عوامل مؤثر بر تمایل به راه‌اندازی تجارت الکترونیک در شرکت‌های دانش‌بنیان استان سیستان و بلوچستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشیار بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

در سالیان اخیر همزمان با پیشرفت‌های فزاینده تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطات، بسیاری از تعاملات در دنیای واقعی به جهان مجازی انتقال یافته‌ است. با گذشت زمان و روند تحولات جهانی، فعالیت‌های روزمره جوامع با سرعت غیرمنتظره‌ای در حال مکانیزه شدن هستند؛ به‌طوری‌که در منزل، محیط کار و تجارت، آثار انقلاب ریزپردازنده‌ها به وضوح نمایان است. هدف کلی پژوهش حاضر، شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر تمایل نسبت به راه‌اندازی کسب‌وکارهای الکترونیک در بین اعضای شرکت‌های دانش‌بنیان استان سیستان و بلوچستان بود. این پژوهش با روش کمّی با بهره‌گیری از فن پیمایش در قالب یک مطالعه توصیفی انجام گرفت. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش شامل 162 نفر از اعضای شرکت‌های دانش‌بنیان مستقل و مستقر در پارک علم و فناوری استان سیستان و بلوچستان بود؛ که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی شده انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه بود که روایی صوری و محتوایی آن توسط جمعی از اساتید بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز تأیید شد. به‌منظور پایایی پژوهش نیز یک مطالعه راهنما با نمونه‌ای 30 نفره، خارج از نمونه اصلی، از اعضای شرکت‌های دانش‌بنیان پارک علم و فناوری استان فارس انجام گرفت. نتایج مدل معادلات ساختاری نشان داد که متغیرهای آگاهی از قوانین تجارت الکترونیک، سواد رایانه و اینترنت، نگرش به راه‌اندازی کسب‌وکار الکترونیک، هنجارهای ذهنی و سودمندی درک‌شده عواملی هستند که به‌طور مستقیم بر تمایل افراد به راه‌اندازی کسب‌وکار الکترونیک تأثیرگذار بودند. متغیر سواد رایانه و اینترنت، دارای بیشترین تأثیر بر تمایل به پذیرش تجارت الکترونیک بود. درنهایت، بر اساس یافته‌های پژوهش، راهکارهایی برای افزایش تمایل صاحبان کسب‌وکار به راه‌‌‌اندازی کسب‌وکار الکترونیک ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Factors Affecting Intention to E-commerce Business among Knowledge-based Companies of Sistan and Baluchistan Province

نویسندگان [English]

  • M Jahani 1
  • M Fatemi 2
1 Former Ms.C. Student, Department of Agricultural Extension and Education, School of Agriculture, Shiraz University, Shiraz, Iran.
2 Associate Professor, Department of Agricultural Extension and Education, School of Agriculture, Shiraz University, Shiraz, Iran.
چکیده [English]

In recent years, along with the increasing development of information and communication technologies, many interactions in the real world have been transferred to the virtual world. The routine activities of different societies are being mechanized at an unexpected speed over time due to the global trends. So, the effects of microprocessor revolution are clearly visible everywhere, at home, work, and businesses. Determination and analysis of factors affecting the intention to e-commerce business among the knowledge-based companies of Sistan and Baluchistan province was the main purpose of this study. The sample of research included 162 members of knowledge-based companies who were independent or located in Science and Technology Park of Sistan and Baluchistan province, which were selected through stratified random sampling method. The required data was collected with questionnaire. The content and face validity were checked by a panel of professors of Department of Agricultural Extension and Education at Shiraz University. The reliability was also confirmed through a pilot study conducted with a sample of 30 individuals who were the members of knowledge-based companies in Science and Technology Park of Fars province. According to the results of the SEM, the variables of knowledge about the e-commerce laws, computer and internet literacy, attitude towards e-commerce, subjective norms, and perceived usefulness were the factors that had direct effects on the respondents` intention to e-commerce startup. Computer and internet literacy had the highest effects on the entrepreneurs` intention toward e-commerce. Finally, some applicable suggestions were presented to increase the intention of business owners to start e-business, based on research findings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intention
  • Computer and internet literacy
  • Perceived usefulness
  • E-commerce
  • Attitude
  • Subjective norms
  • آشوغ، م.، آقاملایی، ق.، و تاجور، ع. (1392). کاربرد نظریه رفتار برنامه‌ریزی‌شده برای پیش‌بینی رفتارهای ایمن رانندگی در رانندگان کامیون. آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دوره 1، شماره 3، صص 14-7. http://journal.ihepsa.ir/article-1-56-fa.html

