دانشگاه یاسوج. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 10، شماره 1، صص 36ـ19.
اسلامی، م. (1382). ارائه الگویی برای طراحی و اجرای برنامه خواندن انتقادی و بررسی اثر آن بر تفکر انتقادی و نوشتن تحلیلی. رساله دکتری، دانشگاه تربیت معلم تهران.
اطهری، ز.، زرافشانی، ک.، میرک‏زاده، ع.، و سلیمانی، ع. (1390). تحلیل نگرش دانشجویان کشاورزی نسبت به یادگیری گروهی در دانشگاه رازی کرمانشاه. مجله تحقیقات، اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، جلد 42، شماره 2، صص 704ـ693.
اطهری، ز.، شریف، م.، نعمت‏بخش، م.، و بابا‏محمدی، ح. (1388). ارزیابی مهارت‏های تفکر انتقادی و ارتباط آن با رتبه آزمون سراسری ورود به دانشگاه در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی (ویژه‏نامه توسعه آموزش)، جلد 9، شماره 1، صص 12ـ5.
امینی، م.، و فضلی ‏نژاد، ن. (1389). بررسی مهارت‏های تفکر انتقادی در دانشجویان پزشکی شیراز، مجله پزشکی هرمزگان، جلد 14، شماره 3، صص 218-213.
بابامحمدی، ح.، و خلیلی، ح. (1383). مهارت‏های تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی سمنان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، جلد 12، شماره 4، صص 31ـ23.
حیدری‏دامانی، ر. (1389). بررسی عوامل مؤثر بر تفکر انتقادی دانشجویان کارشناسی‏ارشد رشته کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس: مقایسه دو گروه از دانشجویان ترم اول و ترم پایانی دوره. پایان‏نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
رامبد، م.، رئیس‏کریمیان، ف.، و معطری، م. (1392). تفکر انتقادی در آموزش و یادگیری دانشجویان. مجله علوم پزشکی صدرا، جلد 1، شماره 2، صص 128ـ113.
رضایی، ر.، ساعت‏ساز، س.، شریف‏نیا، ح.، ملوک‏زاده، س.، و بهشتی، ز. (1392). ارزیابی مهارت تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی مازندران. دوفصلنامه آموزش پزشکی، مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بابل، جلد 2، شماره 1، صص 34ـ29.
رضویان‏شاد، م.، و سلطان‏القرایی، خ. (1389). بررسی ادراک معلمان از تفکر انتقادی. مجله علوم تربیتی، جلد 11، شماره 3، صص 46ـ29.
قاسمی، ف.، مهاجری، ا.، اسکندری، ش.، و آب‏روشن، ح. (1392). بررسی و مقایسه مهارت تفکر انتقادی فرهنگیان دوره‏های ابتدایی، راهنمایی، متوسطه و پیش‏دانشگاهی استان بوشهر و ارائه راهکارهایی جهت ارتقای تفکر انتقادی. فصلنامه علمی ـ پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، جلد 4، شماره 3، صص 215ـ193.
قریب، م.، ربیعیان، م.، صلصالی، م.، حاجی‌زاده، ا.، صبوری کاشانی، ا.، و خلخالی، ح. (1388). مهارت‏های تفکر انتقادی و گرایش به تفکر انتقادی در دانشجویان ترم اول و آخر مدیریت خدمات بهداشتی درمانی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، جلد 9، شماره 2، صص 125ـ135.
کرمی، آ.، و علی‏آبادی، خ. (1391). نقش خلاقیت در پیش‏بینی تفکر انتقادی و شادکامی. مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، جلد 2، شماره 2، صص 69ـ49.
ماهرو‏زاده، ط. (1387). ضرورت تفکر انتقادی و نقد و بررسی تحقق آن در مدارس متوسطه شهر تهران از دیدگاه معلمان. پایان‏نامه کارشناسی‏ارشد، دانشگاه الزهرا.
نوری‌پور، م.، و هدایتی‌نیا، س. (1392). تحلیل عوامل آموزشی مؤثر بر رضایت شغلی فارغ‌التحصیلان رشته کشاورزی: مورد دانشگاه یاسوج. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 9، شماره 2، صص70ـ55.
وجدانی، ف.، و سجادی، م. (1393). بررسی مقایسه‏ای سه دیدگاه رایج در تفکر انتقادی و دلالت‏های تربیتی آنها: دیدگاه ریچارد پل، رابرت انیس و برتراند راسل. فصلنامه پژوهش در برنامه‏ریزی درسی، جلد 15، شماره 2، صص 23ـ12.
Alosaimi, K. H. (2013). The Development of Critical Thinking Skills in the Sciences. Ph.D. dissertation. University of Dundee, Scotland.
Cavus, N., and Uzunboylu, H. (2009). Improving critical thinking skills in mobile learning. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), 434-438.
Chen, S. L., Liang, T., Lee, M. L., and Liao, I. C. (2011). Effects of concept map teaching on students' critical thinking and approach to learning and studying. The Journal of Nursing Education, 50(8), 466-469.
Earl, G. L. (2009). Using cooperative learning for a drug information assignment. American Journal of Pharmaceutical Education73(7), 1-8.
Halpren, D. (1998). Teaching critical thinking for transfer across domains. American Psychologist53, 449-455.
Hijzen, D., Boekaerts, M., and Vedder, P. (2007). Exploring the links between students' engagement in cooperative learning, their goal preferences and appraisals of instructional conditions in the classroom. Learning and Instruction, 17(6), 673-687.
Krejcei, R.V., and Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
Longworth, N. (2003). Lifelong learning in action: Transforming education in the 21st century. Londen: Routledge.
Myrick, F., and Yonge, O. (2002). Preceptor questioning and student critical thinking. Journal of Professional Nursing, 18(3), 176-181.
Paul, R. (2005). The state of critical thinking today. New Directions for Community Colleges, (130), 27-38.
Prince, M. J., and Felder, R. M. (2006). Inductive teaching and learning methods: efinitions, comparisons, and research bases. Journal of Engineering Education, 95(2), 123-138.
Shehab, H. M., and Nussbaum, E. M. (2015). Cognitive load of critical thinking strategies. Learning and Instruction, 35, 51-61.