    امیری، ع.، جعفری، م.، و حسینی ابوعلی، م. (1395). بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش تجارت الکترونیکی در بخش کشاورزی ایران. مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 14، شماره 2، صص 565-541.Doi: 10.22059/JOMC.2016.57628

    بهراد، الف. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش مالیات الکترونیکی بر مبنای ادغام مدل تئوری پذیرش و تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده در اداره کل امور مالیاتی شهرستان شهرکرد. مالیات، دوره 75، شماره 27، صص 193-168. http://taxjournal.ir/article-۱-۷۱۳-fa.html

    جلالی نائینی، غ.، و لرکی، ی. (1389). ترسیم نقشه فازی عناصر اجرای طرح کسب‌وکار الکترونیک در سازمان‌های کوچک و متوسط. کاوش‌های مدیریت بازرگانی، دوره 2، شماره 4، صص 123-107. DOR:  20.1001.1.2645386.1389.2.4.6.9

    حاجی‌هاشمی، ز.، سعدی، ح.، و صنایعی، ع. (1395). عوامل مؤثر بر پذیرش تجارت الکترونیک در شرکت‌های تعاونی کشاورزی و ادارات تعاون. تعاون و کشاورزی، دوره 5، شماره 20، صص 139- 114.

    دهقانی، ع.، رحیمی، غ.، و کاظمی، م. (1394). تجارت الکترونیک ضرورتی گریزناپذیر. کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری. شرکت مدیران ایده‌پردازان ایلیا-مؤسسه سرآمد کارین، مالزی، 24 آذرماه، صص 13-1.

     رحمانی، ح.، رجب‌دری، ح.، و خرمین، م. (1396). بررسی تأثیر نظریه عمل منطقی بر تمایل به بروز تقلب در گزارش مالی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، دوره 6، شماره 24، صص 143-135.

    رضایی‌گرمجانی، ر،. اصلان‌پور وسمه‌جانی، س،. عموعابدینی، ع،. و زاغری، ن. (1398). تأثیر دسترسی به اینترنت و فضای مجازی در رشد اقتصادی و توسعه کسب‌وکار کشور و موانع پیش روی آن. دومین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در علوم برق، کامپیوتر و مهندسی پزشکی. موسسه پژوهشی رهجویان پایا شهر اترک و مجله علمی تخصصی پایاشه، شیروان، 31 خردادماه، صص 6-1.

    سعدی، ح.، حاجی‌هاشمی، ز.، و صنایعی، ع. (1397). پذیرش تجارت الکترونیک در بنگاه‌های تجاری بخش کشاورزی (مطالعه موردی: تعاونی‌های تولیدی کشاورزی). پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 11، شماره 2، صص 28-17. https://sanad.iau.ir/Journal/jaeer/Article/825995

    صالحی، س.، رضائی‌مقدم، ک.، و حیاتی، د. (1389). کاربرد مدل اصلاح‌شده پذیرش فناوری برای پیش بینی تمایلات رفتاری و ایستارهای زیست محیطی کارشناسان کشاورزی. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره 6، شماره 1، صص 29-15.

    عبدالوند، م.، و عبدالعظیمی، ح. (1391). بررسی عوامل پذیرش بانکداری اینترنتی از تلفیق دو مدل"پذیرش تکنولوژی" و "تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده" با ریسک ادراک‌شده توسط مصرف‌کننده. مدیریت بازاریابی،  دوره 7، شماره 15، صص 14-1.

    فرشادگهر، ن.، پشوتنی‌زاده، ه.، و رضایی، ا. (1396). اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر بازاریابی در کسب‌وکارهای دیجیتال. دومین همایش بین‌المللی و چهارمین همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و حسابداری. مؤسسه پژوهشی مدیریت مدبر، تهران، 30 آذرماه، صص 9-1.

    کاشف گنج‌دره‌در، م.، رضائی‌مقدم، ک.، و فاطمی، م. (1401). دانش اعضای شرکت‌های دانش‌بنیان کشاورزی نسبت به اصول مدیریت تداوم کسب‌وکار در استان کرمان. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره 18، شماره 1، صص 105-87. DOR: 20.1001.1.20081758.1401.18.1.6.9

    محمدی، الف،. رحیم‌نیا، ف.، و کفاش‌پور، الف. (1398). بررسی تأثیر گرایش به کارآفرینی بر عملکرد شرکت (مورد مطالعه: شرکت‌های کوچک و متوسط شهرهرات). کنفرانس ملی دستاوردهای نوین پژوهشی در حسابداری و مدیریت. دانشگاه فنی و حرفه‌ای استان گیلان، رشت، 20 آذر ماه، صص 19-1.

    نعیمی، الف.، پزشکی راد، غ.، چیذری، م.، و حسینی، ف. (1390). چالش‌های تجارت الکترونیک در بخش کشاورزی از دیدگاه کارشناسان ستادی وزارت جهاد کشاورزی. پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 4، شماره 4، صص 40-30.

     

    Fatemi, M., and Atefatdoost, A. (2020). The alternative model to predict adoption behaviour of agricultural technologies.  Journal of Saudi Society of Agricultural Sciences, 16, 383-390. https://doi.org/10.1016/j.jssas.2020.04.003

    Hung-Han, J., and Kim, H. (2019). The role of information technology use increasing consumer informedness in cross-border electronic commerce: An empirical study. Electronic Commerce Research and Applications, 34. Doi:10.1016/J.ELERAP.2019.100826

    Mishra, D., Akman, I., and Mishra, A. (2014). Theory of reasoned action application for green information technology acceptance. Computers in Human behavior, 36, 29-40. Doi.org/10.1016/j.chb.2014.03.030

    Mugo, D. G., Njagi, K., Chemwei, B., and Motanya, J.O. (2017). The technology acceptance model (TAM) and its application to the utilization of mobile learning technologies. British Journal of Mathematics & Computer Science, 20(4), 1-8. Doi:10.9734/BJMCS/2017/29015

    Nadim, J., and Begum, N. (2008). The role of perceived usefulness, perceived ease of use, security and privacy, and customer attitude to engender customer adaptation in the context of electronic banking. African Journal of Business Management, 2(2), 32.

    Nasco, S., Grandon-Toledo, E., & Maykytyn-Jr., P. (2008). Predicting electronic commerce adoption in Chilean SMEs. Journal of Business Research, 61, 697-705. Doi.org/10.1016/j.jbusres.2007.06.047

    Park, S.Y. (2009). An analysis of the technology acceptance model in understanding university students. Behavioral Intention to Use e-Learning. Educational Technology & Society, 12(3), 150-162.

    Raudkivi, R. (2020). What factors predispose the intention to become a foster family in Estonia: Applying the theory of reasoned action and planned behavior. Children and Youth Services Review, 118. Doi: 10.1016/j.childyouth.2020.105445

    Rezaei-Moghaddam, K., and Salehi., S. (2010). Agricultural specialists intention toward precision agriculture technologies: Integrating innovation characteristics to technology acceptance model. African Journal of Agricultural, 5(11), 1191-1199.

    Salehi, S., Rezaei-Moghaddam, K., and Ajili, A. (2012). Extension of grid soil sampling technology: Application of extended Technology Acceptance Model (TAM). Journal of Research in Agriculture. 1, 078-087.

    Voda, A.I., and Florea, N. (2019). Impact of personality traits and entrepreneurship education on entrepreneurial intentions of business and engineering students. Sustainability, 11, 1-34. Doi.org/10.3390/su11041192

    Wales, W. J. (2016). Entrepreneurial orientation: A review and synthesis of promising research directions. International Small Business Journal, 34(1), 3-15. Doi.org/10.1177/0266242615613840

    Zhai, Y. M., Sun, W. Q., Tsai, S. B., Wang, Z., Zhao, Y., and Chen, Q. (2018). An empirical study on entrepreneurial orientation, absorptive capacity, and SMEs’ innovation performance: A sustainable perspective. Sustainability, 10, 1-14. Doi.org/10.3390/su10020314